2023-11-24 07:58:21
Decyzje dotyczące wyboru system BMS dla czołgów Abrams i KTO Rosomak
W dniu 2 listopada br. poinformowano, że dla zamówionych przez Polskę 116 czołgów M1A1 FEP Abrams i 250 M1A2 SEPv3 Abrams, a także dla wozów towarzyszących zamówionych wraz z tymi czołgami, wybrany został system zarządzania walką BMS (Battle Management System) SitaWare Frontline, którego dostawcą jest duńska firma Systematic. Jak przekazała redakcji Agencja Uzbrojenia, system BMS SitaWare został zamówiony w ramach umów na dostawy czołgów M1A1 i M1A2 Abrams zawartych w trybie FMS (Foreign Military Sales) i nie prowadzono odrębnego postępowania na jego wybór. Jednocześnie Agencja Uzbrojenia poinformowała, że w prowadzonym od 2016 roku postępowaniu na dostawę systemu BMS dla KTO Rosomak, w którym jedynym oferentem było polskie konsorcjum na czele z Polską Grupą Zbrojeniową S.A. nie została zawarta umowa z powodu zbyt wysokiej ceny oferty i obecnie nie planuje się uruchamiania nowego przetargu dla tego zadania.
Zakup dla czołgów M1A1 i M1A2 Abrams bez jakiegokolwiek konkurencyjnego postępowania i bez udziału polskiego przemysłu duńskiego systemu BMS SiteWare, kiedy w Polsce jest kilku producentów tej klasy systemów i elementów takich systemów może budzić kontrowersje. Jedynym racjonalnym argumentem na obronę tej decyzji wydaje się chęć uniknięcia konieczności integracji z zamówionymi czołgami innego typu systemu BMS, co z pewnością wymagałoby czasu i nie małych dodatkowych nakładów finansowych. Fot. Systematic.
System BMS SitaWare Frontline będzie służył do dowodzenia batalionami czołgów Abrams, w jakie mają zostać wyposażone jednostki 18. Dywizji Zmechanizowanej. Na pytanie redakcji, czy system BMS SitaWare przed udzieleniem zamówienia na jego zakup przeszedł jakieś testy lub próby w Polsce, Agencja Uzbrojenia odpowiedziała, że „zakupiony w ramach procedury FMS system BMS [SitaWare -red.] podlegał testom dostawcy sprzętu wojskowego objętego umową”. Wynika z tego, że testy prowadziła strona amerykańska, odpowiedzialna za dostawę czołgów Abrams. Ponadto wskazano, że „system BMS SitaWare został zakupiony tylko dla sprzętu wojskowego objętego umowami dotyczącymi czołgów M1A1 i M1A2 Abrams”.
W przypadku Systemu Zarządzania Walką BMS Szczebla Batalionu dla Kołowych Transporterów Opancerzonych (KTO), określanego w skrócie nazywą Rosomak BMS, historia wyboru jego wykonawcy sięga formalnie 2009 roku, kiedy to Biuro Analiz Rynku Uzbrojenia (od 2010 roku w składzie Inspektoratu Uzbrojenia, poprzednika Agencji Uzbrojenia) ogłosiło fazę analityczno-koncepcyjną, w ramach której chciano opracować studium wykonalności i wstępne założenia taktyczno-techniczne (WZTT) takiego systemu. Po analizach prowadzonych w kolejnych latach, 10 lipca 2015 roku ogłoszono pierwsze, konkurencyjne postępowanie na zakup systemu BMS na potrzeby pięciu batalionów piechoty zmotoryzowanej wykorzystujących KTO Rosomak. W praktyce oznaczało chęć zamówienia zestawów BMS dla 316 KTO. Wnioski o udział w tym postępowaniu złożyło czterech polskich wykonawców:
- Konsorcjum Rosomak BMS złożone z Asseco Poland (lider) oraz Teldat, Siltec, Enigma, CMGI i Wojskowa Akademia Techniczna;
- KenBIT spółka jawna;
- Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych i spółka Comarch;
- Konsorcjum Polski BMS złożone z PGZ (lider) oraz PIT-Radwar, WB Electronics, Transbit.
Konkurencyjne postępowanie zostało jednak anulowane 15 lipca 2016 roku, czego podstawą oficjalnie była decyzja MON związana z ponowną analizą występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa. W praktyce, prawdopodobnie chciano, aby dostawcą systemu zostały firmy państwowe należące do Grupy PGZ.
