• Tweet

Realizacja PMT w 2014 roku - część I

     Upłynął drugi rok realizacji Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP na lata 2013-2022 (PMT). Podobnie jak rok temu, postaramy się przedstawić stan wykonania poszczególnych programów operacyjnych. Za najważniejsze zeszłoroczne sukcesy można uznać podpisanie kilku istotnych umów, w tym na samoloty szkolne AJT, pociski JASSM, drugi NDR, czy system walki Tytan, utworzenie Polskiej Grupy Zbrojeniowej oraz rekordowy poziom realizacji wydatków na modernizację techniczną. Z problemami przebiegały kluczowe postępowania dotyczące pozyskania systemu obrony powietrznej Wisła i śmigłowców wielozadaniowych. Za porażki 2014 roku uznajemy natomiast fiasko procesu opracowania krajowego podwozia dla Kraba, ciągle nie rozstrzygniętą modernizację Leopardów 2, a także – mimo wielokrotnych deklaracji resortu obrony – nie ogłoszenie żadnego ostatecznego przetargu na najważniejsze zadania PMT.

  W połowie stycznia ubiegłego roku na stronach Dziennika Zbrojnego przedstawiliśmy przebieg realizacji Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP w 2013 roku. W tym roku także postanowiliśmy dokonać podobnego podsumowania, jednak ze względu na obszerność tematu, zostało ono podzielone na trzy części. Jego treść przygotowano z uwzględnieniem informacji dostępnych na dzień 13 marca 2015 roku. W pierwszej części szczegółowo przedstawiamy opis wykonania poszczególnych 14 priorytetowych programów operacyjnych. Część druga, zawierać będzie ocenę stanu realizacji PMT, realizację finansową oraz wykaz umów podpisanych i realizowanych w 2014 roku, natomiast w części trzeciej przedstawimy podsumowanie i wnioski dotyczące wykonania PMT w 2014 roku.  

1. Obrona powietrzna 

   Zadania przewidziane do realizacji w ramach programu operacyjnego dotyczącego systemu obrony powietrznej mają priorytetowe znaczenie dla bezpieczeństwa państwa. Jest to najważniejszy i zarazem najdroższy z programów przewidzianych do wykonania w latach 2013-2022. Zaprezentowane poniżej informacje zostały uzupełnione i zaktualizowane w stosunku do artykułu opublikowanego na stronach Dziennika Zbrojnego pod koniec października 2014 roku.

 1.1 System obrony powietrznej średniego zasięgu kryptonim Wisła 

 Najistotniejszym zadaniem tego programu jest pozyskanie przeciwlotniczego i przeciwrakietowego zestawu rakietowego średniego zasięgu, znanego pod kryptonimem Wisła. Według wymagań operacyjnych system ma być zdolny razić cele powietrzne na dystansach do 100 km oraz skutecznie zwalczać rakiety balistyczne krótkiego zasięgu, tj. o zasięgu do 1000 km. O propozycjach i podmiotach zainteresowanych tym zadaniem na stronach Dziennika Zbrojnego pisaliśmy już wielokrotnie, warto tu przypomnieć o analizie porównawczej „System Wisła jak rzeka obietnic?”, propozycjach konsorcjum MEADS, koncernów MBDA i Raytheon, a także o monografiach systemu SAMPT/T i Patriot.

  Wiosną 2014 roku Inspektorat Uzbrojenia (IU) przeprowadził z potencjalnymi oferentami drugi etap dialogu technicznego w zakresie współpracy techniczno-przemysłowej, by ostatecznie w dniu 30 czerwca 2014 roku poinformować o jego zakończeniu i zamiarze zaproszenia do udziału w postępowaniu tylko dwóch oferentów: europejskiego konsorcjum Eurosam, czyli firm Thales i MBDA-France, oferującego zestaw SAMP/T oraz amerykańskiego koncernu Raytheon proponującego zestaw Patriot. Jako główne kryteria podjęcia takiej decyzji uznano operacyjność systemów, tj. posiadanie ich – w odmianie seryjnej – przez państwa NATO oraz największy możliwy udział polskiego przemysłu obronnego w produkcji, serwisowaniu oraz dalszej modernizacji (rozwoju) zestawów. Ograniczenie wykonawców do dwóch podmiotów to nie jedyne efekty prowadzonych rozmów. Dialogi wpłynęły także na zmianę harmonogramu dostaw. Okazało się bowiem, że dostarczenie sześciu baterii systemu Wisła do 2022 roku, co zakładały pierwotne zapisy PMT, o cechach wymaganych przez Polskę, czyli w konfiguracji wielokanałowej, wyposażonej w pociski rakietowe klasy „hit-to-kill”, z możliwością rażenia dookólnego i w pełni sieciocentrycznych nie jest możliwe, bowiem żaden obecnie produkowany zestaw obrony powietrznej średniego zasięgu nie spełnia tych wszystkich wymagań. Oficjalnie zatem MON zmienił wymóg pozyskania sześciu baterii do 2022 roku i dwóch kolejnych po tym roku, na potrzebę dostarczenia ośmiu baterii po 2018 roku. W praktyce oznacza to, że do 2022 roku pozyskamy prawdopodobnie tylko dwie pierwsze baterie w wymaganej wersji, a pozostałe w terminie późniejszym, czyli już poza okresem realizacji obecnego PMT. Zdając sobie sprawę z konieczności szybkiego podniesienia zdolności Sił Zbrojnych RP w segmencie obrony powietrznej i przeciwrakietowej, MON będzie wymagał od zwycięskiego podmiotu dostarczenia, w ciągu trzech lat od daty podpisania umowy, dwóch baterii systemu Patriot lub SAMP/T w obecnie produkowanej wersji, w ramach tzw. "zdolności pomostowej". Oznacza to, że zanim zostaną wyprodukowane baterie o parametrach wymaganych przez Polskę, wykonawca dostarczy baterie z zasobów własnych lub z zasobów armii Stanów Zjednoczonych (Patriot) lub Francji (SAMP/T).

  W dniu 29 września 2014 roku Minister Obrony Narodowej podpisał wniosek o pozyskaniu systemu Wisła, co formalnie zakończyło fazę analityczno-koncepcyjną tego zadania. Wiadomo także, że zostało ono pozytywnie ocenione pod względem występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa, co pozwoli na większą swobodę w kształtowaniu procedury zakupu z uwzględnieniem interesu polskiego przemysłu obronnego. Kolejnym etapem było rozpoczęcie prac związanych z opracowaniem zaproszeń do udziału w postępowaniu, projektu umowy oraz założeń offsetowych. Przebieg prac dotyczących systemu Wisła był także przedmiotem nadzwyczajnego posiedzenia Komisji Obrony Narodowej (KON) w listopadzie 2014 roku. W jego trakcie odpowiedzialny za zakupy dla armii wiceminister ON Czesław Mroczek poinformował, że występuje niewielka zwłoka w ogłoszeniu przetargu, wynikająca z konieczności opracowania założeń offsetowych. Potwierdził jednak, że mimo tego zostanie on ogłoszony jeszcze w 2014 roku, w trybie negocjacji z zaproszeniem na podstawie indywidualnej decyzji Ministra Obrony Narodowej. Niestety, mimo tych deklaracji, w 2014 roku zaproszeń do udziału w postępowaniu nie wysłano.

W grze o kontrakt na system obrony powietrznej średniego zasięgu kryptonim Wisła pozostają zestawy Raytheon Patriot i MBDA SAMP/T (na zdjęciu). Fot. Tomasz Kwasek/Dziennik Zbrojny.

   Założenia offsetowe systemu Wisła ostatecznie pozytywnie zaopiniowano w dniu 3 lutego 2015 roku. Zgodnie z informacją uzyskaną z IU, aktualnie resort obrony przygotowuje się do uruchomienia postępowania, a wysłanie zaproszeń do  wykonawców powinno nastąpić w pierwszej połowie tego roku. Naszym zdaniem, nie jest wykluczone, że do negocjacji zostanie zaproszony tylko jeden podmiot. Może o tym świadczyć wypowiedź wiceministra Czesława Mroczka z dnia 10 marca br. w której stwierdził, że "rekomendacja" w sprawie dostawcy systemu Wisła trafi na biurko wicepremiera Tomasza Siemoniaka do końca kwietnia bieżącego roku. Niezależnie od tego, co minister miał na myśli mówiąc "rekomendacja", wykonawcę tego zadania mamy ostatecznie poznać do końca obecnego roku.

  Z powodu zbliżającego się rozstrzygnięcia, zadanie związane z pozyskaniem sytemu Wisła wzbudza coraz większe emocje, naciski polityczne oraz działania lobbingowe zarówno samych oferentów, jak i stojących za nimi państw. Jako przykład takich działań, można przypomnieć sprawę listu członków Kongresu Stanów Zjednoczonych do premier Ewy Kopacz zachęcający do zakupu systemu Patriot, czy też niedawną wypowiedź, w której amerykański ambasador w Polsce Stephen D. Mull stwierdził, że "Polski program zintegrowanej obrony powietrznej Wisła to doskonała okazja dla przyspieszenia i pogłębienia naszej dwustronnej współpracy. […] Wybierając system Patriot, Polska wzmocni i poszerzy militarną i przemysłową obecność USA. Obecność USA w Polsce, będąca kluczowym celem strategicznym, wzrośnie."

