• Tweet

Podniesienie bandery na ORP Ślązak

     Dokładnie po 18 latach i jednym dniu od daty podpisania umowy na budowę, 28 listopada br. odbyła się uroczystość pierwszego podniesienia bandery wojennej na okręcie patrolowym ORP Ślązak. Ceremonia miała miejsce na terenie Portu Wojennego Gdynia z udziałem szefa MON Mariusza Błaszczaka. Wcześniej, 8 listopada br. po zakończeniu pomyślnie prób zdawczo-odbiorczych, okręt został przekazany Marynarce Wojennej przez jego wykonawcę - PGZ Stocznię Wojenną Sp. z o.o., która z początkiem 2018 roku przejęła majątek Stoczni Marynarki Wojennej S.A. Jednostkę rozpoczęto budować jako korwetę wielozadaniową projektu 621 kryptonim Gawron-II M, ale ostatecznie ukończono w wersji okrętu patrolowego, co było następstwem decyzji podjętej w 2013 roku przez ówczesnego ministra obrony Tomasza Siemoniaka.

  Uroczystość podniesienia bandery połączona była z obchodami 101. rocznicy utworzenia Marynarki Wojennej. Z okazji święta szef MON Mariusz Błaszczak złożył wszystkim marynarzom życzenia i podziękował za ich codzienną, pełną poświęcenia służbę. W trakcie uroczystości minister wręczył dowódcy ORP Ślązak banderę wojenną, a zastępcy dowódcy przekazał proporzec Marynarki Wojennej oraz poinformował, że podjęta została decyzja o przyjęciu rozwiązania pomostowego przy pozyskaniu okrętów podwodnych.

  „Zakończyliśmy proces analityczny, w rezultacie którego doszliśmy do przekonania, że należy zapewnić zdolność pomostową jeśli chodzi o okręty podwodne. Analiza wskazała, że najkorzystniejszym rozwiązaniem pomostowym jest współpraca z partnerem szwedzkim.  (…)  Przystąpiliśmy już do negocjacji w sprawie pozyskania tej zdolności pomostowej. Chodzi tu o rozwiązanie pomostowe, a nie docelowe. Rozwiązanie docelowe również zostanie opracowane i wdrożone” - powiedział minister.

  ORP Ślązak (numer burtowy 241), formalnie jako korweta patrolowa wszedł w skład Dywizjonu Okrętów Bojowych 3. Flotylli Okrętów. Okrętem dowodzi kmdr ppor. Sebastian Kała. Wprowadzenie jednostki do służby nie zakończyło jednak wykonania umowy podpisanej w 2018 roku z wykonawcą, zgodnie z którą PGZ Stocznia Wojenna Sp. z o.o. zobowiązała się do świadczenia jeszcze w 2020 roku usługi Asysty Technicznej na rzecz zamawiającego.

  Choć okręt jest dziś przystosowany głównie do wykonywania zadań patrolowych i posiada jedynie uzbrojenie artyleryjskie oraz ręczne wyrzutnie przeciwlotniczych pocisków rakietowych Grom, to zainstalowany na nim Zintegrowany System Walki przystosowany został do integracji z dodatkowym uzbrojeniem takim jak np. przeciwokrętowe pociski rakietowe oraz przeciwlotnicze pociski rakietowe krótkiego zasięgu. Niestety obecnie nie wiadomo, czy resort obrony zdecyduje się w przyszłości na dozbrojenie jednostki.

Skrócona historia budowy ORP Ślązak

  Umowę numer 1/BO/2001 ze Stocznią Marynarki Wojennej (SMW) z Gdyni na budowę okrętu patrolowego Ślązak (początkowo planowanego jako prototyp korwety wielozadaniowej projektu 621 kryptonim Gawron-II M, zaprojektowanej według koncepcji MEKO A-100 z niemieckiej stoczni Blohm und Voss) podpisano 27 listopada 2001 roku. Stępkę położono dzień później. Realne prace rozpoczęto jednak dopiero w 2003 roku, a ich przyspieszenie nastąpiło w 2005 roku, po uruchomieniu przez stocznię specjalistycznej linii technologicznej do spawania cienkich blach. Budowę kadłuba Ślązaka (jeszcze bez nadbudówki) udało się zakończyć w 2009 roku. We wrześniu tego samego roku przeprowadzono pierwsze wodowanie techniczne. Pod koniec 2009 roku ówczesny minister obrony narodowej Bogdan Klich podjął decyzję o ograniczeniu finansowania projektu, co znacząco spowolniło dalsze prace, choć ich całkowicie nie wstrzymało. Do końca 2011 roku powstała nadbudówka (bez masztów nie dających się zamontować w hali stoczniowej). Okręt posiadał także wstępnie zainstalowaną linię wałów, choć jeszcze bez śrub. Zainstalowano także większość urządzeń bez Zintegrowanego Systemu Walki (ZSW).

