2025-02-01 18:57:40
Wykonanie Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych w 2024 roku
Zgodnie z pierwotnym planem Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ) w 2024 roku miał osiągnąć dochody i wydatki równe 53,5 mld PLN, w tym wydatki na cele związane z finansowaniem „Programu rozwoju Sił Zbrojnych RP” (PRSZ) w wysokości 45,875 mld PLN. W trakcie ubiegłego roku plan ten był trzykrotnie zmieniany. Łączne wydatki FWSZ w 2024 roku zrealizowano na poziomie 35,065 mld PLN, co stanowiło 65,5% początkowego planu i 73,1% planu po zmianie nr 3. W przypadku wydatków na cele PRSZ (czyli zakupy związane z modernizacją Wojska Polskiego) w 2024 roku wydano 29,963 mld PLN, co stanowiło 65,3% początkowego planu i 71,7% planu po zmianie nr 3. Dla porównania w 2023 roku na cele PRSZ z FWSZ wydatkowano 23,294 mld PLN, co stanowiło 50,8% planu po zmianie nr 1. Była to kwota o 6,669 mld PLN (28,6%) niższa niż w 2024 roku.
W 2024 roku na finansowanie zadań określonych w "Programie rozwoju Sił Zbrojnych" z FWSZ wydatkowano 29,963 mld PLN, co stanowiło 65,3% początkowego planu. Fot. 1. MBA.
Środki finansowe FWSZ na początku roku
Na początku 2023 roku FWSZ dysponował zgromadzonymi środkami finansowymi w wysokości 645,4 mln PLN, a na początku 2024 roku była to już kwota 7,785 mld PLN. Oznacza to, że z dochodów uzyskanych w 2023 roku na oszczędności FWSZ przesunięto kwotę aż 7,139 mld PLN.
Dochody FWSZ
Zgodnie z pierwotnym planem w 2024 roku FWSZ miał osiągnąć dochody na poziomie 53,5 mld PLN, a po zmianie nr 3 plan ten został zmniejszony do 46,487 mld PLN. Wykonanie dochodów FWSZ w 2024 roku wyniosło 34,668 mld PLN, co stanowiło 64,8% początkowego planu i 74,6% planu po zmianie numer 3. Podstawowymi ubiegłorocznymi źródłami dochodów FWSZ były pozyskane przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) środki: z finansowania dłużnego - 17,614 mld PLN, z wpływów z budżetu państwa – 15,631 mld PLN oraz z innych źródeł określonych w ustawie o obronie Ojczyzny – 1,423 mld PLN. Warto przypomnieć, że w 2024 roku z budżetu państwa początkowo zakładano przenieść do FWSZ kwotę 12,805 mld PLN, ale pod koniec 2024 roku zwiększono ją do 15,631 mld PLN (o 2,826 mld PLN), w celu uzyskania jak najlepszego wykonania części 29 budżetu państwa, co według wstępnych informacji udało się na poziomie 99,91%.
W przypadku dochodów z finansowania dłużnego w 2024 roku (łącznie 17,614 mld PLN), w ramach umów kredytowych zawartych w latach 2022-2023 pozyskano 8,437 mld PLN, a w ramach umów kredytowych podpisanych w 2024 roku 9,177 mld PLN. W 2024 roku BGK nie emitował obligacji na potrzeby FWSZ.
Dla porównaniu w 2023 roku, dochody FWSZ po zmianie numer 1 zaplanowano na poziomie 51,279 mld PLN, a zrealizowano w wysokości 31,616 mld PLN (61,7% planu), w tym 19,483 mld PLN z finansowania dłużnego, 10,6 mld PLN z budżetu państwa i 1,533 mld PLN z innych źródeł.
Dochody FWSZ uzyskane w ubiegłym roku były zatem wyższe o 3,052 mld PLN niż w 2023 roku, ale w przypadku dochodów z finansowania dłużnego, w 2024 roku były one niższe o 1,869 mld PLN niż w 2023 roku.
Wydatki FWSZ
W pierwotnym planie FWSZ na 2024 roku zaplanowano łączne wydatki w wysokości 53,5 mld PLN, a po zmianie nr 3 plan ten został zmniejszony do 47,961 mld PLN. Wykonanie wydatków FWSZ w 2024 roku wyniosło 35,065 mld PLN, co stanowiło 65,5% początkowego planu i 73,1% planu po zmianie numer 3.
Głównym celem utworzenia FWSZ było finansowanie procesu modernizacji technicznej Wojska Polskiego, zgodnie z celami określonymi w PRSZ. Na ten cel w 2024 roku wydatkowano 29,963 mld PLN, co stanowiło 65,3% początkowego planu i 71,1% planu po zmianie numer 3.
Inną wysoką ubiegłoroczną pozycją wydatków FWSZ były nakłady poniesione na obsługę finansowania dłużnego. Na ten cel wydano 5,097 mld PLN, w tym 3,426 mld PLN na prowizje, opłaty i pozostałe koszty z tytułu organizacji i obsługi finansowania dłużnego, 1,297 mld PLN z tytułu wypłaconych odsetek oraz 374,1 mld PLN z tytułu spłaty kapitału. W zakresie kosztów obsługi finansowania dłużnego początkowy plan FWSZ zrealizowano w 66,7%, a plan po zmianie numer 3 na poziomie 82,9%.
Pozostałe wydatki FWSZ w wysokości 4,8 mln PLN stanowiły koszty z tytułu prowizji dla BGK.
Dla porównania w 2023 roku łączne wydatki FWSZ wyniosły 24,189 mld PLN, w tym na cele PRSZ 23,294 mld PLN. Stanowiło to odpowiednio 48,7% i 50,8% planu po zmianie numer 1.