1.2 System obrony powietrznej krótkiego zasięgu Narew 

   Drugim filarem nowego systemu obrony powietrznej mają być przeciwlotnicze zestawy rakietowe krótkiego zasięgu kryptonim Narew, które zgodnie z wymaganiami gestora będą zwalczać cele powietrzne na dystansie do 25 km i zastąpią eksploatowane w Siłach Zbrojnych RP zestawy S-125 Newa-SC i 2K12 Kub. W ubiegłym roku, dla tego zadania rozpoczęto fazę analityczno-koncepcyjną w ramach której w listopadzie ogłoszono zamiar przeprowadzenia dialogu technicznego z potencjalnymi oferentami. Mimo zgłoszenia się łącznie 13 podmiotów, do rozmów zakwalifikowano tylko dziewięć z nich: Diehl BGT Defence, MBDA France, IAI Systems Missiles And Space Group Israel Aerospace Industries Ltd, Kongsberg Defence & Aerospace AS, MEADS International Inc, Rafael Advanced Defense Systems Ltd, Polska Grupa Zbrojeniowa S.A., Thales Polska Sp. z o.o. i Aselsan.

    Spotkania z poszczególnymi podmiotami rozpoczęto w styczniu i wedle założeń potrwają one do marca 2015 roku. Zakończenie fazy analityczno-koncepcyjnej, w tym opracowanie Założeń Taktyczno-Technicznych (ZTT) i Pełnego Studium Wykonalności (PSW) powinno nastąpić do końca tego roku, tak aby w 2016 roku możliwe było ogłoszenie postępowania przetargowego. Według aktualnych danych publikowanych na stronach MON, do 2022 roku planuje się pozyskanie 19 baterii systemu Narew. Dokładne terminy i zakres dostaw zostaną podane dopiero po zakończeniu fazy analityczno-koncepcyjnej.

1.3 Samobieżny przeciwlotniczy zestaw rakietowy Poprad

   Kolejnym zadaniem z zakresu obrony powietrznej jest dostawa do 2021 roku 79 samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych bliskiego zasięgu Poprad. Przypomnijmy, że w 2013 roku komisja odbiorcza oceniająca prototypy zestawu opracowane na podstawie pracy wdrożeniowej sformułowała szereg uwag i zaleceń w zakresie podwozia bazowego, tj. pojazdu AMZ-Kuto Żubr.  Ich usunięcie stało się warunkiem zatwierdzenia dokumentacji i uruchomienia produkcji seryjnej. Wykonawca po wprowadzeniu niezbędnych zmian konstrukcyjnych przedstawił pojazd do powtórnych badań trakcyjnych. Ostatecznie uzupełniające badania zdawczo-odbiorcze systemu  przeprowadzono w dniach od 15 września do 21 listopada 2014 roku i zakończyły się one wynikiem pozytywnym. Kolejnym krokiem powinno być podpisanie w 2015 roku umowy i rozpoczęcie dostaw w roku następnym.

W grudniu 2012 roku zapowiadano, że kontraktu na pozyskanie 79 przeciwlotniczych zestawów rakietowych bliskiego zasięgu Poprad zostanie zawarta w 2013 roku, niestety badania kwalifikacyjne zestawu zakończono dopiero w listopadzie ubiegłego roku i podpisanie umowy prawdopodobnie będzie możliwe dopiero w tym roku. Fot. Łukasz Pacholski/Dziennik Zbrojny

1.4 Przenośny przeciwlotniczy zestaw rakietowy Grom/Piorun 

   W zakresie przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych, w latach 2013-2014 dla Sił Zbrojnych RP zgodnie z umową dostarczono 200 egzemplarzy pocisków Grom. W listopadzie 2014 roku podpisano także umowę na dostawę 30 kompletów rakiet tego typu w wersji szkolno-treningowej.

  Na podstawie rozpoczętej w listopadzie 2010 roku pracy rozwojowej, zakłady MESKO S.A. i CRW Telesystem-Mesko Sp. z o.o. wykonują zadanie związane z opracowaniem nowego zestawu rakietowego Piorun, będącego głęboką modernizacją i następcą Groma. Zakończenie tej pracy początkowo planowano na koniec 2014 roku, jednak termin ten został wydłużony do dnia 30 września 2015 roku. Po jej zakończeniu przewiduje się jeszcze podpisanie umowy na wykonanie fazy wdrożeniowej, w ramach której partia próbna zestawów powinna przejść testy kwalifikacyjne. Dopiero po ich zakończeniu z wynikiem pozytywnym możliwe będzie podpisanie umowy na dostawy seryjne. Wejście zestawów Piorun na uzbrojenie Sił Zbrojnych RP planuje się od 2017 roku. Plany zakładają pozyskanie do 2022 roku ponad 400 rakiet tego typu. Choć MON deklaruje chęć zamawiania już tylko pocisków Piorun, to zamówienia na Gromy mogą się jeszcze pojawić w przypadku zestawów Poprad i Pilica, szczególnie w pierwszym okresie ich wdrażania.

1.5 Przeciwlotniczy system rakietowo-artyleryjski Pilica

   Poza opisanymi powyżej systemami rakietowymi, program obrony powietrznej przewiduje także pozyskanie zestawów rakietowo-artyleryjskich, artyleryjskich oraz radiolokacyjnych. Do pierwszej z wymienionych grup należy zaliczyć zadanie związane z opracowaniem i pozyskaniem sześciu baterii modułu przeciwlotniczego bliskiego zasięgu Pilica, przeznaczonego do ochrony ważnych obiektów Sił Powietrznych, takich jak lotniska, czy bazy logistyczne. Standardowo w skład baterii Pilica wchodzić ma sześć rakietowo-artyleryjskich zestawów ZUR-23-2SP Jodek, stanowisko dowodzenia, stacja radiolokacyjna Soła, punkt obserwacji wzrokowej oraz system łączności przewodowej i radiowej. W 2014 roku przeprowadzono procedurę, która zakwalifikowała system do kategorii zadań istotnych z punktu widzenia podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa, co pozwoli na jego pozyskanie na podstawie decyzji nr 118/MON Ministra Obrony Narodowej z 2013 roku, czyli z pominięciem ustawy – Prawo zamówień publicznych. Podpisanie kontraktu, według informacji IU, będzie możliwe w pierwszej połowie 2015 roku. W chwili ogłoszenia PMT zakończenie dostaw Pilicy planowano w 2018 roku. Opóźnienia związane z podpisaniem umowy doprowadziły jednak do tego, że dostawy tego systemu zakończą się najwcześniej w 2019 roku.

1.6 Przeciwlotniczy zestaw artyleryjski Noteć

   W uchwale Rady Ministrów numer 123 z dnia 23 czerwca 2014 roku w sprawie ustanowienia programu wieloletniego "Priorytetowe Zadania Modernizacji Technicznej SZ RP w ramach programów operacyjnych", poza opisanymi już systemami, zakres programu obrony powietrznej obejmuje także zadanie związane z pozyskaniem przeciwlotniczych zestawów artyleryjskich Noteć. System bazował będzie na 35-mm armatach automatycznych. W latach 2019-2022 planuje się pozyskanie 24 takich zestawów w celu zastąpienia nimi dział S-60MB kalibru 57 mm, eksploatowanych obecnie przez pododdziały przeciwlotnicze Marynarki Wojennej. Jak do tej pory nie rozpoczęto jeszcze fazy analityczno-koncepcyjnej tego zadania. Ma to nastąpić po zapadnięciu kluczowych decyzji w sprawie bardziej priorytetowych systemów jakimi są Wisła, Narew i Pilica.

Armaty przeciwlotnicze S-60MB kalibru 57 mm stanowią podstawowe uzbrojenie 8. i 9. dywizjonów przeciwlotniczych Marynarki Wojennej. Po 2019 roku mają je zastąpić zestawy artyleryjskie Noteć oparte o armaty automatyczne kalibru 35 mm. Realizacji tego zadania jednak jeszcze nie rozpoczęto. Fot. Łukasz Pacholski/Dziennik Zbrojny.

1.7 Stacja radiolokacyjna Odra

   W zakresie systemów radiolokacyjnych w minionym roku prowadzono prace związane z wykonaniem podpisanej w 2013 roku umowy na dostawę ośmiu zmodernizowanych mobilnych stacji radiolokacyjnych TRS-15M Odra. Trzy pierwsze radary tego typu Siły Zbrojne powinny otrzymać do końca 2015 roku. Stacja radiolokacyjna TRS-15M Odra jest mobilnym, trójwspółrzędnym radarem średniego zasięgu pracującym w paśmie S (NATO F). Zasadniczo jest ona przeznaczona do wykrywania i śledzenia obiektów powietrznych, rozpoznania w oparciu o system swój-obcy oraz namierzania źródeł elektromagnetycznych zakłóceń aktywnych. Radary tego typu zapewniają wypełnienie luk w pokryciu radiolokacyjnym obszaru chronionego przez radary dalekiego zasięgu N-12, N-12M i RAT-31DL, a w przypadku ich zniszczenia mogą pełnić rolę podstawowego źródła informacji o sytuacji powietrznej. Zadanie to jest wykonywane poza 14 priorytetowymi programami operacyjnymi.

