• Tweet

Realizacja Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych w 2013 roku

     W grudniu 2012 roku Ministerstwo Obrony Narodowej upubliczniło najistotniejsze założenia Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (MTSZRP) na lata 2013-2022, a we wrześniu ubiegłego roku, otrzymało umocowanie prawne ułatwiające jego realizację, w postaci uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego "Priorytetowe Zadania MTSZRP w ramach programów operacyjnych". W uchwale tej określono zakres czternastu najważniejszych programów operacyjnych dotyczących modernizacji technicznej Sił Zbrojnych i ich finansowania w latach 2014-2022. Minął pierwszy rok realizacji przyjętego przez resort obrony planu, warto więc poznać stan obecny poszczególnych zadań, czyli które z nich w minionym roku realizowano zgodnie z założeniami, a które już w tej początkowej fazie są opóźnione.

System obrony powietrznej

  Najważniejszym zadaniem, priorytetowego programu obrony powietrznej jest pozyskanie przeciwlotniczego i przeciwrakietowego zestawu rakietowego średniego zasięgu, znanego pod kryptonimem Wisła, zdolnego razić cele powietrzne na odległości do 100 km oraz skutecznego w zwalczaniu rakiet balistycznych krótkiego zasięgu, tj. do 1000 km. W dniach od 26 czerwca do 30 września 2013 roku Inspektorat Uzbrojenia (IU) przeprowadził z potencjalnymi oferentami pierwszy dialog techniczny mający zweryfikować oczekiwania taktyczno-techniczne użytkownika z możliwościami przemysłu. Uczestniczyło w nim łącznie 13 podmiotów krajowych i zagranicznych. Po jego zakończeniu, nie upubliczniono żadnych kolejnych informacji o realizacji programu. Z informacji przekazanych Dziennikowi Zbrojnemu przez IU wynika, że obecnie opracowywane są kluczowe dokumenty wynikowe fazy analityczno-koncepcyjnej, tj. aktualizowane jest Pełne Studium Wykonalności (PSW) oraz tworzone są Wstępne Założenia Taktyczno-Techniczne (WZTT). Dodatkowo, w pierwszym kwartale 2014 roku planuje się przeprowadzenie drugiego etapu dialogu technicznego w zakresie współpracy techniczno-przemysłowej z podmiotami oferującymi kompleksowe rozwiązania. Do 30 czerwca tego roku, zakończone ma być opracowywanie dokumentów fazy analityczno-koncepcyjnej, co umożliwi uruchomienie postępowania przetargowego. Z analizy harmonogramu wydatków, zamieszczonego w ustawie o programach wieloletnich wynika, że finansowanie systemu Wisła rozpocznie się nie wcześniej niż w 2017 roku. Podpisanie umowy na dostawy zestawów może nastąpić najszybciej w 2015 roku - a przypomnijmy, że zaledwie rok temu MON planowało podpisanie umowy jeszcze w 2014 roku. Kluczowy program obrony przeciwlotniczej notuje więc minimum roczne opóźnienie, choć ze względu na jego skomplikowany zakres i zaawansowanie techniczne przedmiotu zamówienia, można było zakładać zbyt optymistyczne założenia resortu obrony.

   Jeszcze gorzej wygląda sytuacja z przeciwlotniczymi zestawami rakietowymi krótkiego zasięgu Narew, które zgodnie z wymogami gestora mają zwalczać cele powietrzne na dystansie do 25 km. Zgodnie z informacjami uzyskanymi z IU, w tym roku doczekamy się najwyżej opracowania WZTT i PSW, a w drugiej połowie roku prawdopodobnie przeprowadzony zostanie dialog techniczny z potencjalnymi oferentami. Działania te mają doprowadzić do zakończenia fazy analityczno-koncepcyjnej tego zadania w 2014 roku, co pozwoli na przejście do fazy realizacji w następnym roku.

   Kolejnym zadaniem z zakresu obrony powietrznej jest dostawa samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych bliskiego zasięgu Poprad, o zasięgu do 5-6 km. Do końca 2012 roku planowano zakończenie pracy wdrożeniowej, a w 2013 roku miało dojść do podpisania umowy na dostawy Popradów. Tak się jednak nie stało, choć wydawało się, że ten najmniej skomplikowany i od lat opracowywany element systemu obrony powietrznej znajdzie się wreszcie w arsenale Sił Zbrojnych. Jego podstawowe komponenty - pociski Grom, są od prawie dekady produkowane w pełni w Polsce, posiadamy także pełne władztwo intelektualne nad jego komponentami. Jak poinformował Dziennik Zbrojny IU, w trakcie prowadzonych badań zdawczo-odbiorczych partii próbnej zestawu Poprad, komisja oceniająca sformułowała szereg uwag i zaleceń w zakresie podwozia bazowego, tj. pojazdu AMZ-Kuto Żubr i ich usunięcie jest warunkiem zatwierdzenia dokumentacji i uruchomienia produkcji seryjnej. Zgodnie z przyjętymi ustaleniami, wykonawca po wprowadzeniu niezbędnych zmian konstrukcyjnych, ma przedstawić pojazd do powtórnych badań trakcyjnych, co powinno nastąpić w pierwszej połowie 2014 roku. W przypadku pozytywnego wyniku tych badań, ma zostać uruchomione postępowanie na dostawy. Ministerstwo przewiduje, że pierwsza partia zestawów Poprad powinna trafić do Sił Zbrojnych RP w 2015 roku.

Koordynator śledzi cel - odpalenie! Kontynuowane są zakupy pocisków przeciwlotniczych Grom, tylko w latach 2013-2014 Siły Zbrojne odbiorą 200 sztuk tego typu uzbrojenia - fot. Mariusz Cielma

  W zakresie przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Grom, w dniu 3 czerwca 2013 roku podpisano umowę na dostawę 200 egzemplarzy pocisków w latach 2013-2014. Umowa ta miała prawdopodobnie za zadanie głównie podtrzymanie zdolności produkcyjnych zakładów ze Skarżyska-Kamiennej, do czasu opracowania następcy Groma - pocisku Piorun. Zakończenie realizacji pracy rozwojowej związanej z jego opracowaniem powinno nastąpić do końca 2014 roku, a w 2017 roku pierwsze seryjne Pioruny powinny wejść na uzbrojenie - oby równolegle z kolejnymi seryjnymi Popradami.

  Do pozytywnych wydarzeń minionego roku należy zaliczyć podpisanie dwóch umów na dostawy systemów radiolokacyjnych. Pierwsza z nich, podpisana w styczniu dotyczyła dostawy ośmiu zmodernizowanych mobilnych stacji radiolokacyjnych TRS-15M Odra, a druga - w kwietniu - dostawy ośmiu stacji radiolokacyjnych Soła. W minionym roku trwała także realizacja pracy rozwojowej związanej z opracowaniem nowocześniejszej wersji Soły, stacji radiolokacyjnej Bystra, która ma doprowadzić do zbudowania w pełni funkcjonalnego prototypu w 2014 roku. Zakończenie pracy planowane jest w 2016 roku.

