• Tweet

Ponad 4,8% PKB na obronność Polski w 2026 roku

     W dniu 30 września br. do Sejmu RP wpłynął przygotowany przez Radę Ministrów projekt ustawy budżetowej na 2026 rok. Zaplanowano w nim dochody budżetu państwa w kwocie 647,2 mld PLN, limit wydatków budżetu państwa na poziomie 918,9 mld PLN i deficyt budżetu państwa w wysokości do 271,7 mld PLN (6,5% PKB). W przyszłym roku na obronność Polski ze środków budżetu państwa i Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ) planuje się wydatkowanie łącznie 201,0 mld PLN, co stanowić ma 4,83% Produktu Krajowego Brutto (PKB) Polski planowanego w 2026 roku i 21,7% łącznych wydatków budżetu państwa i FWSZ. Oznacza to wzrost planu wydatków na obronność w stosunku do planu na 2025 rok o 14,4 mld PLN tj. 7,7%.

Plan wydatków na obronność w 2026 roku z ponad 200 miliardowym budżetem wydaje się imponujący, ale aż 36,7% z tej kwoty (73,7 mld PLN) ma zostać sfinansowanych z zadłużenia FWSZ, co będzie stanowiło poważne  obciążenie dla wydatków na obronność w kolejnych latach. Fot. Rafał Samluk/DORSZ COM CAM.

  Niniejszy artykuł stanowi uzupełnioną i skorygowaną (o dokonane w procesie legislacyjnym zmiany) wersję artykułu omawiającego projekt budżetu na obronność w 2026 roku opublikowanego na portalu Dziennik Zbrojny 30 sierpnia tego roku (którego dalsza publikacja została wstrzymana). Pierwsza wersja artykułu omawiała projekt budżetu na 2026 rok przyjęty przez Radę Ministrów 28 sierpnia br., natomiast niniejsza wersja omawia projekt przekazany 30 września br. do Sejmu RP.  

Łączne wydatki na obronność

  Na łączne wydatki obronne zaplanowane w 2026 roku w kwocie 201,0 mld PLN składają się:

• Wydatki z budżetu państwa w wysokości 124,829 mld PLN (3,0% PKB), z czego do FWSZ ma zostać przekazana kwota 3,335 mld PLN;
• Wydatki z FWSZ w wysokości 79,510 mld PLN.

  Wyjaśnijmy jeszcze, że łączne wydatki na obronność w 2026 roku to suma środków z budżetu państwa i z FWSZ, pomniejszona o kwotę przekazywaną z budżetu państwa do FWSZ.

Wydatki z budżetu państwa

  Wydatki z budżetu państwa na obronę narodową na 2026 rok zaplanowano zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny w łącznej wysokości 124,829 mld PLN, co stanowi 3,0% szacowanego PKB Polski w 2026 roku (4160,2 mld PLN). W stosunku do projektu budżetu na 2025 rok jest to wzrost o zaledwie 0,527 mld PLN (0,4%).

  Całkowite nakłady budżetowe obejmują wydatki określone: w części 29 „Obrona narodowa” i w dziale 752 „Obrona narodowa” w innych częściach budżetu państwa. W ramach tej kwoty środki w wysokości 46,323 mld PLN zaplanowano na wydatki majątkowe, co stanowi 37,1% wydatków obronnych i gwarantuje realizację postanowień ustawy o obronie Ojczyzny, ale należy też podkreślić, że w projekcie na 2025 rok ten wskaźnik był istotnie wyższy i wynosił 41,6%.

  W ramach wydatków obronnych ujętych w budżecie państwa zaplanowano:

• 118,639 mld PLN w części 29 „Obrona narodowa” (w odniesieniu do planu na 2025 rok jest to spadek o 4,886 mld PLN, tj. 4,0%),
• 6,189 mld PLN w dziale 752 „Obrona narodowa” w innych częściach budżetu państwa (w odniesieniu do planu na 2025 rok jest to wzrost o aż 5,413 mld PLN, tj. 697%).