1.8 Stacja radiolokacyjna Soła

  Drugie ubiegłoroczne zadanie związane z systemami radiolokacyjnymi dotyczyło wykonania umowy z 2 kwietnia 2013 roku na dostawy ośmiu stacji radiolokacyjnych Soła. W 2014 roku planowano dostarczenie dwóch pierwszych radarów tego typu, a w tym roku Siły Zbrojne powinny otrzymać pozostałe sześć stacji. Soła jest trójwspółrzędną, mobilną stacją radiolokacyjną krótkiego zasięgu, przeznaczoną do pracy w zautomatyzowanych wielowarstwowych systemach obrony powietrznej. Będzie ona zasadniczym urządzeniem rozpoznawczym dla systemów Poprad i Pilica.

1.9 Stacja radiolokacyjna Bystra

   W ramach PMT przewiduje się także pozyskanie do 2022 roku 19 stacji radiolokacyjnych Bystra, charakteryzujących się anteną klasy AESA (Active Electronically Scanned Array) i będących następcami stacji Soła. Ich opracowanie przewiduje prowadzona od 2011 roku praca rozwojowa, której głównym wykonawcą jest firma PIT-RADWAR S.A. W dniu 5 marca 2014 roku podpisano aneks nr 4 do umowy wydłużający termin jej zakończenia do końca września 2015 roku. W ramach prowadzonych prac w 2014 roku rozpoczęto badania wstępne gotowego prototypu, a na ten rok zaplanowano jego badania kwalifikacyjne i opracowanie dokumentacji technicznej do produkcji partii próbnej. O ile próby zakończą się sukcesem, w 2016 roku powinno być możliwe podpisanie umowy dotyczącej produkcji.

 1.10 Stacja radiolokacyjna P-18PL

   Kolejnym systemem radiolokacyjnym, który znajduje się na etapie prac naukowo-badawczych jest radar P-18PL. W ramach ogłoszonego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju konkursu nr 3/2012 dotyczącego wykonania projektów z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa, rekomendowano do realizacji projekt złożony przez konsorcjum w skład którego weszły dwie firmy, lider projektu PIT-RADWAR S.A. (wówczas jeszcze jako Bumar Elektronika S.A.) oraz Wojskowa Akademia Techniczna. Stosowną umowę z NCBiR zawarto w dniu 19 grudnia 2012 roku. P-18PL będzie trójwspółrzędnym radarem dalekiego zasięgu, pracującym w paśmie metrowym (VHF). Zastosowana w nim antena klasy AESA pozwoli na elektroniczne kształtowanie wiązek nadawczych w elewacji i azymucie. Dzięki pracy w paśmie VHF i nowoczesnemu układowi obróbki sygnałów radar będzie pozwalał na wykrywanie z dużej odległości obiektów o niskiej skutecznej powierzchni odbicia radiolokacyjnego, w tym bezzałogowców i samolotów o cechach obniżonej wykrywalności (tzw. stealth), a także rakiet balistycznych. Przewiduje się obecnie, że P-18PL wejdzie w skład przyszłej jednostki ogniowej zestawu rakietowego obrony powietrznej Wisła. W 2014 roku zakończono opracowanie projektu wstępnego i wykonywano prace przy projekcie technicznym. Zgodnie z harmonogramem do końca 2015 roku powinien być gotowy prototyp radiolokatora i jego dokumentacja techniczna. Ostatni etap projektu, obejmujący badania wstępne i kwalifikacyjne prototypu oraz rewizję dokumentacji technicznej planuje się przeprowadzić w roku 2016. Zakończenie projektu zgodnie z umową powinno nastąpić do dnia 18 grudnia 2016 roku.

1.11 System radiolokacji pasywnej PLC/PET

   W skład przyszłych jednostek ogniowych zestawów rakietowych obrony powietrznej Wisła i Narew planuje się włączyć także system radiolokacji pasywnej PLC/PET. Zadaniem takiego systemu ma być wykrywanie, lokalizacja i śledzenie obiektów powietrznych za pomocą kombinacji dwóch metod detekcji - Passive Coherent Location (PLC), czyli lokalizacji przy wykorzystaniu promieniowania elektromagnetycznego lokalnych emiterów oraz Passive Emitter Tracking (PET), tj. wykrywania sygnałów emitowanych przez obiekty powietrzne, np. systemy pilotażowo-nawigacyjne, czy nadajniki bezzałogowych systemów powietrznych. System ma współpracować z pododdziałami radiolokacyjnymi w celu zwiększenia prawdopodobieństwa wykrycia i uzyskania ciągłości i dokładności śledzenia. Przewiduje się, że PCL będzie charakteryzował się zasięgiem rzędu 150 km. Zastosowanie technologii radiolokacji pasywnej powoduje, że stacja nie emituje promieniowania radiowego, a przez to jej wykrycie środkami rozpoznania radiotechnicznego jest mało prawdopodobne.

   Opracowanie systemu zostało zlecone przez NCBiR w ramach konkurs nr 3/2012 na wykonanie projektów z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa. Umowę na wykonanie projektu podpisano 18 grudnia 2012 roku z konsorcjum na czele z PIT-RADWAR S.A., w skład którego weszła także Politechnika Warszawska oraz firma AM Technologies Polska Sp. z o.o. W związku z wymogiem uzyskania jak najdokładniejszych pomiarów lokalizacyjnych emitowanych sygnałów, jeden zestaw PCL/PET mają tworzyć cztery mobilne stacje rozpoznawcze, z tego jedna pracująca jako główna, a trzy pozostałe jako współpracujące. W minionym roku zakończono opracowanie projektu wstępnego i realizowano prace związane z opracowaniem projektu technicznego. Do końca 2015 roku ma powstać prototyp systemu i jego dokumentacja techniczna. W 2016 roku przeprowadzone zostaną badania wstępne i kwalifikacyjne prototypu oraz dokonana zostanie rewizję dokumentacji technicznej. Zakończenie projektu zgodnie z umową powinno nastąpić do dnia 17 grudnia 2016 roku.

2. Śmigłowce wsparcia bojowego, zabezpieczenia i VIP

2.1 Śmigłowce wielozadaniowe

   Wybór zwycięzcy prowadzonego od marca 2012 roku przetargu na dostawę 70 (początkowo 26) wielozadaniowych śmigłowców wsparcia bojowego i zabezpieczenia w czterech różnych wersjach specjalistycznych wraz z pakietem logistycznym oraz szkoleniowym, miał być najważniejszym wydarzeniem związanym z realizacją PMT w 2014 roku. Kolejne opóźnienia doprowadziły jednak do tego, że finału tego priorytetowego przetargu powinniśmy doczekać się dopiero w 2015 roku.

  Zgodnie z planami z października 2012 roku, prowadzony przetarg miał dotyczyć pozyskania 48 maszyn w wersji wielozadaniowo-transportowej dla Wojsk Lądowych, 10 śmigłowców w wersji ratownictwa bojowego - Combat Search and Rescue (CSAR) dla Sił Powietrznych oraz 6 śmigłowców w wersji poszukiwawczo-ratowniczej - Search and Rescue (SAR) i 6 w wersji zwalczania okrętów podwodnych dla lotnictwa Marynarki Wojennej. W wyniku negocjacji technicznych prowadzonych z potencjalnymi oferentami, wiosną 2014 roku podjęto decyzję o rezygnacji z zakupu 6 morskich śmigłowców w wersji SAR, a w ich miejsce zaplanowano pozyskanie również 6 śmigłowców morskich, ale w wersji ratownictwa bojowego CSAR. W dniu 30 maja 2014 roku wysłano do wykonawców zaproszenia do składania ofert ostatecznych, w których zawarto zaktualizowane wymagania techniczne. Złożenie ofert miało nastąpić do końca września ubiegłego roku, jednak na prośbę wykonawców IU przesunął ten termin najpierw o dwa miesiące - na dzień 28 listopada - a następnie jeszcze o kolejny miesiąc, na dzień 30 grudnia 2014 roku.