W dniu 6 września 2016 roku podczas MSPO w Kielcach ówczesny szef MON Antoni Macierewicz poinformował publicznie, że zamówienie na dostawę systemu Rosomak BMS zostanie skierowane do Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A., a podpisania umowy można spodziewać się do końca 2016 roku. Trzy dni później - 9 września 2016 roku - Inspektorat Uzbrojenia opublikował nowe postępowanie na pozyskanie ww. systemu. Ponownie, w rezultacie realizacji zamówienia system BMS otrzymać miało łącznie 310 KTO Rosomak. Co istotne, wykonawca zamówienia miał być zobowiązany do uzyskania i utrzymania narodowego, kompleksowego i niezawodnego potencjału w zakresie: produkcji, modernizacji i serwisowania systemu oraz jego kluczowych komponentów na terenie RP na potrzeby sytuacji kryzysowych i wojny. W tym miejscu warto zwrócić uwagę że w przypadku systemu BMS zamówionego dla czołgów Abrams, takiej potrzeby już nie widziano…
Warunki tego postępowania były tak ustalone, że w praktyce mogły do niego przystąpić tylko spółki państwowe. I tak się stało, bowiem 10 października 2016 roku zgłosił się do niego tylko jeden wykonawca - Konsorcjum w składzie: PGZ S.A., PIT-Radwar S.A., Rosomak S.A., WZŁ nr 1 S.A, WZŁ nr 2 S.A. oraz Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych.
W 2017 roku prowadzono sprawdzenia weryfikacyjne zaoferowanego oprogramowania z systemem referencyjnym MTRS (MIP Test Reference System) zakończone wynikiem pozytywnym. Następnie przeprowadzono sprawdzenia weryfikacyjne demonstratora w warunkach polowy. Jeszcze w 2017 roku nastąpiła jednak redefinicja wymagań w zakresie bezpieczeństwa przetwarzanych danych (m.in. podniesiono klauzulę niejawności danych do jakich przetwarzania ma być dostosowany system). W październiku 2017 roku i w pierwszej połowie 2018 roku informowano o zakończeniu z wynikiem pozytywnym kolejnych sprawdzeń weryfikacyjnych. Ostatecznie dopiero w 2021 roku zakończono negocjacje cenowe i złożono do Inspektoratu Uzbrojenia ofertę końcową.
Kontraktu na dostawy jednak nie podpisano. Jak wyjaśniła Agencja Uzbrojenia w przesłanej do redakcji odpowiedzi na pytania: „postępowanie nie zakończyło się zawarciem umowy. Złożona przez przemysł oferta cenowa znacząco wykraczała ponad zaplanowane, na ten cel środki finansowe. Mając na uwadze zmiany formalno-prawne wynikające z wejścia w życie decyzji Nr 116/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 września 2021 r. w sprawie pozyskiwania sprzętu wojskowego, skorzystano z możliwości zoptymalizowania parametrów systemu BMS uwzględniających zmieniającą się sytuację geopolityczną. Wojna w Ukrainie i wynikające z niej doświadczenia zdeterminowały m.in. oczekiwania w zakresie suwerenności technologicznej. Na chwilę obecną nie jest planowane uruchamianie nowego postępowania dla tego zadania”.
Więcej o historii prób pozyskania systemu Rosomak BMS można przeczytać w artykule „Rosomak BMS – program pod specjalnym nadzorem”.
Tomasz Dmitruk
Aktualizacja 24.11.2023 13.50
W dodatkowej informacji opublikowanej przez Agencję Uzbrojenia już po publikacji niniejszego artykułu możemy przeczytać, że: "Wspomniana w artykule kompatybilność i funkcjonalność stosowanych w Siłach Zbrojnych RP rozwiązań jest warunkiem niezbędnym. Agencja Uzbrojenia, informując o braku kolejnego postępowania i wymogu suwerenności technologicznej, zasugerowała, że Siły Zbrojne RP posiadają w swoich zasobach wykwalifikowaną kadrę specjalistów i ekspertów, zdolną do opracowywania różnych rozwiązań – w tym i w zakresie dotyczącym BMS (Systemem Zarządzania Polem Walki). Agencja Uzbrojenia zawsze, gdy jest to tylko możliwe i zasadne dla Sił Zbrojnych RP, kieruje swoje potrzeby do polskiego przemysłu zbrojeniowego, z uwzględnieniem czynników ekonomicznych, czasowych oraz uwzględniając jego zdolności. Pamiętać jednak należy, że przemysł zbrojeniowy powinien służyć SZ RP, a nie odwrotnie. Nie w każdym realizowanym przez wojsko zadaniu musi uczestniczyć strona przemysłowa. Istotnym jest, że BMS opracowywany w ramach Sił Zbrojnych RP jest kompatybilny z pozyskiwanym w ramach procedury FMS systemem dla czołgów Abrams".
W tym miejscu należy także przytoczyć dzisiejszy komunikat Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni zamieszczony na platformie społecznościowej Twitter po publikacji niniejszego artykułu. Można w nim przeczytać, że "Wojska Obrony Cyberprzestrzeni opracowały narodowy System Zarządzania Polem Walki, który obecnie jest wdrażany u użytkownika końcowego. System będzie sukcesywnie wprowadzany w kolejnych platformach, a także interoperacyjny z zautomatyzowanymi systemami dowodzenia".