  W części 29 „Obrona narodowa” sfinansowane będą:

• wydatki majątkowe w kwocie 42,137 mld PLN, przeznaczone głównie na realizację inwestycji i zakupy inwestycyjne resortu obrony narodowej (w tym na wojskowe inwestycje budowlane oraz zakupy sprzętu wojskowego i uzbrojenia), na współfinansowanie programów inwestycyjnych NATO oraz na przekazanie środków do Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (3,335 mld PLN). W odniesieniu do planu na 2025 rok jest to spadek o aż 9,394 mld PLN, tj. 18,2%. Udział wydatków majątkowych w łącznych nakładach na część 29 budżetu wyniesie jedynie 35,5% (w 2025 roku 41,7%).
• wydatki bieżące w kwocie 52,47 mld PLN, przeznaczone m.in. na wydatki osobowe, tj. uposażenia żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy oraz świadczenia pieniężne relacjonowane do uposażeń, wynagrodzenia sędziów wojskowych, a także wynagrodzenia pracowników cywilnych i nauczycieli wraz z pochodnymi (28,96 mld PLN, w odniesieniu do 2025 roku wzrost o 1,479 mld PLN, tj. 5,4%) oraz na wydatki na zakup usług remontowych, zdrowotnych, telekomunikacyjnych i pozostałych oraz na zakup materiałów i wyposażenia, pozostałego sprzętu i uzbrojenia, energii oraz środków żywności (20,851 mld PLN, w odniesieniu do 2025 roku wzrost o 2,302 mld PLN, tj. 12,4%). Łącznie wydatki bieżące w 2026 roku w stosunku do planu z 2025 roku mają ulec zwiększeniu o 4,45 mld PLN tj. 9,3%), a ich udział w łącznych nakładach na część 29 budżetu wyniesie 44,2% (w 2025 roku 38,9%).
• świadczenia na rzecz osób fizycznych w kwocie 18,173 mld PLN, przeznaczone m.in. na emerytury i renty dla byłych żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy (12,345 mld PLN, w odniesieniu do 2025 roku wzrost o 284,5 mln PLN, tj. 2,4%) oraz na pozostałe świadczenia, w tym uposażenia żołnierzy DZSW - Dobrowolnej Zasadniczej Służby Wojskowej i TSW - Terytorialnej Służby Wojskowej  (5,828 mld PLN, w odniesieniu do 2025 roku spadek o 127,6 mln PLN, tj. 2,1%). Łącznie wydatki na świadczenia w 2026 roku w stosunku do planu z 2025 roku mają ulec zwiększeniu o 156,9 mln PLN tj. 0,9%), a ich udział w łącznych nakładach na część 29 budżetu wyniesie 15,3% (w 2025 roku 14,6%).
• dotacje i subwencje w kwocie 5,859 mld PLN, przeznaczone m.in. na dotacje związane z finansowaniem wojskowego szkolnictwa wyższego, Agencji Mienia Wojskowego, zabezpieczenie potrzeb Sił Zbrojnych realizowanych przez przedsiębiorców, wojskowych instytucji kultury, itp. Łącznie wydatki w tej kategorii w 2026 roku w stosunku do planu z 2025 roku mają ulec zmniejszeniu o 98,2 mln PLN tj. 1,6%), a ich udział w łącznych nakładach na część 29 budżetu wyniesie 4,9% (w 2025 roku 4,8%).

  Środki zaplanowane na kwotę 6,189 mld PLN w dziale 752 „Obrona narodowa” w innych częściach budżetu państwa przeznaczone zostaną na sfinansowanie:

• zadań o charakterze obronnym wynikających z ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, łącznie 5,462 mld PLN, w tym w ramach części 42 „Sprawy wewnętrzne” 520,6 mln PLN i 4,941 mld PLN w ramach części 85 „Budżety województw”;
• projektów badawczych i celowych w dziedzinie obronności (250 mln PLN), w ramach części 28 "Szkolnictwo Wyższe i Nauka";
• „Programu Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych RP” w zakresie transportu kolejowego i drogowego na potrzeby wojska (188,6 mln PLN) w ramach części 39 "Transport",
• działalności jednostek organizacyjnych prokuratury powszechnej właściwych w sprawach wojskowych (160,84 mln PLN), w ramach części 88 "Powszechne jednostki organizacyjne prokuratury";
• składki do Europejskiej Agencji Kosmicznej (55 mln PLN), w ramach części 20 "Gospodarka";
• zadań związanych z przeprowadzeniem kwalifikacji wojskowej (61,0 mln PLN), w ramach części 85 „Budżety województw”.