   Decyzjom o zmianie terminów składania ofert towarzyszyły oświadczenia wykonawców i zamawiającego, które w ostatnim kwartale 2014 roku emocjonowały opinię publiczną. Najpierw, w dniu 27 października Mick Maurer, szef amerykańskiego Sikorsky Aircraft Corporation (SAC), wystosował list do polskich władz w którym poinformował, że jeżeli nie zmienią się warunki postępowania, amerykańska firma nie złoży w nim swojej oferty. Dzień później, ostrej odpowiedzi udzieliło MON informując, że warunki postępowania nie ulegną zmianie. Problemy prowadzonego postępowania były nawet przedmiotem nadzwyczajnego posiedzenia sejmowej KON w listopadzie 2014 roku. Ostatecznie koncern SAC poinformował resort obrony, że jednak może przedstawić swoją ofertę, jeśli termin składania zostanie przesunięty o kolejne dwa miesiące. W reakcji na tę prośbę, list otwarty wystosował prezes Airbus Helicopters Guillaume Faury informując, że francuski koncern jest gotowy złożyć swoją ofertę w wyznaczonym na dzień 28 listopada terminie oraz że "przedłużenie postępowania będzie niesprawiedliwe dla tych oferentów, którzy ściśle przestrzegają zasad i dostarczają rozwiązania w odpowiednim czasie". Jednak w związku z tym, że prośbę o dodatkowy czas wystosował także drugi z wykonawców, tj. WSK PZL-Świdnik S.A., MON podjęło ostatecznie kompromisową decyzję o przesunięciu terminu składania ofert ostatecznych o jeden miesiąc.

  Termin wyznaczony na dzień 30 grudnia 2014 roku nie uległ już zmianie i oferty ostateczne zostały złożone przez wszystkich uczestniczących w przetargu wykonawców:

• konsorcjum "Program EC725 Caracal Polska" w składzie: Airbus Helicopters, Heli Invest Sp. z o.o., oferujące śmigłowiec EC725 Caracal,
• konsorcjum w składzie: Sikorsky Intermational Operations Inc., Sikorsky Aircraft Corporation, Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o. o., oferujące produkowane w Polsce śmigłowce S-70i Black Hawk i morskie S-70B Seahawk,
• Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Świdnik S.A., oferującą śmigłowce AW149.

  Obecnie trwa ocena złożonych ofert przez zespół IU oraz weryfikacja zakresu zaproponowanego offsetu przez zespół powołany przez Ministerstwo Gospodarki. Ponieważ uznano, że dla zadania tego spełnione są kryteria występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa, w ramach offsetu wykonawcy muszą przekazać technologie umożliwiające zbudowanie centrum serwisowania oferowanych śmigłowców. Zgodnie z deklaracjami wiceministra Mroczka z lutego 2015 roku, w pierwszej połowie marca tego roku można spodziewać się decyzji dotyczącej formalnej oceny ofert. W jej wyniku nastąpi wstępny wybór najkorzystniejszej oferty, a także podani zostaną wykonawcy spełniający wymagania formalne postępowania. Następnie, wszyscy wskazani wykonawcy zostaną zaproszeni do udziału w testach śmigłowców, które będą kolejnym etapem procedury przetargowej. Przewiduje się, że sprawdzenie oferowanych śmigłowców (w wersjach podstawowych) będzie trwało około miesiąca. Równolegle prowadzone będą szczegółowe negocjacje offsetu. Po ich zakończeniu oraz po zakończeniu testów możliwy będzie ostateczny wybór najlepszej oferty.

  Zawarcie umowy offsetowej i umowy na dostawy śmigłowców nastąpić ma w drugiej połowie 2015 roku. Rozpoczęcie dostaw, według IU, będzie możliwe w ciągu 1,5-2 lat od daty zawarcia kontraktu, jednak w ostatnim czasie prezes Sikorsky AC deklarował, że w ich przypadku termin ten może zostać skrócony do poniżej jednego roku.

Francuski EC725 Caracal to jeden z kandydatów w przetargu na wielozadaniowe śmigłowce wsparcia bojowego i zabezpieczenia. Fot. Tomasz Dmitruk/Dziennik Zbrojny.

2.2 Śmigłowce uderzeniowe Kruk

  Drugim z zadań przewidzianych w ramach programu śmigłowcowego jest pozyskanie śmigłowców uderzeniowych kryptonim Kruk, które zastąpią przestarzałe i wyeksploatowane maszyny Mi-24D/W zgrupowane w 1. Brygadzie Lotnictwa Wojsk Lądowych.

   W dniu 8 lipca 2014 roku IU uruchomił fazę analityczno-koncepcyjną tego zadania. W ramach pierwszego etapu tej fazy ogłoszono chęć przeprowadzenie skróconej analizy rynku, do której w sierpniu wstępnie zgłosiło się 10 firm. Odpowiedzi na zapytania o informację (RFI) w październiku 2014 roku udzieliło tylko sześć z nich: konsorcjum Airbus Helicopters SAS i Heli Invest Sp. z o.o. Services S.K.A., Turkish Aerospace Industries, INC., Boeing Company, Bell Helicopter Textron Company, Instytut Metali Nieżelaznych oraz BIT Spółka Akcyjna. Celem tego etapu jest opracowanie Wymagań Operacyjno-Technicznych (WOT), weryfikacja dostępności planowanego do pozyskania sprzętu wojskowego oraz analiza istniejących technologii krytycznych i rozwiązań technicznych. W kolejnym etapie, który wykonany ma być do połowy 2015 roku, na podstawie WOT oraz szczegółowej analizy rynku opracowane zostaną Studium Wykonalności i Wstępne Założenia Taktyczno-Techniczne. W ciągu kolejnych 30-40 dni nastąpić powinno podpisanie wniosku w sprawie pozyskania uzbrojenia, a procedurę zakupu Kruków planuje się rozpocząć około września 2015 roku.

  Według naszych informacji planuje się zakup dwóch eskadr nowych śmigłowców uderzeniowych, czyli około 30-32 egzemplarze, jednak ich ostateczna liczba ustalona zostanie w trakcie prowadzonych prac analitycznych. Choć wiceminister Mroczek w udzielanych wywiadach niejednokrotnie podkreślał, że ze względu na sytuację na Ukrainie program ten uległ przyśpieszeniu, to w stosunku do planów z 2012 roku jest on faktycznie opóźniony o ponad rok. Pewną rehabilitacją MON może jednak być to, że wówczas zakładano pierwsze dostawy od 2020 roku, a obecnie resort obrony informuje, że ich początek nastąpi o rok wcześniej. 

3. Zintegrowane systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki – C4ISR 

3.1 Zintegrowany System Dowodzenia i Kierowania Środkami Walki

  Najważniejszym zadaniem omawianego programu operacyjnego jest utworzenie Zintegrowanego Systemu Dowodzenia i Kierowania Środkami Walki, łączącego w jeden funkcjonalny "organizm" systemy rozpoznania, rażenia ogniowego i logistyki. Dostęp do informacji, jej analiza i możliwość wykorzystania przez pododdział każdego szczebla dowodzenia jest kluczowym wymogiem uzyskania przewagi na współczesnym polu walki. W tym zakresie, w 2014 roku nie ogłoszono żadnych zamówień, prowadzono jednak prace analityczno-koncepcyjne.

  W ramach zadania dotyczącego pozyskania Zintegrowanego Zautomatyzowanego Systemu Dowodzenia Wojsk Lądowych (ZZSDWLąd) kryptonim Wierzba, w dniu 12 grudnia 2014 roku ogłoszono rozpoczęcie dialogu technicznego, którego procedura powinna zakończyć się w marcu 2015 roku. Swoje zgłoszenie do udziału w niej przesłało trzynaście następujących podmiotów: TELDAT, KenBIT Sp.j., Comarch S.A., PIT-RADWAR S.A., Yagal Sp. z o.o., Aycomm, Northrop Grumman, Elbit Systems UD, Thales, BAE Systems, Selex-ES, GMV oraz Boening. System ma wspomagać dowodzenie operacyjne Wojskami Lądowymi na szczeblach dywizji i brygady oraz stanowić wyposażenie Centrum Operacji Lądowych – Dowództwa Komponentu Lądowego (dowodzenie taktyczne i operacyjne). Docelowo planuje się, że zastąpi on obecnie eksploatowany system Szafran. Fazę analityczno-koncepcyjną tego zadania planuje się zakończyć do końca czerwca 2015 roku.

  W 2014 roku prowadzono także fazę analityczno-koncepcyjną dotyczącą pozyskania Zintegrowanego Zautomatyzowanego Systemu Dowodzenia Operacjami Specjalnymi (ZZSDOS) Spartan. Jednym z jej elementów ma być dialog techniczny, uruchomienie którego planuje się w II kwartale 2015 roku.