  Ostatnim zadaniem z zakresu systemów obrony powietrznej, jest opracowanie i pozyskanie sześciu baterii przeciwlotniczego systemu rakietowo-artyleryjskiego bliskiego zasięgu Pilica. Podpisanie umowy na jego dostawy uzależnione jest od kwalifikacji systemu do kategorii zadań, istotnych z punktu widzenia podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa oraz pozytywnej oceny rezultatów projektu. Zgodnie z planami IU przewiduje się, że uruchomienie postępowania na zamówienie systemu będzie możliwe najszybciej w drugiej połowie tego roku.

Śmigłowce wsparcia bojowego, zabezpieczenia i VIP

  W minionym roku realizowano kolejne etapy postępowania przetargowego, ogłoszonego 29 marca 2012 roku, a dotyczącego 70 (początkowo 26) śmigłowców wsparcia bojowego i zabezpieczenia w czterech różnych wersjach specjalistycznych wraz z pakietem logistycznym oraz szkoleniowym. Co może wydawać się nieco zaskakujące, dopiero w marcu 2013 roku Minister Obrony Narodowej zaakceptował zmienione PSW i  WZTT dla tego zadania, prawie rok od rozpoczęcia postępowania. W dniu 22 maja 2013 roku nastąpiło otwarcie zgłoszeń do udziału w negocjacjach technicznych, a faktycznie ich rozpoczęcie miało miejsce w lipcu. Do postępowania przystąpiły trzy podmioty: konsorcjum którego liderem jest Sikorsky International Operations Inc. oferujące śmigłowiec S-70 Black Hawk, konsorcjum na czele z Eurocopter SAS oferujące śmigłowiec EC725 Caracal oraz WSK PZL-Świdnik S.A. oferująca śmigłowiec AW149. Finału tego największego od czasu zakupu samolotów bojowych F-16 postępowania powinniśmy doczekać się w drugiej połowie tego roku. Wówczas to powinien znany być dostawca śmigłowców oraz pakietu logistycznego i szkoleniowego, w tym symulatorów.

 Następca, przynajmniej częściowo, śmigłowców rodziny Mi-8/14/17 powinien być znany już w tym roku, o ile nie nastąpi żadne opóźnienie - fot. Tomasz Kwasek

  Omawiany program przewiduje także pozyskanie śmigłowców przeznaczonych do przewozu pasażerów VIP. Zadanie to realizowane było na podstawie umowy podpisanej w grudniu 2011 roku przez IU z WSK PZL-Świdnik S.A. na dostawę pięciu śmigłowców W-3WA Sokół (umowa obejmowała także modernizację i remonty 14 innych śmigłowców, w tym PZL Mi-2). W 2013 roku zgodnie z jej zapisami, wszystkie pięć zamówionych maszyn dostarczono do 1. Bazy Lotnictwa Transportowego, kończąc realizację tego zadania.

  Ostatnim z zadań przewidzianych w ramach programu śmigłowcowego, jest pozyskanie śmigłowców uderzeniowych kryptonim Kruk, które mają zastąpić starzejące się Mi-24D/W. W ubiegłym roku nie podjęto jeszcze żadnych działań, dotyczących zakresu tego zadania. Dopiero w tym roku, IU planuje rozpoczęcie fazy analityczno-koncepcyjnej. Materiały zebrane i opracowane w trakcie jej realizacji uwzględniać mają wyniki prowadzonego obecnie postępowania na pozyskanie śmigłowców wielozadaniowych. Co ciekawe, docelowo planuje się zunifikowanie wyposażenia pokładowego platform śmigłowcowych z zachowaniem ich przeznaczenia do konkretnych zadań i misji bojowych. Ponieważ dostawy tego typu śmigłowców zakłada się dopiero od 2020 roku, trudno dziś określić co może oznaczać „unifikacja wyposażenia”, na ile będzie to śmigłowiec specjalizowany do misji uderzeniowych (pokroju AH-64E Guardian), na ile tylko wiropłat wielozadaniowy dostosowany do przenoszenia uzbrojenia.

Zintegrowane systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki – C4ISR

  Jednym z najważniejszych zadań programu modernizacyjnego jest utworzenie Zintegrowanego Systemu Dowodzenia i Kierowania Środkami Walki (ZSDiKSW), łączącego w jeden "organizm" systemy rozpoznania, rażenia ogniowego i logistyki. Dostęp do informacji i możliwość wykorzystania jej przez pododdział każdego szczebla dowodzenia jest kluczowym wymogiem uzyskania przewagi na współczesnym polu walki. W tym zakresie w minionym roku nie realizowano żadnych zamówień. W połowie roku przeprowadzono natomiast dialog techniczny na integrację istniejących środków rozpoznania radioelektronicznego i walki elektronicznej (tj. zestawów Przebiśnieg, Breń i Procjon) ze ZDiKSW. W pierwszej kolejności dąży się więc do uzyskania nowych zdolności dzięki już dziś użytkowanym, ale nie zintegrowanym systemom. W trakcie realizacji jest natomiast faza analityczno-koncepcyjna dotycząca ZDiKSW Wojsk Lądowych WO Wierzba oraz Wojsk Specjalnych WO Spartan. Jesienią 2013 roku przeprowadzono dialog techniczny w zakresie systemu do tworzenia i zobrazowania Połączonego Obrazu Sytuacji Operacyjnej (POSO). Pozyskiwanie wymienionych elementów planowane jest od 2015 roku.

  Istotnym zadaniem jest także zakup Mobilnych Modułów Stanowisk Dowodzenia (MMSD). W minionym roku planowano zakończyć dostawę MMSD szczebla operacyjnego (dywizyjnego), co zgodnie z zapewnieniami IU nastąpiło. Planowano także rozpoczęcie dostaw MMSD szczebla oddział/pododdział, tj. brygada/batalion, jednak termin rozpoczęcia jego realizacji przesunięto na bieżący, 2014 rok. Nie udało się także podpisać umowy na zakup Systemu Zarządzania Walką Szczebla Batalionu Rosomak BMS. Stosowna umowa ma zostać podpisana dopiero do końca tego roku.

  Kolejne zadanie tego programu dotyczy wdrożenia w Siłach Zbrojnych RP taktycznego systemu transmisji danych (TDL) w standardach Link 16 i Link 22. W obszarze tym aktualnie pozyskiwane są, w ramach programu Foreign Military Sales ze Stanów Zjednoczonych, terminale MIDS LVT standardu Link 16 z przeznaczeniem dla ośmiu naziemnych posterunków radiowych - ich wdrożenie ma nastąpić w 2014 roku. Terminale MIDS przeznaczone dla platform bojowych (śmigłowców, okrętów podwodnych, systemów rakietowych) będą pozyskiwane razem z nowymi platformami. Planuje się również pozyskiwanie elementów standardu Link-22, jednak wymaga to przystąpienia Polski do Międzynarodowego Programu Link 22 NATO Improved Link Eleven (Link 22 NILE).