  Na obronę cywilną z budżetu państwa w części przeznaczonej na obronność w latach 2025-2029 ma zostać przekazana kwota aż 29,5 mld PLN, w tym 5,115 mld PLN w 2025 roku i 5,462 mld PLN w 2026 roku. W ocenie autora są to wydatki które nie powinny być ponoszone w ramach ustawowego limitu nakładów na obronność, bowiem nie są przeznaczone na realizację zadań określonych w „Programie rozwoju Sił Zbrojnych”.

  Na wydatki na badania naukowe i prace rozwojowe (B+R) w 2026 roku w zakresie obronności planuje się przeznaczyć łącznie 1,019 mld PLN, co będzie stanowiło jedynie 0,5% łącznych nakładów na obronność. Jest to kwota mniejsza o 336 mln PLN od planu na 2025 rok. Wynika to głównie ze zmniejszenia nakładów B+R na projekt budowy fregat Miecznik. To dramatycznie mało. Przy takich nakładach nie można oczekiwać innowacyjności i konkurencyjności polskiego przemysłu obronnego.

Liczba żołnierzy i pracowników wojska

  W projekcie budżetu na 2026 rok ujęto m.in. planowane limity średniorocznych stanów żołnierzy i pracowników wojska. Limity te przewidują, że w przyszłym roku w Wojsku Polskim będzie do:

• 155 841 żołnierzy zawodowych (w planie na 2025 rok było to 150 000, mamy zatem wzrost o 5 841 żołnierzy);
• 7 800 żołnierzy zawodowych w okresie kształcenia (w planie na 2025 rok było to 8 028, mamy zatem spadek o 228 żołnierzy);
• 4 000 żołnierzy Dobrowolnej Zasadniczej Służby Wojskowej (DZSW) na potrzeby kształcenia (w planie na 2025 rok było to 4 700, mamy zatem spadek o 700 żołnierzy);;
• 40 000 żołnierzy Terytorialnej Służby Wojskowej - TSW (w planie na 2025 rok było to 44 000, mamy zatem spadek o 4 000 żołnierzy);;
• 20 000 żołnierzy DZSW (w planie na 2025 rok było to 35 000, mamy zatem spadek o 15 000 żołnierzy);
• 3 000 żołnierzy aktywnej rezerwy (w planie na 2025 rok było to 30 000, mamy zatem spadek o 27 000 żołnierzy);
• 5 000 żołnierzy pasywnej rezerwy;
• 57 686 pracowników wojska (w planie na 2025 rok było to 57 143, mamy zatem wzrost o 543 pracowników).

  Łącznie zatem Wojsko Polskie w 2026 roku może liczyć do 227 641 żołnierzy zawodowych, DZSW i TSW (w planie na 2025 rok było to 241 728, mamy zatem spadek o 14 087 żołnierzy). Należy przy tym wyjaśnić, że stany średnioroczne to nie jest liczba etatów, ani też maksymalne dopuszczalne stany ewidencyjne. Oznacza to np. że żołnierzy TSW może być ewidencyjnie na początku 2026 roku 38 tys., a na koniec roku 42 tys. i stan średnioroczny 40 tys. nie zostanie przekroczony.

W opinii MON zmniejszenie planowanych w 2026 roku stanów średniorocznych w stosunku do planu na 2025 rok ma je urealnić w stosunku do rzeczywistego przyrostu stanów ewidencyjnych. Przykładowo, w przypadku żołnierzy DZSW ich stan średnioroczny wynosił: w 2023 roku 14 561, w 2024 roku 16 167, a w 2025 roku 16 191, zatem średnioroczny stan na poziomie 20 tys. w 2026 rok daje możliwość dalszego wzrostu liczby żołnierzy tej formacji.