  W 2013 roku, w ramach prowadzonej fazy analityczno-koncepcyjnej przeprowadzono dialog techniczny w zakresie systemu do tworzenia i zobrazowania Połączonego Obrazu Sytuacji Operacyjnej (POSO). System ma na celu zwiększenie dostępności i możliwości prezentacji informacji zbiorczej na szczeblu operacyjnym i ma być uruchomiony w Dowództwie Operacyjnym Rodzajów SZ. Jego przeznaczeniem jest pozyskiwanie danych z obecnie funkcjonujących systemów dowodzenia poszczególnych rodzajów Sił Zbrojnych (Siły Powietrzne – Dunaj, Marynarka Wojenna – Łeba-3, Wojska Lądowe – Szafran) w celu zwiększenia świadomości sytuacyjnej w procesie wypracowywania i podejmowania decyzji. Dane w systemie prezentowane będą w postaci wspólnego obrazu pola walki Common Operational Picture. W ubiegłym roku kontynuowano fazę analityczno-koncepcyjną, w trakcie której gestor, którym w tym przypadku jest Zarząd Wsparcia Dowodzenia i Łączności Inspektoratu Rodzajów Wojsk Dowództwa Generalnego Rodzajów SZ, zaakceptował propozycję dotyczącą wykonania zadania przy wykorzystaniu systemu NCOP (NATO Common Operational Picture) będącego własnością Agencji NCI (NATO Communications and Information Agency). Zakończenie konsultacji i ustalenie zasad współpracy z agencją planowane jest w kwietniu, a podpisanie umowy w czerwcu 2015 roku.

3.2 Rosomak BMS

   Podczas prezentacji PMT w grudniu 2012 roku zapowiadano, że podpisanie umowy na zakup Systemu Zarządzania Walką Szczebla Batalionu Rosomak Battlefield Management System nastąpi w 2013 roku, a w latach 2015-2016 rozpocznie się jego wdrażanie. Planów tych nie udało się jednak zrealizować. W maja 2014 roku sekretarz stanu w MON Czesław Mroczek spotkał się w Międzyrzeczu z dowództwem i żołnierzami 17. Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej, do której w przyszłości ma trafić system BMS. Powiedział wówczas, że: „chcemy przełamać wszystkie bariery, które mieliśmy i uruchomić w najbliższym czasie proces pozyskania systemu wsparcia dowodzenia w oparciu o polski potencjał przemysłowy. [...] BMS to nerw armii dlatego będzie wymagał szczególnej formy prowadzenia postępowania związanej z określaniem występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa. Pozwoli zintegrować dotychczas używane przez Siły Zbrojne RP systemy oraz w przyszłości będzie wspierał program Tytan. […] W pierwszej kolejności przewidujemy, że będzie wprowadzany jeden moduł batalionowy. Do tego zadania jest przewidziana 17 Wielkopolska Brygada Zmechanizowana, dlatego że jest to jednostka wyposażona w sprawdzone KTO Rosomak, które będą jako pierwsze implementowały ten system”.

Mobilne Moduły Stanowisk Dowodzenia mają stanowić zasadniczy element techniczny nowej filozofii dowodzenia wojskami lądowymi na szczeblu taktycznym. Fot. Tomasz Kwasek/Dziennik Zbrojny.

  Mimo tych zapowiedzi, do podpisania umowy na system BMS nie doszło także w 2014 roku. W minionym roku zadanie to udało się jednak zakwalifikować do kategorii istotnych dla podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa. Prowadzono także prace związane z ustalaniem szczegółów i zasad planowanego przetargu oraz przygotowywaniem jego dokumentacji. Zgodnie z informacjami IU ogłoszenie postępowania powinno nastąpić w pierwszej połowie 2015 roku. 

3.3 Mobilne Moduły Stanowisk Dowodzenia

  Istotnym zadaniem opisywanego programu jest zakup kontenerów Mobilnych Modułów Stanowisk Dowodzenia (MMSD). W 2013 roku zakończono dostawę MMSD szczebla operacyjnego (dywizyjnego). Natomiast w dniu 15 września 2014 roku ogłoszono postępowanie przetargowe dotyczące dostawy 160 sztuk MMSD szczebla oddział/pododdział, przeznaczonych do dowodzenia brygadami i batalionami. Dostawy planuje się przeprowadzić w latach 2015-2022. Zamawiane MMSD bazują na 15-stopowych kontenerach dowódczo-sztabowych i modułach technicznych przewożonych na podwoziu samochodów ciężarowych Jelcz 662D.43 – pojazdy pozyskane zostaną w ramach odrębnego postępowania, o którym piszemy w dalszej części artykułu. Zakończenia przetargu i podpisania umowy z wykonawcą można spodziewać się w pierwszej połowie 2015 roku.

3.4 Taktyczne systemy transmisji danych

  Kolejne zadanie dotyczy wdrożenia w Siłach Zbrojnych taktycznego systemu transmisji danych (TDL) pracującego w standardach Link 16 i Link 22. W obszarze tym, w 2014 roku zakończono wdrożenie terminali MIDS LVT standardu Link 16 w ośmiu naziemnych posterunkach radiowych. W listopadzie 2014 roku IU ogłosił także dialog techniczny na pozyskanie pięciu przenośnych terminali taktycznych Link 16 na potrzeby Wojsk Specjalnych, którego zakończenie miało nastąpić w lutym 2015 roku. W 2014 roku rozpoczęto również fazę analityczno-koncepcyjną związaną z pozyskaniem integratora systemu Link 16 i systemu dowodzenia lotnictwem i obroną powietrzną Dunaj. Planuje się również pozyskiwanie elementów standardu Link 22, jednak wymaga to przystąpienia Polski do Międzynarodowego Programu Link 22 NATO Improved Link Eleven (Link 22 NILE). Zgodnie z harmonogramem Dowództwa Generalnego RSZ złożenie wniosku o przyjęcie Polski do tego programu planowane jest w 2015 roku.

 3.5 System IFF Mark XIIA (mod 5)

   W celu modernizacji systemów identyfikacji swój-obcy wykorzystywanych w Siłach Zbrojnych RP, w ostatnim kwartale 2014 roku IU przeprowadził analizę rynku dotyczącą pozyskania urządzeń IFF w standardzie Mark XIIA (mod 5) oraz ich zabudowy na samolotach MiG-29. 

4. Modernizacja Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych

4.1 Bojowy wóz piechoty Borsuk

   Głównym celem tego zadania jest pozyskanie nowych, pływających bojowych wozów piechoty (bwp) kryptonim Borsuk, które mają zastąpić 1286 posiadanych przez SZ RP obecnie BWP-1. W 2014 roku prowadzono prace analityczno-koncepcyjne, w ramach których na początku roku przeprowadzono dialog techniczny. Zgłosiło się do niego 17 podmiotów z kraju i zagranicy. Równolegle z analizami prowadzonymi przez IU podjęto działania dotyczące opracowania Borsuka w formie pracy badawczo-rozwojowej. W ramach ogłoszonego w lutym 2014 roku przez NCBiR konkursu nr 5/2014 na wykonanie projektów na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, rekomendowano do realizacji projekt złożony przez konsorcjum, którego liderem została Huta Stalowa Wola S.A. Umowę której przedmiotem jest nie tylko opracowanie nowego bwp, ale także sprzętu technicznego batalionu zmechanizowanego podpisano w dniu 24 października 2014 roku.

  Zgodnie z opublikowanymi w konkursie założeniami, na wykonanie projektu przewidziano 36 miesięcy, co miało umożliwić jego zakończenie w październiku 2017 roku. Niestety, zgodnie z zapisami samej umowy termin zakończenia prac ustalono na ostatni kwartał 2019 roku, czyli o dwa lata później, niż zakładały warunki konkursu. Wykonanie prototypu Borsuka nastąpić ma w ciągu 26-35 miesięcy od daty zawarcia kontraktu, czyli do września 2017 roku. W minionym roku podjęta została także inicjatywa zmierzająca do udziału w opracowaniu nowego bwp członków Grupy Wyszehradzkiej, zgodnie z którą, miałby on zostać opracowany wspólnie przez Polskę, Czechy, Słowację oraz Węgry i stanowić docelowo wyposażenie wszystkich armii państw Grupy V4. Plany te jak do tej pory nie doczekały się konkretnych rezultatów, wydaje się bowiem, że Czechy i Słowacja skupią się na wspólnym projekcie IFV Sakal, czyli głębokiej modernizacji BVP-2.

4.2 Wóz Wsparcia Bezpośredniego Gepard

Głównym celem tego zadania jest pozyskanie Wozów Wsparcia Bezpośredniego (WWB) kryptonim Gepard, które mają zastąpić 517 użytkowanych obecnie czołgów T-72 oraz – w dłuższej perspektywie – także 232 czołgi PT-91 Twardy. Zgodnie z założeniami, mają to być pojazdy gąsienicowe wyposażone w wieżę z armatą kalibru 120 mm. Podobnie jak w przypadku bwp, w 2014 roku prowadzono prace analityczno-koncepcyjne, w ramach których na początku roku przeprowadzono dialog techniczny, do którego zgłosiło się 17 podmiotów. Niezależnie jednak od dialogu, opracowanie Geparda zlecono w formie pracy badawczo-rozwojowej. W ramach ogłoszonego w lipcu 2013 roku przez NCBiR konkursu nr 4/2013 na wykonanie projektów na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, rekomendowano do realizacji projekt złożony przez konsorcjum, którego liderem został OBRUM Sp. z o.o. Stosowną umowę podpisano w dniu 23 grudnia 2013 roku. Zgodnie z jej zapisami, zakończenie prac powinno nastąpić do grudnia 2018 roku, a prototypu Geparda ma być gotowy do kwietnia 2016 roku.