Modernizacja Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych

  W ramach tego programu przewidziano realizację dwóch podstawowych zadań, pozyskania nowych bojowych wozów piechoty (BWP), które mają zastąpić eksploatowane BWP-1 oraz wozów wsparcia bezpośredniego (WWB), które mają zastąpić czołgi T-72. Oba typy pojazdów mają zostać oparte na uniwersalnej modułowej platformie gąsienicowej (UMPG), znanej pod kryptonimem Rydwan. Dla obu zadań rozpoczęto już prace analityczno-koncepcyjne i ogłoszono dialogi techniczne, które planuje się zakończyć w marcu 2014 roku. Ponadto w dniu 12 grudnia 2013 roku Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) w ramach konkursu 4/2013 na wykonanie projektów w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, zatwierdziło do realizacji wniosek przygotowany przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Mechanicznych Sp. z o.o. dotyczący opracowania WWB. Na realizację tego projektu przewidziano 42 miesiące, z czego sam prototyp ma powstać w ciągu 30 miesięcy, czyli do połowy 2016 roku. Prace analityczno-koncepcyjne i zatwierdzenie dokumentacji niezbędnej do przetargów dotyczących WWB i nowego BWP potrwają prawdopodobnie jeszcze dość długo, bowiem zgodnie z uchwałą Rady Ministrów o programach wieloletnich ich finansowanie rozpocznie się najwcześniej w 2017 roku.

Największym zakupem dla Wojsk Lądowych w 2013 roku z pewnością było pozyskanie kolejnych czołgów Leopard 2, w zdecydowanej większości w wersji A5 – fot. KMW

  Do elementów programu modernizacyjnego wojsk pancernych z pewnością należy zaliczyć nabycie kolejnych czołgów Leopard 2 i rozpoczęcie procesu modernizacji posiadanych maszyn tego typu pomimo, że oba te zadania nie są realizowane w ramach czternastu priorytetowych programów operacyjnych. Gwoli przypomnienia, w dniu 22 listopada 2013 roku podpisano umowę na dostawę pochodzących z rezerw niemieckiej armii używanych 105 czołgów Leopard 2A5 oraz 14 w wersji 2A4, a także około 200 pojazdów wsparcia i zabezpieczenia, między innymi WZT Bergepanzer 2. Dostawy sprzętu z Niemiec będą realizowane w latach 2014-2015. W 2013 roku podjęto się także zadania modernizacji posiadanych czołgów Leopard 2A4. Na początku roku przeprowadzono dialog techniczny, a w dniu 30 października rozpoczęto procedurę przetargową. W grudniu 2013 roku IU zakończył przyjmowanie wniosków dotyczących udziału w postępowaniu, do którego zgłosiły się trzy konsorcja - wybór wykonawcy powinien nastąpić w tym roku. Choć podjęte działania należy ocenić pozytywnie, to i w tym zadaniu należy odnotować niewielkie opóźnienie, bowiem początkowo, podpisanie umowy z wykonawcą modernizacji planowano już w 2013 roku.

Symulatory i trenażery

  W ubiegłym roku IU prowadził postępowania przetargowe na pozyskanie symulatora katapultowania z samolotu PZL-130 ORLIK TC-II, wirtualnego systemu taktycznego pola walki (na potrzeby Wojsk Specjalnych), symulatora lotu samolotu MiG-29 oraz symulatora lotu śmigłowca SW-4. Prowadzono analizę rynku dotyczącą pozyskania symulatora lotu śmigłowca W-3 Sokół i ogłoszono analizę rynku dla symulatora lotu samolotu PZL-130 TC-II Orlik. Zaproszono także potencjalnych wykonawców do dialogów technicznych dotyczących dostawy trenażera do nauki operatorów radiolokacyjnego zestawu rozpoznania artyleryjskiego Liwiec, komputerowego systemu dydaktycznego z oprogramowaniem do szkolenia obsług radarów NUR-15M, NUR-12ME i NUR-12M, a także zestawu laserowych symulatorów strzelań do uzbrojenia i sprzętu wojskowego znajdującego się na wyposażeniu wojsk pancernych i zmechanizowanych (LSS) oraz kompleksowego systemu symulacji pola walki do szkolenia batalionu (KSSPW).

  W kwietniu 2013 roku podpisano umowę na dostawę, montaż i uruchomienie systemu szkolno-treningowego dla broni strzeleckiej Śnieżnik i Śnieżnik-1 oraz doposażenie używanego Śnieżnika. Przedmiotem podpisanej umowy była dostawa w minionym roku dwóch systemów Śnieżnik i jednego systemu Śnieżnik-1 oraz w obecnym roku trzech kolejnych zestawów Śnieżnik-1 i doposażenie jednego już posiadanego.

Zwalczanie zagrożeń na morzu

  Opis działań podjętych przez MON w 2013 roku związanych z modernizacją Marynarki Wojennej RP (MW) rozpoczniemy od dobrych informacji, które pozwalają mieć umiarkowaną nadzieję, że nasze siły morskie po wielu latach zapaści, doczekają się w końcu nowych okrętów.

  W dniu 23 września 2013 roku podpisano umowy dotyczące budowy dwóch typów okrętów wojennych. Pierwsza, będąca w praktyce aneksem do kontraktu z dnia 27 listopada 2001 roku na budowę wielozadaniowej korwety ORP Gawron, ogranicza się do dokończenia budowy tej jednostki, ale jednocześnie zmiany jej przeznaczenia z korwety na okręt patrolowy, już pod nową nazwą Ślązak. Dwie kolejne umowy dotyczące Ślązaka podpisano w grudniu - dotyczyły one Zintegrowanego Systemu Walki z holenderskiej firmy Thales Nederland, Zintegrowanego Systemu Nawigacyjnego wraz z sonarem L3 ELAC Nautik Vanguard oraz Zintegrowanego Systemu Łączności. Ostatecznie, w wyniku podpisanych umów, OPR Ślązak powinien znaleźć się w składzie Marynarki Wojennej do końca listopada 2016 roku.

  Druga umowa, podpisana również 23 września dotyczyła budowy prototypowego niszczyciela min typu Kormoran II. Zgodnie z jej zapisami, okręt powinien zostać zaprojektowany, wybudowany i ostatecznie przekazany MW podobnie jak Ślązak, do końca listopada 2016 roku. Kolejne dwie jednostki tego typu mają zostać wybudowane w latach 2016-2022.