Centralne Plany Rzeczowe

  W 2026 roku na finansowanie Centralnych Planów Rzeczowych (CPR), w części środków z budżetu państwa zaplanowano wydatkowanie łącznie 49,4 mld PLN, w tym 41,637 mld PLN w ramach wydatków majątkowych i 7,763 mld PLN w ramach wydatków bieżących. W skład CPR wchodzą wydatki ujęte w zakresie:

• Planu Modernizacji Technicznej (PMT) – 35,743 mld PLN (z czego 33,782 mld PLN to wydatki majątkowe i 1,961 mld PLN to wydatki bieżące);
• Planu Inwestycji Budowlanych (PIB) – 7,508 mld PLN (wydatki majątkowe);
• Planu Inwestycji Budowlanych NSIP (PIB-NSIP) – 0,347 mld PLN (wydatki majątkowe);
• Planu Zakupu Środków Materiałowych (PZŚM) – 6,149 mld PLN (wydatki bieżące).

  Dla porównania, w planie na 2025 rok na CPR przewidziano wydatkowanie kwoty 59,844 mld PLN, zatem w 2025 roku nastąpi nominalny spadek nakładów o aż 10,443 mld PLN (17,4%). W tym miejscu jednak należy zwrócić uwagę, że w 2025 roku z CPR, a dokładniej z wydatków majątkowych PMT zaplanowano przeniesienie 14,0 mld PLN do Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ). W 2026 roku ma to być natomiast kwota jedynie 3,335 mld PLN. W rezultacie środki które zaplanowano do  faktycznego wydatkowania z CPR w 2025 roku wynoszą 45,823 mld PLN, a w 2026 roku 46,065 mld PLN, co oznacza wzrost o 242,3 mln PLN (0,5%). Biorąc jednak pod uwagę inflację, planowaną na poziomie ok. 3%, realnie będzie to niewielki spadek.

Plan Modernizacji Technicznej

  Omawianie CPR rozpocznijmy od największego z planów, czyli Planu Modernizacji Technicznej (PMT), z którego finansowane są zakupy nowego sprzętu wojskowego i uzbrojenia (SpW), modernizacje, modyfikacje oraz remonty SpW, a także prace badawczo-rozwojowe związane z opracowaniem nowych typów SpW.

  Nakłady na sfinansowanie PMT zaplanowano w wysokości 35,743 mld PLN, ale uwzględniając kwotę która zostanie przekazana do FWSZ (3,335 mld PLN), realnie będzie to kwota 32,408 mld PLN. Dla porównania w 2025 roku na ten cel zaplanowano 31,902 mld PLN, czyli w 2026 roku mamy wzrost nakładów o 505,5 mln PLN (1,6%).

  Wydatki ponoszone w ramach PMT mają zostać przeznaczone m.in. na:

• System obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej – dostawę rakiet szkolno-treningowych dla ppzr Piorun oraz kontynuację finasowania: przeciwlotniczych zestawów rakietowych krótkiego zasięgu Narew i zestawów rakietowo-artyleryjskich Pilica+;
• Śmigłowce wsparcia bojowego, zabezpieczenia i VIP – dostawę wielozadaniowych śmigłowców wsparcia, Terminali Datalink dla wielozadaniowego śmigłowca wsparcia oraz kontynuację finansowania dotyczącego śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych wyposażonych w sprzęt pozwalający na prowadzenie akcji poszukiwawczo-ratowniczych CSAR - bojowego poszukiwania i ratownictwa;
• Zintegrowane systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki - C4ISR – dostawę urządzeń ochrony kryptograficznej do systemu identyfikacji IFF Mark XIIA (mod 5), odbiorników GPS POLLUX HGPST4, zakup i implementację Link 22 na platformach morskich pozyskiwanych, kontynuację finansowania systemu zarządzania ruchem lotniczym (ATM - Air Traffic Management);
• Modernizację Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych – kontynuację modernizacji czołgów Leopard 2A4 oraz dostawę bojowych wozów piechoty Borsuk na podwoziu UMPG;
• Zwalczanie zagrożeń na morzu – kontynuację finansowania nowoczesnych niszczycieli min Kormoran II i okrętu obrony wybrzeża Miecznik;
• Rozpoznanie obrazowe i satelitarne - Obserwator – kontynuację pozyskiwania bezzałogowych statków powietrznych (klasy mini, klasy takt. krótkiego zasięgu), bezzałogowego systemu rozpoznawczego MQ-9B, bezzałogowego systemu rozpoznawczo-uderzeniowego średniego zasięgu Bayraktar TB2;
• Indywidualne wyposażenie i uzbrojenie żołnierza – Tytan – finansowanie Zaawansowanych Indywidualnych Systemów Walki Tytan;
• Modernizację Wojsk Rakietowych i Artylerii – dostawę bezzałogowego systemu poszukiwawczo-uderzeniowego Gladius, systemu uzbrojenia wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych (Homar-K) - podwozie, 155 mm dywizjonowych modułów ogniowych Regina, artyleryjskich przyrządów dalmierczo-rozpoznawczych APDR, radioteodolitowych systemów sondażowych atmosfery BAR;
• Symulatory i trenażery – dostawę mobilnych ciągarek makiet oraz kontynuację finansowania komputerowego systemu dydaktycznego z oprogramowaniem do szkolenia obsług radarów (NUR-15M, NUR-12ME, NUR-12M), pilne pozyskanie: Kompleksowego Systemu Symulacji Pola Walki, Zestawów Laserowych Symulatorów Strzelań;
• Kołowe transportery opancerzone – dostawę zdalnie sterowanego systemu wieżowego z wyrzutnią przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike, zintegrowanego z KTO Rosomak, wozów ewakuacji medycznej na podwoziu KTO Rosomak, kołowych transporterów opancerzonych WPT;
• Przeciwpancerne pociski kierowane – dostawę przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike, wyrzutni ppk FGM-148F Javelin wraz z amunicją oraz pakietem szkoleniowym i logistycznym; kontynuację finansowania bateryjnych modułów ogniowych niszczycieli czołgów pk. Ottokar Brzoza;
• Rozpoznanie patrolowe – dostawę lekkich opancerzonych transporterów rozpoznawczych Kleszcz oraz mobilnych bezzałogowych pojazdów rozpoznawczych Tarantula;
• Cyberobrona i narodowa kryptologia – pozyskanie systemu zapewnienia bezpiecznej wymiany danych pomiędzy zautomatyzowanymi systemami dowodzenia o różnych klauzulach tajności;
• Samolot wielozadaniowy bojowy Harpia – kontynuacja dostaw samolotów wielozadaniowych.

Plan Inwestycji Budowlanych

  Na wydatki ujęte w Planie Inwestycji Budowlanych (PIB) w 2026 roku zaplanowano kwotę 7,508 mld PLN (w ramach wydatków majątkowych). W porównaniu do planu na 2025 rok jest to wzrost o 522,5 mln PLN (7,5%). Wydatki ponoszone w ramach PIB dotyczyć będą wojskowych inwestycji budowlanych w nw. obszarach:

• infrastruktura związana z eksploatacją statków powietrznych;
• infrastruktura techniczna dla potrzeb sprzętu wojskowego (magazyny, warsztaty, hale remontowe, garaże);
• infrastruktura szkoleniowa, koszarowa i sztabowa;
• sieci teleinformatyczne i telekomunikacyjne oraz inne obiekty łączności;
• systemy zabezpieczeń i kontroli dostępu do obiektów oraz kompleksów wojskowy;
• bazy, składnice i stacje MPS;
• obiekty specjalne;
• pozostałe obiekty (uzbrojenie techniczne terenu, infrastruktura towarzysząca, inwestycje o wartości szacunkowej poniżej 4 mln PLN).

Porównanie wydatków planowanych na Centralne Plany Rzeczowe (CPR) i z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ) na cele Programu rozwoju Sił Zbrojnych w latach 2025-2026. Kwoty w tys. PLN. W celu powiększenia należy klikną na tabeli. 