   W dniu 20 lutego 2015 roku ZM Tarnów S.A. poinformowały, że na podstawie umowy podpisanej z OBRUM Gliwice, zajmą się opracowaniem autonomicznego modułu wieżowego z systemem zasilania armaty i napędem zamykania okna na potrzeby opracowywanego WWB, przy czym nie oznacza to budowy całej wieży WWB przez tarnowskie zakłady. Zgodnie z podpisaną umową prototyp modułu ma być gotowy w październiku 2016 roku, czyli o sześć miesięcy później, niż przewiduje się na wykonanie prototypu Geparda. Zlecenie ZM Tarnów wykonania elementów wieży dopiero po 14 miesiącach od daty rozpoczęcia projektu może dziwić. Wiele wskazuje więc na to, że konsorcjum opracowujące Geparda zdecydowało się na taki krok nie mogąc samodzielnie poradzić sobie z realizacją całości tego zadania. Niestety może to być przyczynek do opóźnienia projektu opracowania WWB.

  W 2014 roku do programu dodano także zadanie związane z pozyskaniem czołgów Leopard 2A4 i 2A5 oraz modernizację posiadanych czołgów Leopard 2A4. Wcześniej wykonanie tych zadań planowane było poza 14 programami priorytetowymi.

4.3 Pozyskanie czołgów Leopard 2A5/A4

   W dniu 16 maja 2014 roku do 34. Brygady Kawalerii Pancernej w Żaganiu przybyło pierwszych 11 czołgów Leopard 2A5 pozyskanych na podstawie umowy podpisanej w listopadzie 2013 roku na dostawę sprzętu pancernego pochodzącego z rezerw niemieckiej armii. Umowa ta zakłada sprzedaż Polsce 105 używanych czołgów Leopard 2A5 oraz 14 w wersji A4, a także 18 wozów zabezpieczenia technicznego Bergepanzer 2, 120 samochodów ciężarowych Mercedes DB1017A, 40 samochodów ciężarowych Unimog U1300L, 40 lekkich samochodów terenowych Mercedes MB250 oraz innego sprzętu, w tym zestawów do pokonywania przeszkód wodnych i systemu symulacji ognia. Harmonogram dostaw przewidywał, że w 2014 roku do naszego kraju miało trafić 77 czołgów Leopard 2 w wersji A5, 14 w wersji A4 oraz część pojazdów pomocniczych. Natomiast do końca 2015 roku planuje się dostarczenie pozostałego przewidzianego umową sprzętu, w tym 28 czołgów w wersji A5.

4.4 Modernizacja czołgów Leopard 2A4

  Drugim istotnym zadaniem prowadzonym w 2014 roku i dotyczącym czołgów Leopard 2A4 był rozpoczęty w październiku poprzedniego roku przetarg na modernizację tych wozów do wersji PL. Po otwarciu w marcu 2014 roku ofert wstępnych okazało się, że z początkowo zgłoszonych trzech wykonawców w postępowaniu pozostało jedynie konsorcjum krajowych firm na czele z Zakładami Mechanicznymi BUMAR-ŁABĘDY S.A. Fakt ten stał się początkiem istotnym problemów o których informowaliśmy we wrześniu, a które dotyczyły głównie nie osiągnięcia, w wyniku prowadzonych negocjacji, wymaganego poziomu transferu technologii, zakresu serwisu i produkcji podzespołów w krajowych zakładach przemysłu zbrojeniowego. Pomimo kontynuacji negocjacji do końca roku, nie doprowadzono do zakończenia postępowania. Nadzieję na jego zakończenie mogła dawać złożona w dniu 5 grudnia 2014 roku oferta BUMAR-ŁABĘDY. Niestety okazało się, że IU ją odrzucił ze względu na braki formalne i merytoryczne oraz zbyt niski poziom polonizacji. W dniu 17 lutego 2015 roku poinformowano, że prowadzone postępowanie zostanie unieważnione, a Inspektorat Uzbrojenia rozpocznie nowe, w trybie negocjacji z jednym podmiotem wskazanym przez zarząd Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A. Będą nim najprawdopodobniej ZM BUMAR-ŁABĘDY.

Prowadzony w ubiegłym roku przetarg dotyczący wyłonienia wykonawcy modernizacji czołgów Leopard 2A4 zakończył się fiaskiem. Teraz realizacji tego opóźnionego o 2 lata zadania podjęła się utworzona w ubiegłym roku Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. Zgodnie z deklaracjami jej prezesa Wojciecha Dąbrowskiego kontrakt na przeprowadzenie modernizacji ma zostać podpisany w tym roku. Fot. Łukasz Pacholski/Dziennik Zbrojny

  Zadanie uznano za istotne z punktu widzenia podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa i założono przy nim cel w postaci osiągnięcia zdolności do serwisowania i modernizacji czołgów Leopard 2. Według najnowszych planów nowa oferta ma zostać złożona już w drugim kwartale 2015 roku, a w ciągu następnych 3-4 miesięcy zostanie podpisany kontrakt. Zakończenie całego programu nastąpić powinno do 2020 roku, czyli o dwa lata później niż zakładano na początku realizacji PMT. 

5. Symulatory i trenażery

   W 2014 roku wykonano wiele zadań związanych z pozyskaniem sprzętu szkolnego, symulatorów i trenażerów. Poniżej przedstawiamy wykaz najważniejszych z nich, podając informacje na ten temat w skróconej formie.

5.1 Symulator lotu śmigłowca SW-4 Puszczyk

   W dniu 7 stycznia 2014 roku zamówiono dostawę kompleksowego symulatora lotu śmigłowca PZL SW-4. W postępowaniu ogłoszonym w marcu 2013 roku, prowadzonym w trybie przetargu ograniczonego za najkorzystniejszą uznano ofertę firmy CAE Elektronik GmbH. Zgodnie z postanowieniami umowy symulator zostanie dostarczony do końca listopada 2016 roku do 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie.

5.2 Symulator lotu samolotu MiG-29

  W dniu 18 kwietnia 2014 roku IU podpisał kontrakt na zakup symulatora lotu samolotu myśliwskiego MiG-29. Urządzenie zostanie oddane do użytku do końca 2015 roku w 23. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim. W postępowaniu ogłoszonym pod koniec marca 2013 roku, prowadzonym w trybie przetargu ograniczonego wybrano ofertę firmy KenBIT Koenig i Wspólnicy S.J. z Warszawy.

5.3 Symulator lotu samolotu C295M

   W ostatnich dniach października 2014 roku pomiędzy Inspektoratem Uzbrojenia, a firmą  Airbus Defence & Space podpisano umowę na zakup kompleksowego symulatora lotu samolotu transportowego C295M CASA. Zgodnie z jej zapisami symulator zostanie dostarczony w sierpniu 2017 roku i będzie posadowiony w specjalnie wybudowanym do tego celu obiekcie na terenie bazy lotniczej w Krakowie.

5.4 Modernizacja samolotów PZL-130 Orlik

  Niektórzy mogą być zaskoczeni, że zadanie dotyczące modernizacji samolotów zostało opisane przy okazji programu symulatory i trenażery, ale to właśnie z tego programu finansowano zakończone w 2013 roku prace związane z modernizacją 16 samolotów PZL-130 Orlik do wersji TC-II z awioniką Garmin. W ubiegłym roku rozpoczęto natomiast kolejny etap modernizacji Orlików. W dniu 10 stycznia 2014 roku IU rozpoczął analizę rynku mającą skutkować modernizacją 12 samolotów PZL-130 TC-I do standardu określanego jako TC-II Glass Cockpit. Będzie on przeznaczony do szkolenia personelu latającego z wykorzystaniem zintegrowanego systemu awionicznego oraz kabiny zunifikowanej z kabiną samolotów F-16 Block 52+, o architekturze glass cockpit ze wskaźnikiem przeziernym HUD oraz systemem sterowania HOTAS.

  Przewiduje się, że szkolenie na zmodernizowanych samolotach rozpocznie się od 2018 roku. Do ogłoszonej analizy rynku zgłosiły się następujące podmioty: Airbus Military (posiadający zakłady EADS PZL Warszawa-Okęcie S.A., które już wykonały prace przy wersji TC-II), Elbit Systems z Izraela, SABCA z Belgii oraz krajowy oddział koncernu Thales. Pierwszy z wykonawców, odpowiadając na zapotrzebowanie MON, w marcu 2014 roku dokonał uroczystej prezentacji prototypu zmodyfikowanego Orlika, określanego przez producenta jako PZL-130 Orlik MPT (Multi Purpose Trainer), który po kilku kolejnych miesiącach, w dniu 6 października 2014 roku został oficjalnie oblatany.