  Największy wpływ na zwiększenie potencjału bojowego Marynarki Wojennej w 2013 roku miało niewątpliwie przekazanie do użytkowania operacyjnego Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego (NDR). Przedmiotem czerwcowych odbiorów było: 6 samochodowych wyrzutni rakietowych, 6 wozów kierowania uzbrojeniem, 3 mobilne centra łączności, 3 wozy dowodzenia, 2 samochody transportowo-załadowcze, jeden samochodowy warsztat specjalistyczny, 2 stacje radiolokacyjne TRS-15C oraz 12 przeciwokrętowych kierowanych pocisków rakietowych NSM. Sprzęt NDR dostarczony został na podstawie umowy z norweską firmą Kongsberg Defence Systems z 2008 roku (aneksowanej w 2011 roku), współpracującej z polskimi podmiotami - między innymi Transbitem i Jelczem. Do końca 2013 roku przekazano jeszcze 14 kolejnych pocisków NSM, a w bieżącym i przyszłym roku planuje się dalsze dostawy, po 12 pocisków rocznie.

Choć Marynarka Wojenna to głównie okręty, to w 2013 roku jej potencjał najbardziej zwiększył wprowadzony do służby Nadbrzeżny Dywizjon Rakietowy wyposażony w przeciwokrętowe rakiety NSM – fot. Łukasz Pacholski

  W zakres realizacji programu zwalczania zagrożeń na morzu w 2013 roku, wpisują się także przeprowadzone w miesiącach lipiec-październik dialogi techniczne na okręty obrony wybrzeża Miecznik oraz okręty patrolowe z funkcją zwalczania min Czapla. Do dialogu na Miecznika zgłosiło się 15, a na Czaplę 14 podmiotów. Zgodnie z informacjami przekazanymi redakcji przez IU, w tym roku planuje się rozpoczęcie postępowań przetargowych na pozyskanie obu tych typów okrętów.

  Najdroższym i jednocześnie najtrudniejszym zadaniem przewidzianym w tym programie, jest pozyskanie do 2022 roku dwóch nowych okrętów podwodnych w ramach zadania o kryptonimie Orka - trzeci okręt ma wejść do linii do 2030 roku. Zadanie to, o szacunkowej wartości 5-6 mld PLN (za dwa okręty) może pochłonąć do 2022 roku od 35 do 45 procent wszystkich środków zapisanych na realizację całego programu morskiego. Zgodnie z planami MON upublicznionymi w końcu 2012 roku, podpisanie umowy na budowę nowych okrętów podwodnych miało nastąpić w 2013 roku. Tak się jednak nie stało, a całkiem niedawno, 20 grudnia 2013 roku, ogłoszono dopiero zaproszenie do dialogu technicznego, który formalnie odbędzie się w lutym i marcu tego roku. Planowany dialog jest końcowym etapem fazy analityczno-koncepcyjnej, po zakończeniu której IU planuje w drugiej połowie tego roku ogłoszenie postępowania przetargowego. Zgodnie z nowymi planami, podpisanie umowy powinno nastąpić dopiero w drugiej połowie 2015 roku. Proces zakupu okrętów podwodnych już na etapie przygotowania postępowania jest więc opóźniony o co najmniej 2 lata. Wobec jeszcze całkiem nie tak odległych deklaracji szefa resortu obrony o pozyskaniu dwóch pierwszych jednostek w latach 2016-2018, obecna sytuacja stawia pod dużym znakiem zapytania możliwość pozyskania obu jednostek podwodnych nawet do przewidzianego w planie modernizacji 2022 roku.

  W ramach omawianego programu, do 2022 roku planuje się także pozyskanie okrętu rozpoznania radioelektronicznego Delfin, okrętu wsparcia działań połączonych Marlin, okrętu ratowniczego Ratownik, pływającej stacji demagnetyzacyjnej Magneto oraz drugiego NDR. W 2013 roku nie podano żadnych informacji na temat realizacji tych zadań, można więc z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że znajdują się one we wstępnym etapie prac analitycznych lub jeszcze ich nie rozpoczęto. Jedynie w przypadku drugiego NDR, niedawno w jednym z wywiadów plany jego zakupu potwierdził minister Tomasz Siemoniak. Możliwe, że będzie on pozyskany na podstawie aneksu do umowy z 2011 roku, co pozwoli na skrócenie procedury zakupu. Z nieoficjalnych informacji wiemy, że prowadzone były jeszcze pod koniec roku rozmowy w tym zakresie z Norwegami.

  Na podniesienie bandery na nowych okrętach MW przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać - do tego czasu konieczne jest utrzymanie odpowiedniej sprawności posiadanych jednostek. W tym celu w dniu 29 października 2013 roku podpisano umowę na remont fregaty rakietowej ORP Gen. K. Pułaski, jednej z dwóch naszych jednostek typu Oliver Hazard Perry. Podpisana umowa przewiduje zakończenie remontu okrętu do 2016 roku, co pozwoli na jego dalszą eksploatację do czasu pozyskania Mieczników i Czapli. Zadania to będzie realizowane poza czternastoma priorytetowymi programami operacyjnymi.

Rozpoznanie obrazowe i satelitarne

  Ten jakże ważny dla Sił Zbrojnych RP program zakłada pozyskanie blisko 97 zestawów bezzałogowych statków powietrznych (BSP) różnej klasy: mini, mini pionowego startu, krótkiego zasięgu, pionowego startu krótkiego zasięgu, średniego zasięgu i klasy operacyjnej (MALE), z których każdy będzie składał się z kilku statków powietrznych i systemów naziemnych, a także utworzenie i wyposażenie ośrodka rozpoznania obrazowego, który odpowiadać będzie za zarządzanie całym podsystemem rozpoznania. W 2013 miało dojść do ogłoszenia przetargów na pozyskanie całej rodziny BSP, ale zamiast tego w styczniu 2013 roku IU rozpoczął tylko dialog techniczny, do którego zgłosiło się aż 51 podmiotów krajowych i zagranicznych. Ostatecznie IU podjął dialog techniczny z 27 firmami - trwał on do końca lipca. W wyniku przedstawionych w trakcie dialogu ofert, prezentacji i spotkań zdecydowano się na przeprowadzenie prac analityczno-koncepcyjnych w zakresie propozycji przygotowanych przez 14 firm. W drugiej połowie roku IU realizował zadania fazy analityczno-koncepcyjnej w zakresie BSP mini, krótkiego zasięgu, średniego zasięgu oraz MALE, a ich wynikiem ma być opracowanie PSW oraz WZTT. Dokumenty te, po zatwierdzeniu będą podstawą do uruchomienia postępowań przetargowych, które zgodnie z zapewnieniami IU mają być uruchamiane sukcesywnie w tym roku. Harmonogram wydatków zawarty w ustawie o programach wieloletnich zakłada istotne finansowanie programu BSP od 2015 roku i na ten rok IU przewiduje początek dostaw. Choć w 2013 roku nie doczekaliśmy się przetargów na BSP, to w lutym podpisano umowę na zakup produkowanych przez firmę WB Electronics BSP Fly Eye, realizację której zakończono w listopadzie odebraniem ostatnich z 12 zamówionych zestawów (liczących łącznie 48 BSP).