Plan Inwestycji Budowlanych NSIP

  Na inwestycje budowlane związane z udziałem Polski w "Programie Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Dziedzinie Bezpieczeństwa" (NATO Security Investment Programme - NSIP), w 2026 roku zaplanowano wydatkowanie środków w wysokości 346,7 mln PLN (w ramach wydatków majątkowych), w tym 127,8 mln PLN stanowić ma składka Polski do Programu NSIP. Pozostałe środki planuje się wydatkować na inwestycje realizowane w ramach kilkunastu pakietów inwestycyjnych.

  W ramach udziału Polski w Programie NSIP w 2026 roku przewidziano realizację 56 zadań, w tym zakończenie rzeczowe 7 zadań (dla pozostałych 49 zadań termin zakończenia został określony na lata 2027-2037). Główne inwestycje budowlane realizowane w ramach PIB-NSIP będą dotyczyły:

• kontynuacja budowy infrastruktury dla 18. Dywizji Zmechanizowanej;
• kontynuacji budowy i modernizacji lotniskowych składów paliw w Powidzu, Świdwinie, Mirosławcu oraz Mińsku Mazowieckim;
• kontynuacji prac budowlanych w bazach paliwowych w Puszczy Mariańskiej;
• kontynuacji prac budowlanych w Centrum Szkolenia Sił Połączonych (Joint Force Training Centre) w Bydgoszczy;
• przygotowania infrastruktury dla samolotów taktycznych i transportowych dla Sił Wzmocnienia Sojuszu.

  Dodatkowo na inwestycje realizowane w ramach Programu NSIP przekazywane będą środki NATO. Wstępnie ustalony udział środków NATO na realizację zamierzeń NSIP na terenie Polski w 2026 roku wyniesie 105,4 mln PLN.

  Łączna szacowana kwota wydatków związanych z realizacją Programu NSIP w 2026 roku wyniesie 452,2 mln PLN (w tym bezpośrednio na realizację inwestycji 324,4 mln PLN), z czego 76,7% stanowią środki z budżetu resortu obrony narodowej, a 23,3 % środki NATO.

  Dla porównania, łączna szacowana kwota wydatków związanych z realizacją Programu NSIP w 2023 roku wynosiła 966,0 mln PLN (w tym bezpośrednio na realizację inwestycji 901,2 mln PLN). To nieco dziwne, że mimo wzrostu zagrożeń, wartość inwestycji NATO realizowanych na terenie Polski w ostatnich trzech latach zmalała niemal trzykrotnie. W 2025 roku w ramach PIB-NSIP zaplanowano wydatki w wysokości 505,0 mln PLN, czyli w 2026 roku mają być one być niższe o 158,2 mln PLN (31,3%).

Plan Zakupu Środków Materiałowych

   W ramach CPR związanego z zakupami środków materiałowych (PZŚM) na 2026 rok zaplanowano wydatki bieżące w wysokości 6,149 mld PLN, w tym na zakup:

• materiałów pędnych i smarów – 799,8 mln PLN (w 2025  roku 836,1 mln PLN);
• przedmiotów umundurowania i wyekwipowania – 615,1 mln PLN (w 2025  roku 1,088 mld PLN);
• amunicji i materiałów wybuchowych – 4,510 mld PLN (w 2025  roku 4,140 mld PLN);
• produktów żywnościowych – 128,96 mln PLN (w 2025  roku 259,5 mln PLN);
• medycznych środków materiałowych – 95,0 mln PLN (w 2025  roku 106,5 mln PLN).

  W odniesieniu do całego planu wydatków z PZŚM na 2025 rok w planie na przyszły rok możemy zaobserwować zmniejszenie wydatków o 280,6 mln PLN (4,4%).

Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych

  Wydatki związane z modernizacją techniczną Sił Zbrojnych w 2026 roku mają być finansowane również z pozabudżetowych środków Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ), zarządzanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). W tym miejscu należy przypomnieć, że w ramach FWSZ zgromadzone środki nie przepadają z końcem roku budżetowego, tylko przechodzą do wykorzystania w kolejnym roku. Środki FWSZ nie są także ujmowane w ramach ustawy budżetowej (podano jedynie informacyjnie ich poziom w uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej).

  Planuje się, że na początku 2026 roku FWSZ będzie posiadał oszczędzone środki w wysokości 3,286 mld PLN.