  W lutym 2012 roku po spotkaniu z szefem MON Tomaszem Siemoniakiem, premier Donald Tusk poinformował dziennikarzy, że w ramach racjonalizacji wydatków resortu obrony narodowej minister obrony podjął decyzję o zaniechaniu dalszej realizacji programu pozyskania korwety projektu Gawron. Po ponad roku analiz co dalej zrobić z gotowym kadłubem Ślązaka, minister Siemoniak zadecydował, że najkorzystniejszym rozwiązaniem będzie dokończenie budowy okrętu jako jednostki patrolowej.

  W dniu 23 września 2013 roku w porcie wojennym w Gdyni, syndyk SMW pani Magdalena Smółka oraz ówczesny zastępca szefa Inspektoratu Uzbrojenia (IU) Jan Woźniak podpisali aneks nr 15/2013 do umowy nr 1/BO/2001 z 2001 roku, precyzujący kwestię dokończenia budowy jednostki i zmiany jej przeznaczenia z korwety wielozadaniowej na „okręt patrolowy w wersji podstawowej typu Ślązak”. W dniu 12 grudniu 2013 roku doszło do podpisania dwóch dodatkowych kontraktów na dostawę i instalację systemów okrętowych. Pierwsza umowa została zawarta z holenderską firmą Thales Nederland. Dotyczyła ona dostawy ZSW firmy Thales, w tym sprzętu i oprogramowania oraz ich integracji z podsystemami zewnętrznymi już zainstalowanymi, a także tymi, które miały zostać jeszcze zainstalowane na okręcie. Drugą umowę podpisano z gdyńską spółką Enamor, która zobowiązała się dostarczyć i zainstalować Zintegrowany System Nawigacji wraz z sonarem Vanguard oraz Zintegrowany System Łączności wraz z urządzeniami kryptograficznymi do elementów ZSW oraz urządzeń łączności.

  Kolejnym ważnym wydarzeniem była ceremonia wodowania i chrztu okrętu, która odbyła się 2 lipca 2015 roku. Matką chrzestną Ślązaka, który otrzymał numer burtowy 241 została Pani Maria Waga, wdowa po byłym dowódcy Marynarki Wojennej, admirale Romualdzie Wadze. Budowa jednostki zgodnie z aneksem nr 15/2013 miała zakończyć się do 30 listopada 2016 roku.

  Celu tego nie udało się osiągnąć z wielu przyczyn, do których można zaliczyć m.in.: problemy z koordynacją pomiędzy kilkoma wykonawcami, zmiany w projekcie dokonywane już w trakcie budowy, konieczność przebudowy wykonanej konstrukcji, instalacji i urządzeń już zainstalowanych na okręcie ze względu na zmiany jego przeznaczenia z korwety na okręt patrolowy oraz problemy finansowe wykonawcy - Stoczni Marynarki Wojennej S.A. będącej w stanie upadłości likwidacyjnej. 

  W tym miejscu warto napisać kilka słów o kosztach. Do końca 2011 roku budowa Ślązaka kosztowała 402 mln PLN. Podpisany ze SMW we wrześniu 2013 roku aneks 15/2013 wyceniony został na 116 mln PLN, a zawarte w grudniu 2013 roku umowy na systemy walki, nawigacji i łączności miały łączną wartość ok. 481 mln PLN. W dniu 24 lipca 2015 roku zawarto kolejny aneks nr 19/2015 zwiększający wartość umowy nr 1/BO/2001 do kwoty 676 mln PLN. Łączny koszt budowy Ślązaka w lipcu 2015 roku szacowany był zatem na kwotę ok. 1.157 mln PLN.  

  W latach 2015-2017 trwały prace wyposażeniowe, w tym instalowano kolejne elementy zintegrowanych systemów: walki, nawigacji i łączności oraz dokonywano rozruchu poszczególnych systemów okrętowych.

  Próby portowe (HAT) jednostki rozpoczęły się 16 sierpnia 2017 roku. W tym czasie jednak w decydującą fazę weszła procedura sprzedaży majątku stoczni. W dniu 20 grudnia 2017 roku podpisano umowę na mocy której z początkiem 2018 roku majątek SMW przeszedł na własność nowej spółki PGZ Stocznia Wojenna Sp. z o.o. Niestety wraz z majątkiem, nie doszło do przekazania nowemu właścicielowi również Ślązaka. W konsekwencji, 22 stycznia 2018 roku na jednostce wstrzymano większość prac. Dopiero 19 marca 2018 roku nastąpiło jej przejęcie przez IU z rąk syndyk SMW. Prób HAT jednak nie wznowiono ze względu na brak umowy pomiędzy zamawiającym a nowym wykonawcą. Ostatecznie kontrakt na dokończenie Ślązaka zawarto dopiero 29 czerwca 2018 roku, co pozwoliło na wznowienie prac. Jego wartość określono na 58,5 mln PLN. Według informacji uzyskanej z IU całkowite koszty budowy okrętu patrolowego ORP Ślązak wyniosły 1.254,7 mln PLN brutto.

