2024-03-18 14:24:26
Topaz formalnie w środowisku sojuszniczym
Dnia 14 marca br. zakończyła się trwająca przez blisko tydzień w niemieckiej Koblencji konferencja Artillery Systems Cooperation Activities (ASCA). Po jej zakończeniu pojawiły się komunikaty, że po spełnieniu wszystkich testów interoperacyjności, Polska uzyskała pełne członkostwo w tej międzynarodowej inicjatywie. Tym samym udokumentowano zdolność podstawowego w naszej armii systemu kierowania ogniem artyleryjskim Topaz do współdziałania w ramach sojuszniczego łańcucha dowodzenia.
Włączenie do inicjatywy ASCA systemu Topaz jest ważne dla polskich Wojsk Rakietowych i Artylerii, ale i trzeba odnotować, że mieliśmy do czynienia z procesem integracji nie tylko kolejnej modyfikacji rozwiązania amerykańskiego czy niemieckiego, ale całkowicie innego produktu. Tym samym wzbogacono portfolio Topaza, ale i samej inicjatywy ASCA. fot. WB Electronics
Artillery Systems Cooperation Activities (ASCA) to międzynarodowa inicjatywa, po przystąpieniu Finlandii do Sojuszu praktycznie z wyłącznym udziałem państw NATO, mająca na celu zwiększenie interoperacyjności i umożliwienie bezpośredniego współdziałania zautomatyzowanych systemów kierowania ogniem artylerii różnych armii. Doprowadza się do tego poprzez zastosowanie ujednoliconych standardów i jednolitych interfejsów zaimplementowanych w narodowych rozwiązaniach.
Państwom sojuszniczym powinno więc zależeć na poszerzaniu grona inicjatywy ASCA, choć nie odbywa się to także na skróty. Mowa bowiem o procesie wieloletnim i mającym swoje procedury. Wymaga się, aby potencjalny nowy członek wsparty był przez kraj wprowadzający (w polskim przypadku były to USA), a w kolejnym krokuzłożony system weryfikowany był jeszcze z jednym z rozwiązań uczestnika inicjatywy ASCA (w polskim przypadku Kanada).
Polska od blisko sześciu lat starała się wejść w skład pełnoprawnych członków ASCA. W 2020 roku uzyskano status państwa wpieranego, rozpoczęto testy poszczególnych elementów proponowanych systemów. Po kolejnych konferencjach, trzy lata później, zautomatyzowany system kierowania ogniem Topaz z interfejsem ASCA poddano pełnym testom interoperacyjności.
W pierwszej kolejności próby realizowano z amerykańskim systemem Advanced Field Artillery Tactical Data System (AFATDS), a następnie kanadyjskim Fires Automation and Targeted Effects System (FATES). Wraz z Topazem w ramach ASCA weryfikowano również pozyskany z dywizjonem artylerii rakietowej M142 HIMARS amerykański system dowodzenia IFATDS-P (International Field Artillery Tactical Data System-Poland), co było o tyle prostsze, że mowa przecież o modyfikacji AFATDS. Podobną drogę przeszli zresztą Rumuni, zaproszenie do ASCA przez USA po zakupie i wdrożeniu M142 HIMARS.
Podsumowaniem były raporty z przeprowadzanych testów i ustalone procedury użytkowania narodowej implementacji interfejsu ASCA. Dokumenty były analizowane przez dwa podkomitety: do spraw operacyjnych i technicznych. Akceptacja i przedstawienie wyników testów na forum inicjatywy było kluczowe dla włączenia obu systemów do ASCA, z Polską, jako pełnoprawnym jej uczestnikiem. Według naszych wojskowych, Polska jest pierwszym i jak dotąd jedynym krajem, który posiada dwa funkcjonalne, zautomatyzowane systemy kierowania ogniem spełniające wymagania ASCA. Co wydaje się należy traktować dość specyficznie i wynika z zakupu pierwszego dywizjonu HIMARS w kompletacji amerykańskiej.Typowo raczej artyleria powinna stosować jeden system dowodzenia.
Warto dodać, że podczas konferencji w Koblencji do ASCA przyjęto także Litwę. Łącznie w inicjatywie jako członkowie uczestniczy 16 państw, w tym z naszego regionu jeszcze Finlandia, Estonia i wspomniana Rumunia. Z kolei warto i odnotować, że zarówno Topaz i IFATDS, wykorzystywane są przez artylerzystów w Ukrainie.
Na obecnym etapie Topaz z interfejsem ASCA został wprowadzony do dwóch dywizjonowych modułów ogniowych armatohaubic kal. 155 mm. Pierwszy wykorzystuje krajowe Kraby, drugi zaś dostarczone z Korei Południowej działa K9. Oba dywizjony wchodzą w skład 1. Brygady Artylerii i w najbliższym czasie mają rozpocząć się szkolenia żołnierzy z procedur wykorzystania ASCA. IFATDS-P z kolei wykorzystywany jest przez dywizjon artylerii rakietowej ze składu także mazurskiej brygady, a stacjonujący w Orzyszu. Dywizjony wykorzystujące ASCA mają brać udział w międzynarodowych ćwiczeniach rakietowych, planowanych przez wojskowych na kwiecień na poligonie w Toruniu, z wykorzystaniem również polskich (1. BA), amerykańskich (41. BA) i rumuńskich (81. da/8. BAR) pododdziałów z HIMARS/MLRS. Duży zasięg integracyjny mają z kolei ćwiczenia o kryptonimie „Dynamic Front” grupujące zwykle kilkunastu członków ASCA.
ASCA jest kolejnym etapem w rozwoju systemu Topaz. Istotnym nie tylko dla jego producenta, WB Electronics, ale i innych armii, bo wprowadzającym do wspólnej puli rzeczywiście nowe rozwiązanie. Czymś innym ma być z kolei zakontraktowany przez WB Electronics z Agencją Uzbrojenia w lipcu 2023 roku projekt Topaz+. ASCA ma być tylko jego elementem. Jak szczątkowo wiadomo, Topaz+ ma funkcjonować w wojsku „wyżej i szerzej”. Warto także wspomnieć o umowie na system Topaz podpisanej przez Bułgarię (instalacja na nowych środkach ogniowych).
(MC) z wykorzystaniem komunikatów Wojska Polskiego i WB Electronics