  Wpływy zaplanowane do uzyskania w 2026 roku przez FWSZ mają wynieść łącznie 79,495 mld PLN, w tym z następujących tytułów:

• Wpływy z finansowania dłużnego 73,708 mld PLN;
• Środki z budżetu państwa przekazywane przez Ministra Obrony Narodowej 3,335 mld PLN;
• Pozostałe wpływy z ustawowych tytułów 2,452 mld PLN.  

   Wydatki zaplanowane do poniesienia w 2026 roku przez FWSZ mają wynieść łącznie 79,510 mld PLN, w tym na następujące cele:

• Wydatki na realizację celów określonych w "Programie rozwoju Sił Zbrojnych" (zakupy sprzętu wojskowego i uzbrojenia, zakupy środków materiałowych oraz wydatki na program "Tarcza Wschód") 72,198 mld PLN;
• Spłata kapitału od pozyskanego finansowania dłużnego 895,7 mln PLN;
• Wypłaty odsetek od pozyskanego finansowania dłużnego oraz prowizje, opłaty i pozostałe koszty z tytułu organizacji i obsługi finansowania dłużnego 6,408 mld PLN;
• Wynagrodzenie prowizyjne dla BGK 8,7 mln PLN.

  W rezultacie na koniec 2026 roku na stanie FWSZ mają pozostać środki w wysokości 3,271 mld PLN, które będzie można wykorzystać w 2027 roku lub w latach następnych. Na zakończenie 2026 roku łączne zadłużenie FWSZ ma osiągnąć poziom 171,2 mld PLN.

  Dla porównania warto jeszcze wspomnieć, że w 2025 roku wpływy do FWSZ zaplanowano na poziomie 76,265 mld PLN (w tym 14,0 mld PLN z budżetu państwa), natomiast wydatki FWSZ na cele określone w „Programie rozwoju Sił Zbrojnych” miały wynieść 65,42 mld PLN.

  Zgodnie z obecnymi wytycznymi Ministerstwa Finansów zadłużenie FWSZ powinno być spłacane z części 29 budżetu państwa „Obrona narodowa”. Jeśli zatem na koniec 2026 roku zadłużenie FWSZ faktycznie osiągnie poziom 171,2 mld PLN, to będzie ono musiało zostać spłacone z części 29 budżetu państwa prawdopodobnie w latach 2027-2031 (zazwyczaj środki dłużne są pozyskiwane na okres nie dłuższy niż 5 lat), co będzie miało bardzo negatywny wpływ na możliwość ponoszenia wydatków obronnych na cele ustawowe, określone w „Programie rozwoju Sił Zbrojnych”. W szczególności dotyczy to zadań zaplanowanych w ramach Centralnych Planów Rzeczowych, czyli na zakupy sprzętu wojskowego i środków materiałowych (w tym amunicji) oraz na wojskowe inwestycje budowlane. Sytuacja ta grozi paraliżem dalszego procesu modernizacji technicznej Wojska Polskiego. Groźba ta może zostać odsunięta w czasie o kilka, a nawet kilkanaście lat, jeśli Polsce uda się pozyskać w latach 2026-2030 znaczne środki z instrument pożyczkowego Unii Europejskiej SAFE (ang. Security Action for Europe), ponieważ kredyty z tego źródła będą mogły być spłacane przez okres nawet 45 lat, przy niskim poziomie oprocentowania. 

Podsumowanie

  Wydatki na obronność w 2026 rok zaplanowano na rekordowym poziomie 201 mld PLN, tj. 4,83% PKB. Niestety, realnie będą one niższe. Jeśli od łącznych planowanych nakładów (201 mld PLN) odejmiemy wydatki nie związane bezpośrednio z celami opisanymi w „Programie rozwoju Sił Zbrojnych” tj.: wydatki na obronę cywilną (5,462 mld PLN), wydatki na koszty obsługi zadłużenia FWSZ (7,335 mld PLN) oraz wydatki na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg, czyli na budowę i remonty dróg o znaczeniu obronnym (0,5 mld PLN), to łączne realne wydatki na obronność w 2026 roku zmaleją do 187,738 mld PLN (4,51% PKB Polski). Oczywiście mimo to, nadal będą to ogromne pieniądze, stanowiące istotne obciążenie dla budżetu państwa.