W 2024 roku na modernizację techniczną Wojska Polskiego z FWSZ wydatkowano o 6,669 mld PLN (28,6%) więcej niż rok wcześniej.
Plan i wykonanie dochodów oraz wydatków FWSZ w latach 2023-2024. Kwoty w tys. PLN. Opracowanie własne na podstawie danych BGK.
Całkowite zadłużenie FWSZ
Całkowite zadłużenie FWSZ (pozostały do spłaty kapitał kredytów i wartość nominalna papierów wartościowych) na koniec 2024 roku wynosiło 45,022 mld PLN, w tym 37,92 mld PLN z tytułu zaciągniętych kredytów i 7,1 mld PLN z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych. W ubiegłym roku zadłużenie FWSZ wzrosło o 17,137 mld PLN w stosunku do zadłużenia na koniec 2023 roku.
Środki finansowe FWSZ na koniec roku
Na koniec 2024 roku FWSZ posiadał zgromadzone środki w wysokości 7,374 mld PLN, które będzie można wykorzystać na wydatki w 2025 roku i latach kolejnych. W odniesieniu do końca 2023 roku oszczędności FWSZ zmalały o 410,7 mln PLN.
Podsumowanie
Wykonanie wydatków FWSZ na cele PRSZ wyniosło 29,963 mld PLN, co stanowiło jedynie 65,3% początkowego planu. Oznacza to, że na modernizację techniczną Wojska Polskiego wydatkowano o 15,9 mld PLN mniej niż pierwotnie planowano. To nie jest dobra informacja, bowiem za takie pieniądze można np. zrealizować cały program zakupu okrętów podwodnych Orka.
Niższe od planowanego wykonanie FWSZ wynika głównie z faktu, że w ubiegłym roku nie udało się podpisać wszystkich planowanych umów modernizacyjnych, które miały być finansowane z FWSZ (w tym np. na czołgi K2PL czy wyrzutnie rakiet Homar-A). Z drugiej strony jest to i tak poprawa poziomu wykonania w stosunku do 2023 roku, kiedy to wskaźnik ten uzyskano na poziomie tylko 50,8%.
Mimo braku pełnego wykonania FWSZ pozostaje jednym z dwóch podstawowych źródłem finansowania przyspieszonego procesu unowocześnienia Sił Zbrojnych RP. W 2024 roku z tego źródła wydatkowano podobną kwotę, jak łącznie w latach 2020-2021 na wydatki w ramach Plan Modernizacji Techn7icznej i Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych razem (30,9 mld PLN).
Wpływ wykonania FWSZ na łączne wydatki obronne
Na całkowite wydatki na obronność w 2024 roku składają się:
- Wydatki poniesione z budżetu państwa w części 29 „Obrona narodowa”. W ustawie budżetowej planowano na ten cel wydatkować 117,520 mld PLN, a wstępne wykonanie według danych MON wyniosło 115,491 mld PLN.
- Wydatki poniesione z budżetu państwa w ramach działu 752 „Obrona narodowa” poza częścią 29. W ustawie budżetowej planowano na ten cel wydatkować 620,2 mln PLN. Dotąd nie podano publicznie danych dotyczących zmiany planu w tym zakresie i stopnia wykonania w 2024 roku. Z informacji uzyskanej przez autora z Ministerstwa Finansów wiadomo natomiast, że w ramach działu 752 w grudniu 2024 roku przesunięto z części 29 budżetu "Obrona narodowa" do części 55 "Aktywa państwowe" kwotę 2 mld PLN na mocy postanowień ustawy z dnia 27 listopada 2024 roku "o finansowaniu działań zmierzających do zwiększenia zdolności produkcji amunicji" i wydatek ten został wykonany. Łączny poziom wydatków poniesione z budżetu państwa w ramach działu 752 „Obrona narodowa” poza częścią 29 może zatem wynosić nawet 2,620 mld PLN.
- Całkowite wydatki poniesione w ramach FWSZ, wynoszące 35,065 mld PLN.
Od sumy powyższych pozycji należy natomiast odjąć 15,631 mld PLN, które przekazano z budżetu MON do FWSZ.
Ostatecznie całkowite wydatki na obronność poniesione w 2024 roku można szacować na kwotę od 137,545 mld PLN (zakładając 100% wykonanie planu wydatków w ramach działu 752 „Obrona narodowa” poza częścią 29 budżetu państwa).
Realny Produkt Krajowy Brutto (PKB) Polski uzyskany w 2024 roku Ministerstwo Finansów szacowało niedawno na 3,1%, a nominalnie na kwotę 3641,0 mld PLN. W takim przypadku wydatki obronne Polski w 2024 roku można szacować na 3,78 PKB.
Natomiast według najnowszych wstępnych szacunków GUS, realny PKB Polski w ubiegłym roku osiągnął poziom 2,9%. W takim przypadku wydatki obronne Polski poniesione w 2024 roku w odniesieniu do PKB można szacować na 3,80% PKB.
Na etapie ustawy budżetowej całkowite wydatki obronne Polski w 2024 roku planowano na poziomie 4,2% PKB.
Tomasz Dmitruk
Aktualizacja 22.03.2025
Zaktualizowano rozdział "Wpływ wykonania FWSZ na łączne wydatki obronne" na podstawie danych otrzymanych z MON w zakresie wykonania w 2024 roku wydatków w części 29 budżetu.
Aktualizacja 28.03.2025
Zaktualizowano rozdział "Wpływ wykonania FWSZ na łączne wydatki obronne" na podstawie danych otrzymanych z MF w zakresie wykonania w 2024 roku wydatków w części 55 budżetu "Aktywa państwowe", w dziale 752 "Obrona narodowa".