Indywidualne wyposażenie i uzbrojenie żołnierza – TYTAN

  W grudniu 2012 roku MON informowało, że dla tego programu trwa postępowanie na realizację pracy rozwojowej, a jej podpisanie planowane jest w pierwszym kwartale 2013 roku. W trakcie roku planowany termin podpisania umowy był systematycznie przesuwany, ostatecznie w grudniu 2013 roku poinformowano, że podpisanie umowy planowane jest dopiero w pierwszej połowie 2014 roku. Poprosiliśmy IU o wyjaśnienia w tej sprawie i otrzymaliśmy następującą odpowiedź: „W lutym 2013 r. wszczęto postępowanie mające na celu zawarcie umowy na realizację pracy rozwojowej pn.: Zaawansowane Indywidualne Systemy Walki (ZISW) kr. TYTAN. Postępowanie prowadzone jest w trybie negocjacji z jednym wykonawcą, tj. konsorcjum złożonym z trzynastu krajowych podmiotów, którego liderem jest PCO S.A. Uwzględniając zaproponowane przez konsorcjum terminy, negocjacje warunków realizacji umowy rozpoczęto w kwietniu 2013 roku. Z uwagi na szeroki, interdyscyplinarny zakres umowy oraz liczbę podmiotów z którymi prowadzone są negocjacje nie udało się ich zakończyć w zakładanym terminie. Uwzględniając powyższe, termin podpisania umowy został przesunięty na 2014 rok. Do dnia dzisiejszego uzgodniono zakres techniczny realizacji pracy i ustalono większość zapisów umowy. W ramach umowy planuje się opracowanie, wykonanie i przebadanie kompletnego ZISW kr. TYTAN. Szczegóły dotyczące terminów realizacji tej pracy rozwojowej będą mogły być podane po jej podpisaniu.”

Modernizacja Wojsk Rakietowych i Artylerii

  W ramach programu modernizacji wojsk rakietowych i artylerii w 2013 roku trwała realizacja pracy wdrożeniowej dywizjonowego modułu ogniowego Regina. Zadanie to wykonywane jest przez Hutę Stalowa Wola S.A. na podstawie umowy podpisanej w 2008 roku i aneksowanej w 2012 roku, której przedmiotem jest dostarczenie do 2015 roku kompletnego dywizjonowego modułu ogniowego, składającego się m.in. z 24 armatohaubic Krab kalibru 155 mm. Mimo problemów z podwoziami, o których głośno było w mediach wiosną ubiegłego roku, zadanie to jest nadal realizowane, a MON nie informuje na razie o jakichkolwiek zmianach w jego zakresie lub harmonogramie.

  Drugim zadaniem tego programu jest opracowanie i pozyskanie dywizjonowego modułu ogniowego wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych Homar. W lutym 2013 roku informowano o pracach związanych z opracowaniem wstępnego studium wykonalności (WSW), a w październiku o rozpoczęciu realizacji etapu określającego założenia do projektowania, które to prace miały zakończyć się w minionym roku. Z informacji przekazanej przez IU wynika, że po dokonaniu aktualizacji Oceny Projektu Koncepcyjnego (OPK) i opracowaniu projektu Założeń Taktyczno-Technicznych (ZTT), dokumenty te przesłano do ponownego uzgodnienia przez gestorów sprzętu wojskowego, a komisja dokonująca oceny zaproponowała zmianę trybu realizacji zadania z pracy rozwojowej na zakup z dostosowaniem. Dalszymi krokami w realizacji tego zadania ma być dialog techniczny z potencjalnymi wykonawcami, którego przeprowadzenie zaplanowano w tym roku. Ogłoszenie postępowania przetargowego dla tego zadania planuje się najpóźniej na przełomie 2014 i 2015 roku. Decyzja o zmianie trybu pozyskania systemu Homar wydaje się słuszna, powinna bowiem umożliwić szybsze pozyskanie systemu niż wątpliwie zakończona sukcesem realizacja pracy rozwojowej - szkoda tylko, że jej wypracowanie zajęło aż rok czasu. W tym wypadku można spodziewać się pozyskania systemu rakietowego ze spolonizowanymi elementami dodatkowymi (podwozia, środki dowodzenia i łączności), raczej mało prawdopodobna jest produkcja pocisków w Polsce, co najwyżej ich obsługa i serwisowanie.

  Kolejne zadanie dotyczy pozyskania ośmiu kompanijnych modułów ogniowych 120 mm moździerzy samobieżnych Rak na podwoziu KTO Rosomak. Zgodnie z założeniami, moduł ogniowy składać się będzie z dwóch plutonów po cztery moździerze w każdym, wozu dowodzenia dowódcy kompanii oraz jego zastępcy oraz dwóch wozów dowodzenia dowódców plutonów, dwóch wozów rozpoznawczych, trzech wozów amunicyjnych i jednego wozu remontu uzbrojenia. Zadanie związane z pozyskaniem Raków realizowane jest w formie pracy rozwojowej na podstawie umowy zawartej w 2009 roku z Hutą Stalowa Wola S.A., której termin zakończenia określono początkowo na grudzień 2013 roku. W minionym roku opracowano prototypy poszczególnych elementów składowych modułu oraz przeprowadzono badania kwalifikacyjne. Jak nas poinformował IU, w ich wyniku stwierdzono uwagi i zastrzeżenia dotyczące prawidłowej ich pracy w całym zakresie wymagań środowiskowych określonych w ZTT (co według IU jest dopuszczalne na tym etapie pracy rozwojowej). Jednocześnie, zgodnie z pierwotnymi planami, po zakończeniu pracy rozwojowej, miał nastąpić etap realizacji pracy wdrożeniowej. W jej zakresie planowano opracowanie jednego z komponentów modułu - warsztatu remontowego uzbrojenia. Wprowadzenie Decyzji 72/MON z dnia 25 marca 2013 roku „w sprawie pozyskiwania sprzętu wojskowego i usług dla Sił Zbrojnych RP” spowodowało likwidację etapu pracy wdrożeniowej i zmieniło końcowy charakter dokumentacji technicznej będącej wynikiem pracy rozwojowej. W związku z tym, konieczne stało się opracowanie wozu remontowego już na obecnym etapie, a także opracowanie nowego rodzaju dokumentacji technicznej. Realizacja tych prac oraz konieczność wyeliminowania wszelkich uwag i zastrzeżeń dotyczących elementów modułu, ujawnionych w trakcie prowadzonych badań kwalifikacyjnych, stały się przyczyną zmiany terminu zakończenia realizacji pracy rozwojowej o 9 miesięcy, aktualnie jest to termin 30 września 2014 roku. Z tego powodu, w tym roku nie będzie możliwe podpisanie umowy na dostawy moździerzy. Dopiero po pozytywnym zakończeniu dalszych badań kwalifikacyjnych możliwe będzie zamówienie partii produkcyjnych, co powinno nastąpić w 2015 roku. Niestety efektem opisanych działań jest minimum roczne opóźnienie programu pozyskania samobieżnych moździerzy Rak.

