2025-07-10 13:17:59
Nowe radary na wybrzeżu
Agencja Uzbrojenia podpisała 9 lipca umowę z izraelsko-polskim konsorcjum firm Elta Systems i KenBIT dotyczącą dostawy stacjonarnych radarów brzegowych. Za kwotę ok. 430 mln PLN brutto pozyskanych zostanie 18 izraelskich stacji ELM-2238X STAR-X wraz z polskim pakietem wyposażenia i oprogramowania. Dostawa pierwszego radaru zapowiadana jest na 2027 rok.
W uroczystości udział wzięli wicepremier szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz, sekretarz stanu w resorcie obrony Paweł Bejda oraz przewodniczący sejmowej komisji ON Andrzej Grzyb. Podpisy pod umową ze strony Skarbu Państwa złożył zastępca szefa AU gen. bryg. Michał Marciniak, a dostawców reprezentowali Dror Bar - prezes Elta Systems, oraz Dariusz Koenig – prezes zarządu spółki KenBIT.
Zakupione radary oparte o ELM-2238X zamontowane zostaną na wieżach brzegowych posterunków obserwacyjnych Marynarki Wojennej, gdzie zastąpią dotychczas użytkowane stacje Nur-23 (produkowane w RADWAR i instalowane na dziewięciu obiektach jeszcze w latach 80. na wieżach wysokości przynajmniej 25 m, ale i wyższych, w kolejnych latach modernizowane), ale i pojawią się w nowych obiektach. Pierwsza nowa stacja powinna być zamontowana w końcu 2027 roku, całość zamówienia będzie zrealizowana w 2030 roku. Radary mają zabezpieczyć polskie wybrzeże zarówno pod względem kontroli sytuacji nawodnej (horyzont radiolokacyjny powoduje, że zwykle, nawet przy wieżach mowa o pracy na zasięgach 35-45 km) jak i powietrznej (szczególnie na mniejszych wysokościach, poniżej 3000 m). Tym samym polskie wybrzeże otrzyma nowe narzędzia do budowy i wzmocnienia świadomości sytuacyjnej w południowej części Morza Bałtyckiego, czyli granicy północnej naszego kraju. Dodać można, że oczywiście Siły Zbrojne RP dysponują kluczowymi zdolnościami w zakresie monitorowania sytuacji granicznej (dodajmy do tego również zakupione w ostatnim czasie szwedzkie samoloty wczesnego ostrzegania Saab 340 AEW), ale ten obraz budowany jest również przez inne formacje czy instytucje, na czele ze Strażą Graniczną (system ATLAS).
Stacje radarowe to główna część zadania dla Elta Systems. Co ciekawe, jak mówił na wydarzeniu szef MON Kosiniak-Kamysz, blisko połowa umowy to wkład krajowy. Ten prezes Koenig z kolei nakreślił m.in. jako infrastrukturę telekomunikacyjną zdolną do pracy w środowisku klauzulowanym, system wymiany danych (np. z Centrum Operacji Powietrznych czy Centrum Operacji Morskich) czy oprogramowanie (w tym do szkolenia). Dariusz Koenig przytoczył także dane z ostatnich konfliktów z udziałem Izraela, w którym zakupiony system radarowy wykazać się miał 90% skutecznością w wykrywaniu zagrożeń.
Przedsięwzięcie jest bezpośrednio powiązane z budową czy przebudową istniejącej naziemnej infrastruktury. Z tymi zadaniami na posterunkach obserwacyjnych skorelowany jest także harmonogram dostaw radarów.
Chociaż importowany radar zastępuje w dużej mierze starsze rozwiązanie krajowe, przedstawiciele Agencji Uzbrojenia zapewniali, że w momencie rozpoczęcia postępowania dokonano analiz, kto i co może spełnić wymagania. Na ten czas nie było krajowych zdolności w tym zakresie. Dodać można, że nie jest wykluczone w przyszłości uzupełnienie czy uszczelnienie systemu innymi środkami radiolokacjynymi, tym razem mobilnymi (tak jak obecnie stosuje się do tego celu cztery radary PIT-Radwar RM-100).
ELM-2238X STAR-X jest kompaktowym radarem 3D klasy AESA, z modułami nadawczo-odbiorczymi opartymi o azotek galu (GaN), pracującym w pasmie X i co nie mniej ważne, przystosowanym do operowania w środowisku morskim. Radar jest kompaktowy, masa anteny ma być nie większa niż 350 kg, tym samym przeznaczony jest jako środek do wykrywania i śledzenia obiektów dla mniejszych jednostek nawodnych lub jako pomocniczy dla większych okrętów. Instrumentalny zasięg pracy radaru ELM-2238X określany jest na 150 km, w praktyce producent informuje, że przy nisko lecących pociskach wynosi ponad 25 km, przy wyżej lecących samolotach bojowych więcej niż 60 km. Antena ma kilka prędkości obrotu, od 6 do 60 na minutę, co oczywiście przekłada się na jakość informacji radarowej. W zatłoczonym środowisku Morza Bałtykiego nie mniej istotną charakterystyką jest możliwość jednoczesnego śledzenia przez STAR-X ponad 1000 obiektów.
(MC)
Zdjęcia: MON, Elta Systems