5.5 Symulator katapultowania samolotu PZL-130 Orlik

   Rozpoczęte w październiku 2013 roku postępowanie na pozyskanie symulatora katapultowania samolotu PZL-130 Orlik TC-II prowadzone w trybie przetargu ograniczonego zostało w dniu 4 kwietnia 2014 roku unieważnione z powodu złożenia tylko jednej oferty – przez ETC-PZL Aerospace Industries. Powodem takiej decyzji było przekroczenie w ofercie budżetu zaplanowanego na to zadanie. W dniu 9 marca br. IU ogłosił nowe postępowanie, tym razem w trybie przetargu ograniczonego. Wnioski do udziału w nim zainteresowane podmioty mogą składać w terminie do dnia 14 kwietnia 2015 roku.

5.6 Laserowy system taktycznego odwzorowania pola walki

   W dniu 7 listopada 2014 roku ogłoszono postępowanie na dostawę jednego kompletu laserowego systemu taktycznego odwzorowania pola walki i strzelań dla Wojsk Specjalnych. Jest ono prowadzone zgodnie z Prawem zamówień publicznych w trybie przetargu ograniczonego. Wcześniej, w pierwszej połowie 2013 roku, w ramach przygotowań do przetargu, IU przeprowadził procedurę dialogu technicznego dla tego zadania. System ma być przeznaczony do szkolenia zarówno indywidualnego żołnierza, jak i sekcji bojowych w terenie otwartym i zurbanizowanym, także w pomieszczeniach. Na składanie ofert zainteresowane podmioty miały czas do końca grudnia 2014 roku. Przewiduje się, że zamówienie zostanie wykonane w ciągu 19 miesięcy od daty podpisania umowy, czyli najprawdopodobniej na przełomie 2016 i 2017 roku.

5.7 Wirtualny system taktycznego pola walki

   Drugim elementem systemu szkolenia Wojsk Specjalnych ma być wirtualny system taktycznego pola walki. O ile laserowy system taktycznego pola walki ma być wykorzystywany do prowadzenia szkoleń na poligonach, to zadaniem wirtualnego będzie głównie szkolenie w specjalnie do tego celu przystosowanym pomieszczeniu, z wykorzystaniem komputerowej symulacji i wizualizacji 3D.

   W celu pozyskania takiego elementu, w dniu 21 maja 2013 roku ogłoszono postępowanie przetargowe prowadzone zgodnie z Prawem zamówień publicznych w trybie negocjacji z ogłoszeniem. Planowany do pozyskania system miał zostać zainstalowany na terenie Jednostki Wojskowej Komandosów z Lublińca. Na początku 2014 roku przetarg ten został jednak unieważniony z powodu uzyskania przez jednego z uczestników informacji na temat opisu przedmiotu zamówienia oraz potencjalnych uczestników postępowania, przed terminem ich upublicznienia przez zamawiającego. Co ciekawe, po unieważnieniu, postępowanie nie zostało ogłoszone ponownie, a za to w czerwcu 2014 roku poinformowano o dialogu technicznym, którego procedurę przeprowadzono w kolejnym miesiącu.

5.8 Symulator/trenażer kierowcy KTO Rosomak

    W dniu 11 września 2014 roku ogłoszono postępowanie na dostawę, instalację i uruchomienie w latach 2015–2017 dziewięciu symulatorów/trenażerów kierowców KTO Rosomak. Jest ono prowadzone na podstawie Prawa zamówień publicznych w trybie negocjacji z ogłoszeniem.

 Wnioski do udziału w postępowaniu w listopadzie 2014 roku złożyło czterech oferentów: CAE Elektronik GmbH (z Niemiec), Zen Technologies Limited (z Indii), ETC-PZL Aerospace Industries Sp. z o.o. oraz wspólnie ROSOMAK S.A. i Autocomp Management Sp. z o.o. Z powodów formalnych do przetargu został dopuszczony jedynie ostatni z oferentów, tj. ROSOMAK S.A. i Autocomp Management Sp. z o.o. i to on 23 lutego tego roku złożył ofertę wstępną. Obecnie IU prowadzi jej analizę. Jeżeli zamawiający uzna, że nie podlega ona odrzuceniu, wykonawca zostanie zaproszony do negocjacji.

5.9 Symulator/trenażer dla kierowcy czołgu Leopard 2A4

   W dniu 10 września 2014 roku ogłoszono postępowanie na dostawę, instalację i uruchomienie w terminie do końca listopada tego roku trzech symulatorów/trenażerów kierowców czołgu Leopard 2A4 w Ośrodku Szkolenia Leopard 10 Brygady Kawalerii Pancernej. Postępowanie prowadzone jest zgodnie z Prawem zamówień publicznych w trybie negocjacji z ogłoszeniem. Wnioski o dopuszczenie do udziału w przetargu oferenci mogli składać w terminie do dnia 13 października 2014 roku. Jest to już druga próba pozyskania trenażerów tego typu. Pierwszy przetarg ogłoszony w kwietniu 2013 roku został unieważniony po pięciu miesiącach z powodu redukcji w 2013 roku budżetu MON.

5.10 Kompleksowy symulator strzelań SK-1 dla załogi KTO Rosomak

   W dniu 15 maja 2014 roku IU ogłosił postępowanie na dostawę w ciągu 6 miesięcy od daty podpisania umowy, trzech kompleksowych symulatorów strzelań dla załogi KTO Rosomak SK-1. Urządzenia mają zostać zainstalowane i uruchomione w Szczecinie, Międzyrzeczu i Wrocławiu.

  Procedura prowadzona jest zgodnie z Prawem zamówień publicznych, w trybie przetargu ograniczonego. Jak się jednak okazało, IU błędnie określił tryb prowadzenia postępowania (!?), w związku z czym, w dniu 29 maja 2014 roku zostało ono anulowane i tego samego dnia ponownie ogłoszone, tym razem już w trybie negocjacji z ogłoszeniem. Termin przyjmowania wniosków do udziału w przetargu początkowo wyznaczono na dzień 30 czerwca 2014 roku, następnie jednak był on wielokrotnie przekładany, kolejno na: 12 sierpnia, 9 września, 4 listopada i 28 listopada. W międzyczasie zwiększono zamówienie o jeszcze jeden (czwarty) symulator, który ma zostać zainstalowany w Poznaniu. Okazało się, że to jednak nie koniec zmian. W dniu 13 listopada po raz kolejny zwiększono liczbę planowanych do pozyskania symulatorów, łącznie do sześciu egzemplarzy. Ostatnie dwa mają zostać zainstalowane w Stargardzie Szczecińskim i Wędrzynie. Przy tej okazji zmieniono także termin wykonania zamówienia. Pierwsze cztery symulatory miały powstać w ciągu 6 miesięcy od daty podpisania umowy, a dwa ostatnie do dnia 30 listopada 2016 roku. Zmieniono także termin składania wniosków do udziału w postępowaniu - na dzień 18 grudnia 2014 roku.

   W ubiegłym roku jednak do tego nie doszło, bowiem w dniu 15 grudnia jeszcze raz zmieniono treść ogłoszenia, tym razem w zakresie wymagań formalnych i wyznaczono nowy termin przyjmowania zgłoszeń oferentów na dzień 9 lutego 2015 roku. W lutym tego roku termin ten został jednak po raz kolejny przesunięty na dzień 30 marca 2015 roku. Przebieg tego postępowania nie świadczy dobrze o przygotowaniu zamawiającego. Nie dość, że popełniono błędy proceduralne (postępowanie opublikowano w nieprawidłowym trybie), to jeszcze dwukrotnie zmieniano przedmiot zamówienia. Efekt jest taki, że po upływie blisko roku od publikacji zamówienia nie doszło nawet do złożenia wniosków do udziału w przetargu.

5.11 System szkolno-treningowy broni strzeleckiej Śnieżnik

   W 2014 powinna zakończyć się realizacja umowy podpisanej w 2013 roku na montaż i uruchomienie systemów szkolno-treningowych broni strzeleckiej Śnieżnik. Zgodnie z jej zapisami, w ubiegłym roku planowano dostawę trzech ostatnich zamówionych zestawów Śnieżnik-1 oraz doposażenie jednego już posiadanego. Zestawy służą do szkolenia strzeleckiego z wykorzystaniem broni wyposażonej w laserowy nadajnik, imitującej broń bojową oraz ekranu wyświetlającego obraz pola walki z systemem odbiorników promieniowania laserowego. 

5.12 Urządzenia szkolno-treningowe do 23-mm armat przeciwlotniczych i zestawów artyleryjsko-rakietowych

  W dniu 9 maja 2014 roku ogłoszono postępowanie w trybie przetargu ograniczonego na pozyskanie dwóch urządzeń szkolno-treningowych do 23-mm armat przeciwlotniczych i 23-mm zestawów rakietowo-artyleryjskich, które planuje się zainstalować w Centrum Szkolenia Sił Powietrznych w Koszalinie oraz Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w Ustce. Ze względu na zbyt małe zainteresowanie oferentów postępowanie to zostało zawieszone i ponowie ogłoszone 24 lipca 2014 roku. W wyznaczonym przez IU terminie wpłynęły dwie ważne oferty. W dniu 23 grudnia 2014 roku opublikowano, że za najkorzystniejszą uznano ofertę złożoną wspólnie przez trzy podmioty: Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia, Autocomp Management Sp. z o.o. oraz Zakład Automatyki i Urządzeń Pomiarowych AREX Sp. z o.o. 