Prototypy samobieżnych moździerzy Rak na podwoziu gąsienicowym (2S1) i kołowym (KTO Rosomak) podczas badań kwalifikacyjnych – fot. Huta Stalowa Wola S.A.

  Zakres omawianego programu obejmuje także pozyskanie radiolokacyjnych zestawów rozpoznania artyleryjskiego RZRA-201 Liwiec. Umowę na ich dostarczenie podpisano w dniu 21 stycznia 2013 roku. Jej przedmiotem jest dostarczenie pierwszego zestawu do 2015 roku, a pozostałych sześciu w latach 2016-2017 - warunkowo, jeżeli pierwszy egzemplarz pozytywnie przejdzie badania poligonowe.

Samoloty transportowe

  Zadania przewidziane w tym programie zakładają pozyskanie dwóch rodzajów samolotów transportowych. Pierwszym z nich jest hiszpański EADS CASA C-295M. Umowę na dostawę pięciu samolotów tego typu podpisano 29 czerwca 2012 roku. Pierwsze trzy egzemplarze dostarczono w 2012 roku, a pozostałe dwa Siły Powietrzne (SP) odebrały w minionym roku. Wszystkie trafiły do 8. Bazy Lotnictwa Transportowego w Krakowie. Dzięki temu zakupowi SP dysponują łącznie 16 samolotami C-295M. Podpisana umowa przewiduje jeszcze doposażenie w 2014 roku wcześniej przyjętych trzech samolotów w wersji PO03 do wersji PO04. W przyszłości rozważana jest możliwość pozyskania wersji specjalistycznych samolotów tego typu. Mowa o wprowadzeniu do służby morskiej wersji samolotu (MPA) oraz maszyny walki radioelektronicznej (po 3 sztuki każdej odmiany). W zależności od dostępności środków finansowych, w grę wchodziłaby modernizacja C-295 już użytkowanych lub zakup nowych samolotów.

  Drugie zadanie programu transportowego, realizowane jest na podstawie umowy z 2008 roku, aneksowanej w 2009 roku, a dotyczącej zakupu 8 lekkich samolotów transportowych M-28B/PT Bryza wyposażonych cyfrową awionikę (tzw. Glass Cockpit) i silniki PT6A-65B ze śmigłami Hartzell. Pierwsze sześć maszyn tego typu dostarczono w latach 2011-2012, a w minionym roku odebrano dwie pozostałe. Podobnie jak w przypadku samolotów C-295M, wszystkie nowe Bryzy trafiły do 8. Bazy Lotnictwa Transportowego w Krakowie. W ramach podpisanej umowy, wykonawca zainstaluje jeszcze w Dęblinie kompleksowy symulator lotu M-28. Jego uruchomienie nastąpić powinno we wrześniu 2014 roku.

Samolot szkolno-treningowy AJT

  W dniu 25 lutego 2013 roku IU ogłosił przetarg na zakup zintegrowanego systemu szkolenia zaawansowanego, którego przedmiotem jest pozyskanie ośmiu odrzutowych samolotów szkolnych klasy Advanced Jet Trainer (z opcją na cztery kolejne), systemu szkolenia (kompleksowy symulator lotu, symulator pilotażowy, symulator katapultowania, pakiet szkoleniowy) oraz pakietu logistycznego. W kwietniu zakończono przyjmowanie zgłoszeń do udziału w postępowaniu. Do przetargu zgłosiły się cztery podmioty: Aero Vodochody a.s. z samolotem L-159, Alenia Aermacchi S.p.A. z samolotem M-346 Master, BAE Systems z ofertą na samolot Hawk AJT oraz Lockheed Martin UK Limited z samolotem T-50 Golden Eagle. W trakcie prowadzonego postępowania, jeden z podmiotów - Aero Vodochody a.s. wycofał się z przetargu. Oferty ostateczne zostały złożone przez pozostałe trzy podmioty, a w dniu 23 grudnia 2013 roku ogłoszono, że najkorzystniejszą z nich jest ta przedstawiona przez firmę Alenia Aermacchi S.p.A. o wartości 1,167 mld PLN (BAE Sytems złożył ofertę o wartości 1,754 mld PLN, a Lockheed Martin UK Limited o wartości 1,802 mld PLN). Cena była jednym z warunków postępowania. Włosi jako jedyni zmieścili się w zakładanych kwotach i przeszli do następnego, weryfikacyjnego etapu przetargu. Kilka dni temu, w dniu 3 stycznia br., IU przesłał firmie Alenia Aermacchi zaproszenie do praktycznego sprawdzenia samolotu, na co producent M-346 ma czas do dnia 21 lutego tego roku. Jeśli testy zakończą się wynikiem pozytywnym, podpisanie umowy powinno nastąpić w pierwszej połowie tego roku. Gdyby jednak procedura kwalifikacyjna zakończyła się fiaskiem, prawdopodobnie całe postępowanie zostanie powtórzone.

W minionym roku dla Sił Powietrznych w zakresie modernizacji technicznej szczególnie ważny był przebieg przetargu na zintegrowany system szkolenia zaawansowanego. Jak się okazało, najkorzystniejszą ofertę przedstawiła firma Alenia Aermacchi S.p.A. oferująca samolot M-346 Master. Ostatecznego rozstrzygnięcia tego postępowania doczekamy się jednak dopiero w najbliższych tygodniach po testach oferowanego samolotu – fot. Alenia Aermacchi

Kołowe Transportery Opancerzone ROSOMAK

  Na podstawie umowy zawartej w 2003 roku, do Sił Zbrojnych RP, do końca minionego roku trafiło blisko 570 kołowych transporterów opancerzonych Rosomak. Ponieważ kończyła się umowa licencyjna na ich produkcję udzielona przez Patria Land Systems, w 2013 roku podjęto rozmowy mające doprowadzić do jej przedłużenia, a także zmiany niektórych jej mniej korzystnych warunków. Po negocjacjach, w dniu 27 lipca 2013 roku doszło do podpisania nowego kontraktu, który zapewnia możliwość produkcji Rosomaka w Polsce przez kolejne 10 lat, a także uwzględnia prawa do jego serwisowania i naprawy, eksportowania na rynki trzecie oraz prawa własności intelektualnej do opracowanych w Polsce modyfikacji. Następstwem przedłużenia licencji było podpisanie w październiku umowy z Wojskowymi Zakładami Mechanicznymi S.A. z Siemianowic Śląskich na dostawę dla Sił Zbrojnych RP w latach 2014 - 2019 kolejnych 307 bazowych podwozi KTO Rosomak. Ponadto, w 2013 roku w ramach zobowiązań offsetowych firma OTO Melara przedłuża WZM S.A. o 2 lata licencję na montaż, integrację oraz produkcję wieży Hitfist-30P. Ponieważ kolejne Rosomaki mają zostać wyposażone już w wieże bezzałogowe, w dniu 29 marca 2013 roku IU podpisał umowę z konsorcjum Huty Stalowa Wola (lider) i WB Electronics na opracowanie i zbudowanie do 2015 roku prototypu takiej wieży. Przewiduje się, że w transportery Rosomak zostaną wyposażone 12., 17. Brygady Zmechanizowane (łącznie sześć batalionów piechoty zmotoryzowanej) oraz 21. Brygada Strzelców Podhalańskich (dwa bataliony).