  Następnie, 14 listopada 2018 roku rozpoczęto wstępne próby morskie (preSAT), a od 28 stycznia br. już właściwe próby morskie (SAT) połączone z próbami zdawczo-odbiorczymi. Przez kolejne miesiące sprawdzano prawidłowość działania wszystkich urządzeń i systemów oraz przeprowadzono ich regulację. Usunięto także kilka usterek, m.in. w układzie przekładni, systemu wentylacji i zasilania elektrycznego. Przeprowadzone zostały również testy urządzeń łączności i nawigacji oraz systemów walki i uzbrojenia. Wymagało to współpracy okrętu z innymi jednostkami Marynarki Wojennej oraz z siłami powietrznymi, podczas której sprawdzano m.in. działanie systemu rozpoznania „swój-obcy” (IFF), czy komunikacji szyfrowanej wg standardów NATO. Wykonano próbne strzelanie z armaty 76 mm oraz z karabinów 30 mm przy użyciu ćwiczebnej amunicji do celów nawodnych oraz namierzanie celów powietrznych.

  Jak już wspomniano, 8 listopada br. po zakończeniu z pomyślnym wynikiem prób zdawczo-odbiorczych ORP Ślązak przekazany został Marynarce Wojennej RP.

Specyfikacja techniczna korwety patrolowej ORP Ślązak

Dane podstawowe:

• długość całkowita – 95,4 m,
• szerokość – 13,3 m,
• wysokość do pokładu otwartego – 9,35 m,
• zanurzenie – 4,2 m,
• wyporność pełna – 2200 ton,
• autonomiczność – 30 dni,
• załoga 97 marynarzy i oficerów.

• napęd w systemie CODAG (ang. COmbined Diesel And Gas turbine):
• 2 silniki wysokoprężne napędu głównego MTU 12V 595 TE90 o mocy 3240 kW każdy,
• przekładnia redukcyjna SCC-MAAG GEAR Zamech 3CODAG-285,
• turbina gazowa mocy szczytowej GE/Avio LM-2500 o mocy 25.000 kW,
• 2 wały napędowe, zakończone dwoma, 5-cio skrzydłowymi śrubami nastawnymi,
• elektrownia okrętowa – 4 agregaty prądotwórcze MTU 12V183 TE52 o mocy 600 kW każdy.

• prędkość max. ponad 30 w,
• prędkość marszowa 18 w – zasięg 2000 Mm,
• prędkość ekonomiczna 14 w – zasięg 4500 Mm.

Uzbrojenie i wyposażenie elektroniczne:

• Zintegrowany System Walki Thales TACTICOS,
• system nawigacyjny Raytheon Anschutz Synapsis,
• uniwersalna armata morska OTO Melara Super Rapid MF L/62 kal. 76 mm,
• 2 armaty OTO Melara MARLIN-WS kal. 30 mm,
• 4 wyrzutnie pocisków rakietowych bliskiego zasięgu Grom,
• 4 wielkokalibrowe karabiny maszynowe z ZM-Tarnów WKM-B kal. 12,7 mm,
• trójwspółrzędna stacja radiolokacyjna dozoru ogólnego Thales SMART-S Mk-2,
• sonar nawigacyjno – ostrzegawczy L3 ELAC Nautic Vanguard,
• telefony podwodne L3 ELAC Nautic UT 2200 i UT 3000,
• głowica optoelektroniczna Thales Mirador,
• system kierowania ogniem Thales STIR 1.2 EO Mk2 (określany także nazwą Sting-EO Mk2),
• środki łączności i nawigacji, w tym dwa radary nawigacyjne pasma X Raytheon Anschutz ARPA-Synapsis Chart, łącza LINK 11/16, radiolatarnia TACAN.

Dodatkowe wyposażenie:

• lądowisko dla śmigłowca o masie do 10,6 t,
• łódź abordażowa typu RIB Markos MK-790, 15-osobowa, długość 7,9 m, napęd dwa silniki Bukh S250 o mocy 250 KM każdy, prędkość maks. 30 w, dzielność morska do stanu morza 6,
• łódź robocza typu RIB Markos MK-500, 6-osobowa, długość 5,3 m, moc silnika głównego 100 KM, prędkość maks. 12 w,
• system przeładunku zapasów w morzu CONREP (ang. Connected Replenishment), umożliwiający przeładunek w morzu zarówno paliwa FAS (ang. Fueling At Sea) jak i zaopatrywanie w materiały stałe RAS (ang. Replenishment At Sea),
• dziobowy pędnik azymutalny Schottel,
• aktywne stabilizatory kołysań.

 Główne planowane zadania okrętu w wersji patrolowej:

• zwalczanie celów nawodnych, powietrznych, mniejszych jednostek i zagrożeń asymetrycznych,
• patrolowanie i ochrona torów podejściowych oraz morskich linii komunikacyjnych,
• eskortowanie i ochrona jednostek komercyjnych,
• kontrola morskich szlaków żeglugowych jako element sił wielonarodowych,
• zwalczanie piractwa i terroryzmu morskiego,
• współpraca z siłami specjalnymi w zakresie zabezpieczenia ich działań,
• doraźne bazowanie śmigłowca na pokładzie,
• udział w akcjach humanitarnych i ekologicznych.

Fot. Leszek Chemperek/CO MON.

• Tweet