  Należy przy tym pamiętać, że z kwoty 201 mld PLN, aż 73,7 mld PLN, tj. (36,7% łącznych nakładów i 1,77% PKB Polski), ma zostać pokrytych z finansowania dłużnego pozyskanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego w ramach FWSZ. Dodatkowo wiemy, że we wcześniejszych latach planu wydatków FWSZ nie udawało się w pełni realizować. I tak, w 2023 roku jego wykonanie wyniosło 48,7%, w 2024 roku 65,5%, natomiast do połowy obecnego roku wynosiło zaledwie 16,19%. Kluczowe znaczenie dla realizacji planu wydatków z FWSZ w kolejnych latach (w tym w 2026 roku), może mieć poziom środków zwrotnych uzyskanych przez Polskę z instrumentu SAFE.

  A ile w 2026 roku zostało przeznaczone na modernizację techniczną i inwestycje budowlane Wojska Polskiego? Na całe Centralne Plany Rzeczowe i wydatki z FWSZ na cele „Programu rozwoju Sił Zbrojnych” jest to imponująca kwota 118,3 mld PLN. W porównaniu do planu z 2025 roku to wzrost o 7 mld PLN (6,3%). Oczywiście pod warunkiem, że plany zarówno w bieżacym jak i przyszłym roku zostaną w całości zrealizowane, co niestety jest mało prawdopodobne...

  Obecne kierownictwo MON deklaruje, że jego celem jest aby zamówienia związane z modernizacją techniczną w 50% były kierowane do polskiego przemysłu obronnego. Nie będzie to jednak możliwe, jeśli na innowacyjność tego przemysłu (wydatki B+R) będzie się przeznaczało jedynie 0,5% łącznych nakładów na obronność.

  W ocenie autora najbardziej niepokojące w przyszłorocznym projekcie budżetu na obronność jest to, że w 2025 roku w wydatkach z budżetu państwa można było na modernizację techniczną (CPR i wpłatę do FWSZ) wygospodarować 48,1% całości budżetu, a w 2026 roku będzie to już tylko 39,6%. W połączeniu ze spadkiem udziału wydatków majątkowych w łącznych wydatkach w części 29 budżetu państwa (z 41,7% w 2026 roku do 35,5% w 2026 roku) i jednoczesnym wzrostem udziału wydatków bieżących (z 38,9% w 2025 roku do 44,2% w 2026 roku) wyraźnie widać, że wzrost liczebności Wojska Polskiego powoduje coraz większe ograniczenie środków dostępnych na inwestycje i zakupy sprzętu wojskowego. Dorzucenie finansowania części kosztów odbudowy Obrony Cywilnej ze środków na obronność tą sytuację jeszcze bardziej pogarsza. Próbuje się to rekompensować wzrostem wydatków dłużnych z FWSZ, ale w dłuższej perspektywie takie działanie spowoduje, że wolnych środków na inwestycje i zakupy sprzętu wojskowego będzie jeszcze mniej, bowiem dojdzie konieczność spłaty zadłużenia FWSZ i coraz wyższych odsetek. W rezultacie utrzymanie obecnych planów rozwoju Sił Zbrojnych RP przy wydatkowaniu na obronność z budżetu państwa tylko 3,0% PKB i spłaty zadłużenia FWSZ z części 29 budżetu państwa nie będzie dłużej możliwe. Zatem albo rząd będzie w stanie znaleźć dodatkowe środki budżetowe na obronność, albo plany rozwoju Sił Zbrojnych RP będą musiały ulec ograniczeniu.

  Budżet na obronność w 2026 roku na papierze jest rekordowy, ale przy tak wysokim udziale środków dłużnych (36,7%) jego wykonanie na zakładanym poziomie będzie trudne, a dodatkowo im większe będzie to wykonanie, tym większe będzie obciążenie kosztami spłaty zadłużenia i odsetek budżetu obronnego w kolejnych latach.  

Tomasz Dmitruk

• Tweet