Przeciwpancerne pociski kierowane SPIKE

  W ubiegłym roku formalnie zakończyła się realizacja podpisanej w 2003 roku umowy na produkcję przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike-LR izraelskiej firmy Rafael. Jej zasadniczym przedmiotem była dostawa 264 wyrzutni i 2675 pocisków. Dalsza produkcja pocisków Spike stoi jednak pod znakiem zapytania. W 2013 roku nie podpisano aneksu do obecnej umowy, ani nie zawarto nowego zamówienia na ich produkcję. W tym roku IU także nie planuje podpisania nowej umowy. Według deklaracji przedstawicieli MON, dopiero od 2015 roku ma się rozpocząć dalszy zakup pocisków w liczbie około 250 sztuk rocznie jednak pod warunkiem, że będzie to już ich nowa wersja i że nastąpi ich integracja z wieżą Hitfist i wieżami bezzałogowymi. Blisko dwuletni brak zamówień jest dużym wyzwaniem dla byłych ZM Mesko, szczególnie w zakresie utrzymania linii produkcyjnej i załogi o specjalistycznych umiejętnościach. Pewnym wsparciem dla zakładów jest wspomniany już w tekście zakup 200 kolejnych pocisków przeciwlotniczych Grom, biorąc pod uwagę, że do tej pory powstało ich nieco ponad 2000, to całkiem pokaźna liczba.

Rozpoznanie patrolowe

  Program ten znajduje się jeszcze we wstępnej fazie realizacji, a zgodnie z planami wydatków zawartymi w ustawie o programach wieloletnich, jego istotne finansowanie rozpocznie się dopiero po 2016 roku. Podjęte działania w minionym roku dotyczyły głównie analiz oraz prac badawczo-rozwojowych. W 2013 roku IU przeprowadził analizy rynku dotyczące mobilnych bezzałogowych pojazdów rozpoznawczych, a następnie lekkich opancerzonych transporterów rozpoznawczych (LOTR). Ponadto, w dniu 12 grudnia 2013 roku NCBiR w ramach konkursu 4/2013, zatwierdziło do realizacji wniosek przygotowany przez firmę AMZ-KUTNO Sp.z o.o. na opracowanie nowego LOTR. Na realizację tego projektu przewidziano 36 miesięcy, co oznacza, że prototypu należy spodziewać się w 2016 roku.

Inne zamówienia

  Poza zadaniami przewidzianymi w ramach 14 priorytetowych programów operacyjnych, w minionym roku realizowano także wiele innych związanych z modernizacją techniczną SZ. Pierwszym, o którym warto przypomnieć jest zakończona modernizacja 16 samolotów szkolnych PZL-130 Orlik do wersji TC-II z awioniką firmy Garmin, prowadzona na mocy umowy z dnia 11 stycznia 2010 roku. W ramach tej umowy, w 2014 roku zostaną zakończone trwające prace związane z programem przejścia samolotów Orlik na system eksploatacji według stanu technicznego. W przyszłości, możliwa jest realizacja nowego programu dotyczącego jeszcze bardziej zaawansowanej modernizacji samolotu, polegająca na wyposażeniu Orlika w awionikę klasy Glass Cockpit.

  Drugie zadanie, związane także z Siłami Powietrznymi dotyczyło modernizacji, a właściwie doposażenia, samolotów myśliwskich MiG-29. W dniu 12 sierpnia 2011 roku MON i bydgoskie Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 S.A. podpisały umowę na modyfikację 13 jednomiejscowych samolotów MiG-29A i 3 dwumiejscowych MiG-29UB, dostawę pakietu logistycznego, agregatów i przeprowadzenie szkoleń. W minionym roku do 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim dostarczono pierwsze doposażone samoloty, a pozostałe będą przekazane użytkownikowi do końca 2014 roku. Realizacja umowy pozwoli na przedłużenie eksploatacji mińskich MiG-ów do 2028-2030 roku.

  Kolejnym ważnym zadaniem zrealizowanym w minionym roku, było podpisanie w dniu 29 listopada 2013 roku umowy na dostawę 910 sztuk samochodów średniej ładowności i wysokiej mobilności Jelcz 442.32. Dostawy tych pojazdów mają zostać zrealizowane w latach 2014-2018.

  Ostatnim wydarzeniem ubiegłego roku, które warto przypomnieć, jest podpisane w dniu 28 października porozumienie intencyjne dotyczące stworzenia Centrum Silników Wojskowych (CSW) w Wojskowych Zakładach Motoryzacyjnych S.A. z siedzibą w Poznaniu. Inwestycja ta otrzymać ma finansowe wsparcie Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. Jej celem jest zapewnienie produkcji oraz zdolności serwisowych dla całej rodziny siników dla różnych pojazdów wojskowych. Jako partnera technicznego, który udzielić ma licencji na produkowane silniki wybrano niemiecką firmę Motoren und Turbinen Union (MTU). Produkowane w CSW silniki MTU mają napędzać miedzy innymi zamówione samochody ciężarowe Jelcz 442.32, czy nowe wozy bojowe. Wyzwanie stojące przed WZM S.A. jest jednak bardzo duże, zakład musi w dwa lata zmodyfikować swoją bazę technologiczną i przygotować się do produkcji nowoczesnych jednostek napędowych.

Podsumowanie

  W 2013 roku dopiero "wystartowano" z realizacją zadań modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP, zaplanowanych na najbliższe 10 lat, dominowały w nim więc głównie prace analityczno-koncepcyjne, prowadzone między innymi w formie licznych dialogów technicznych, ale realizowano także kilka ważnych postępowań przetargowych i podpisano istotne umowy.

  Do najważniejszych kontraktów podpisanych w ubiegłym roku z pewnością można zaliczyć te dotyczące: produkcji 307 KTO Rosomak, nabycia partii 119 czołgów Leopard 2, budowy niszczycieli min typu Kormoran II, dokończenia budowy okrętu patrolowego Ślązak oraz wyprodukowania 910 samochodów ciężarowych Jelcz 442.32. Istotne były także mniejsze umowy: na zakup stacji radiolokacyjnych Odra, Soła i Liwiec, kolejnych przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Grom, symulatorów, trenażerów i BSP Fly Eye oraz na remont fregaty rakietowej ORP Gen. K. Pułaski. Terminowo realizowano także wcześniej podpisane kontrakty, dostarczając Siłom Zbrojnym RP samoloty transportowe C-295M i M-28B/PT Bryza, śmigłowce W-3WA Sokół, zmodernizowane samoloty MiG-29 i PZL-130 Orlik TC-II, KTO Rosomak, przeciwpancerne pociski kierowane Spike, przeciwlotnicze zestawy rakietowe Grom, czy w końcu kompletny Nadbrzeżny Dywizjon Rakietowy.

  W 2013 roku IU prowadził kilka ważnych postępowań przetargowych, których zakończenie planowane jest w tym roku. Największy przetarg dotyczy zamówienia 70 śmigłowców wsparcia bojowego i zabezpieczenia w czterech różnych wersjach specjalistycznych i ich produkcji w Polsce. Przedmiotem drugiego postępowania jest zakup ośmiu samolotów szkolnych klasy AJT wraz z całym systemem szkolenia zaawansowanego. Natomiast przetarg rozpoczęty pod koniec minionego roku dotyczy modernizacji czołgów Leopard 2A4 do wersji Leopard 2PL.

  Realizacja planów modernizacji napotykała jednak na opóźnienia i problemy. Najbardziej spektakularne dotyczyły planów pozyskania nowych okrętów podwodnych. Zadanie to notuje minimum dwuletnie opóźnienie, a dodatkowo działania podejmowane w 2013 roku przez MON i IU związane z pracami analityczno-koncepcyjnymi budziły wiele publicznych wątpliwości. Podobnie zbyt optymistycznie oszacowano czas potrzebny na pozyskanie systemów potrzebnych do budowy tzw. Tarczy Polski, czyli rakietowych systemów obrony przeciwlotniczej Wisła i Narew. Okazało się, że mimo priorytetowego charakteru tych projektów, poziom ich skomplikowania w połączeniu z chęcią zapewnienia jak największego udziału w zamówieniu producentów krajowych wymaga długich i trudnych negocjacji oraz uzgodnień. Kolejnymi zadaniami notującymi opóźnienie są BSP, system żołnierza przyszłości Tytan oraz modyfikowany program pozyskania wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych Homar - w tych przypadkach harmonogramy są już wydłużone o co najmniej rok. Z opóźnieniami realizowane są także prace rozwojowe, a ich przyczyną są zmiany zakresu prac wprowadzane przez zamawiającego oraz nie w pełni zadowalające wyniki badań kwalifikacyjnych prototypów. Sytuacja taka dotyczy choćby samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Poprad i 120-mm moździerzy samobieżnych Rak na podwoziu KTO Rosomak.

Jeden z najważniejszych programów modernizacyjnych Wojsk Lądowych - Regina - oficjalnie jest realizowany zgodnie z harmomogramem, choć nieoficjalnie wiadomo, że podwozia wyprodukowanych haubic samobieżnych Krab muszą być poważnie zmodyfikowane - fot. Tomasz Kwasek

  Całość procesu modernizacji technicznej Sił Zbrojnych w 2013 roku oceniamy jednak pozytywnie. Oczywiście, znajdą się także krytycy, którzy stwierdzą, że można było zrobić więcej i lepiej. Nie mamy zamiaru z nimi polemizować, wolimy skupiać się na faktach. Na pewno w wielu aspektach popełniane są błędy, jednak w minionym roku udało się zainicjować wiele projektów, znacznie więcej niż robiono w tym względzie w latach wcześniejszych. Program modernizacji jest na początkowym etapie, stąd na przeszkodzie w jego realizacji nie stanęła drastyczna redukcja budżetu ministerstwa obrony o ponad 3 mld PLN. Powstałe opóźnienia, choć dotyczące przede wszystkim dużych i ważnych programów nie są ryzykiem dla całości modernizacji jako takiej, większym jest utrzymanie determinacji kolejnych ekip politycznych w finansowaniu potrzeb Sił Zbrojnych w kolejnych latach, szczególnie, że zgodnie z przyjętym harmonogramem finansowania, wydatki na modernizację z każdym rokiem będą coraz większe. Rodzić to może opór innych gestorów budżetu państwa w kolejnych latach. 

  Realizacja zadań modernizacyjnych stanowi duże wyzwanie nie tylko finansowe dla budżetu Państwa, ale w dużej mierze także organizacyjne dla instytucji MON i IU. To one ostatecznie ponoszą odpowiedzialność za przygotowanie dokumentacji, negocjacje z wykonawcami, prowadzenie postępowań przetargowych oraz podpisane umowy. Powodzenie realizacji planowanej modernizacji zależeć będzie również od zdolności krajowego przemysłu zbrojeniowego do wdrażania nowych technologii, umiejętności współpracy z krajowymi i zagranicznymi podmiotami i co najważniejsze, do realizacji zamówień w terminie i zgodnie z wymaganiami zamawiającego.

  Nie sposób przy okazji omawiania stanu programów nie wspomnieć o listopadowej rezygnacji z zajmowanego stanowiska podsekretarza stanu Waldemara Skrzypczaka. Osoby - z racji piastowanej funkcji - o kluczowym znaczeniu dla kierunku prowadzonych prac modernizacji wojska jako całości. Jego działania doprowadziły między innymi do usprawnienia procedur pozyskania nowego sprzętu i uzbrojenia oraz miały na celu maksymalne wykorzystanie w planowanym procesie modernizacji potencjału krajowej zbrojeniówki. Ważne, aby ten cel był nadal jednym z priorytetów realizowanego planu modernizacji.

  "Zamieszanie" z okrętami podwodnymi, czy wspomniana dymisja generała Skrzypczaka pokazują, jak duża presja towarzyszy procesowi modernizacji. Media w sposób zamierzony lub wynikający z samego zainteresowania tematem, mają wpływ na to co dzieje się z modernizacją armii. Z tego powinno zdawać sobie sprawę nie tylko kierownictwo resortu, ale i najważniejsi decydenci w państwie. Blisko 130 miliardów PLN jakie Polska zaplanowała wydatkować na armię, budzi nie tylko zainteresowanie lobbystów reprezentujących interesy firm zbrojeniowych, ale także staje się przedmiotem gry dyplomatycznej - wystarczy przypomnieć liczne wizyty zagranicznych oficjeli w Polsce w ostatnich miesiącach. W 2013 roku nie wytoczono jeszcze najmocniejszych dział dla ugrania własnych interesów, wszystko jest dopiero na początkowym etapie realizacji i mamy do czynienia z próbą osiągania jak najlepszych pozycji wyjściowych (wsparcie dyplomatyczne oraz budowa własnego wizerunku podmiotów bez istotniej negacji konkurentów i kupującego).

Ocena stanu realizacji PMT SZRP na grudzień 2013 roku:

Wykaz skrótów:

PSW – Pełne Studium Wykonalności

ZTT- Założenia Taktyczno-Techniczne

WZTT - Wstępne Założenia Taktyczno-Techniczne

OPK - Ocena Projektu Koncepcyjnego

FAK – Faza analityczno-koncepcyjna

DT – Dialog techniczny

PP – Postępowanie przetargowe

PR – Praca rozwojowa

PW – Praca wdrożeniowa

Tomasz Dmitruk

• Tweet