6. Zwalczanie zagrożeń na morzu 

  W minionym roku dwukrotnie, najpierw w kwietniu, a następnie we wrześniu prezentowaliśmy przegląd stanu realizacji programu zwalczania zagrożeń na morzu. Omawianie programu rozpoczniemy od okrętów, które znajdują się już w budowie.

6.1 Okręt patrolowy Ślązak

  W hali Stoczni Marynarki Wojennej S.A. (SMW) z Gdyni w ubiegłym roku prowadzono prace związane z dokończeniem budowy okrętu patrolowego typu Ślązak. Powstaje on w wyniku przebudowy niedokończonej korwety projektu 621 Gawron, na podstawie podpisanego we wrześniu 2013 roku aneksu do umowy z 2001 roku oraz odrębnych umów z grudnia 2013 roku.

   Od chwili podpisania aneksu, SMW rozliczyła sześć etapów budowy, które przebiegają zgodnie z harmonogramem. Do końca 2014 roku kadłub Ślązaka wykonany był w 98%, zainstalowano w nim 90% mechanizmów siłowni w tym: silniki, przekładnię, turbinę, zespoły prądotwórcze, pompy, sprężarki, linie wałów oraz fundamenty pod sprzęt artyleryjski, natomiast montaże konstrukcyjne systemów ukończono w 80%. W dniu 16 grudnia 2014 roku odbyła się operacja wodowania technicznego okrętu. Głównym jej celem był pomiar rozkładu mas kadłuba oraz obrót jednostki o 180 stopni w celu montażu śrub napędowych i sterów w hali stoczniowej, co miało nastąpić na początku 2015 roku. Ponowne i już ostateczne wodowanie ma mieć miejsce latem tego roku. Kolejnym etapem, który rozpocząć się ma w czwartym kwartale 2015 roku, mają być próby na uwięzi, po których w drugim kwartale 2016 roku rozpoczną się próby w morzu. Zgodnie z przyjętym harmonogramem przekazanie Ślązaka do służby w Marynarce Wojennej (MW) powinno nastąpić w listopadzie 2016 roku.

6.2 Niszczyciel min Kormoran II

  W ubiegłym roku rozpoczęto także prace stoczniowe przy budowie prototypu wykonywanego ze stali amagnetycznej niszczyciela min projektu 258 Kormoran II. Okręt powstaje w stoczni Remontowa Shipbuilding S.A. z Gdańska w ramach pracy rozwojowej, zgodnie z umową podpisaną 23 września 2013 roku. W kwietniu minionego roku odbyła się uroczystość palenia pierwszych blach, w lipcu zatwierdzono projekt techniczny jednostki, a w dniu 23 września - dokładnie w rocznicę podpisania umowy - miała miejsce uroczystość symbolicznego położenia stępki.

  Do końca 2014 roku wybudowano 14 z 34 łącznie planowanych sekcji kadłuba. Po zakończeniu budowy pozostałych sekcji, w maju 2015 roku, planowane jest ich scalenie. Wodowanie Kormorana zaplanowano na lato tego roku, a zakończenie budowy i podniesienie bandery powinno nastąpić w terminie do listopada przyszłego roku. Co warto podkreślić, zadanie to przebiega terminowo i bez większych przeszkód natury technicznej. Budowa kolejnych dwóch jednostek tego typu ma się rozpocząć od 2016 roku, a ich przekazanie MW powinno nastąpić w 2019 i 2022 roku. Zgodnie z tradycją dla jednostek przeciwminowych, nazwy nowych okrętów mają pochodzić od ptaków morskich. Prototypowa jednostka nosić ma imię ORP Kormoran i numer burtowy 601, natomiast nazwy okrętów seryjnych to ORP Albatros (602) i ORP Mewa (603).

  Pisząc o Kormoranie, warto także przypomnieć, że w 2014 roku konsorcjum na czele z Wojskową Akademią Techniczną opracowało projekt założeń taktyczno-technicznych oraz projekt koncepcyjny 35-mm automatycznej armaty morskiej, która stanowić ma docelowo uzbrojenie niszczycieli min projektu 258. Tym samym wykonano pierwszy etap zleconego przez NCBiR projektu badawczo-rozwojowego, którego tematem jest opracowanie "35 mm automatycznej armaty morskiej KDA z zabudowanym na okręcie systemem kierowania ogniem wykorzystującym Zintegrowaną Głowicę Śledzącą ZGS-158 wykonaną w wersji morskiej wraz ze stanowiskiem kierowania ogniem". Projekt uzyskał pozytywną rekomendację NCBiR w ramach konkursu nr 3/2012 na wykonanie projektów na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, a umowę podpisano w dniu 19 grudnia 2012 roku. Poza WAT w konsorcjum uczestniczą także Zakłady Mechaniczne Tarnów S.A., PIT-RADWAR S.A. i Akademia Marynarki Wojennej. Zakończenie projektu miało nastąpić do 18 grudnia 2015 roku, jednak w wyniku zawartego w ubiegłym roku aneksu nr 2, termin ten został przesunięty na dzień 18 września 2016 roku. Prototyp systemu ma zostać wykonany i zainstalowany testowo na korwecie do zwalczania okrętów podwodnych ORP Kaszub w terminie do dnia 18 maja 2016 roku. Ostatnim etapem projektu mają być badania morskie prototypu. Dopiero w przypadku ich pozytywnego wyniku zapaść może decyzja o zamówieniu systemu na niszczyciele min typu Kormoran II, a w przyszłości być może także na inne jednostki. Powstałe opóźnienie nie będzie miało wpływu na budowę prototypowego Kormorana, bowiem na nim tymczasowo zostanie zainstalowany zestaw artyleryjsko-rakietowy ZU-23-2MR Wróbel II.

6.3 Motorówki hydrograficzne

   Na podstawie umowy z dnia 2 sierpnia 2013 roku w ubiegłym roku MW pozyskała cztery motorówki hydrograficzne typu Wildcat 40. Ich dostawcą była firma KABE Sp. z o.o. z Mikołowa, reprezentująca irlandzką stocznię Safeheaven Marine Ltd., która je zbudowała. Pierwszą jednostkę MH1 dostarczono w kwietniu, drugą MH2 w czerwcu, a dwie pozostałe MH3 i MH4 w drugiej połowie 2014 roku, kończąc tym samym realizację umowy. Zadanie to wykonano poza 14 priorytetowymi programami operacyjnymi.

6.4 Okręty Miecznik i Czapla

  Według aktualnych planów modernizacji MW, przyszły trzon floty nawodnej, poza wspomnianym już okrętem patrolowym typu Ślązak, tworzyć mają trzy okręty obrony wybrzeża znane pod kryptonimem Miecznik oraz trzy okręty patrolowe z funkcją zwalczania min kryptonim Czapla.

  Po przeprowadzeniu w 2013 roku dialogów technicznych zarówno w sprawie Miecznika, jak i Czapli podjęto decyzję, że oba typy okrętów będą zamówione w ramach jednego postępowania i z jednym wykonawcą. Celem jest uzyskanie okrętów bazujących na wspólnej platformie. W minionym roku zakończono fazę analityczno-koncepcyjną, w ramach której opracowano Studium Wykonalności i Wstępne Założenia Taktyczno-Techniczne i po przeprowadzeniu stosownej procedury uznano, że dla zadania tego spełnione są kryteria występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa, konsekwencją czego będzie powierzenie integracji budowanych okrętów polskim firmom.

  Niestety, nie ziściły się zapowiedzi IU o planach ogłoszenia przetargu na oba typy okrętów do końca ubiegłego roku. Z informacji uzyskanych od Inspektoratu wynika, że przyczyną opóźnienia były ustalenia dotyczące offsetu. Choć podczas konferencji prasowej w dniu 29 stycznia br. wiceminister Mroczek deklarował, że ogłoszenie postępowania nastąpi w ciągu "kilku, kilkunastu dni", to IU w formalnej odpowiedzi udzielonej Dziennikowi Zbrojnemu poinformował bardziej ostrożnie, że nastąpi to w pierwszej połowie 2015 roku. Według najnowszych deklaracji wiceministra Czesława Mroczka postępowanie ma zostać ogłoszone "w najbliższych dniach" i ma być prowadzone w formie negocjacji z krajowymi podmiotami (lub podmiotem) wskazanymi przez MON. Podpisanie umowy z wykonawcą ma być możliwe jeszcze w tym roku.

  Zgodnie z aktualnymi planami, przekazywanie okrętów MW powinno przebiegać w cyklu rocznym, przy czym najpierw w latach 2017-19 mają zostać ukończone okręty obrony wybrzeża, a dopiero po nich, w latach 2020-22 okręty patrolowe. Te plany nie wydają się realne. Jeśli bowiem do podpisania umowy dojdzie nawet na przełomie 2015 i 2016 roku, to ukończenie i przekazanie MW w 2017 pierwszego Miecznika nie będzie możliwe, bowiem na budowę prototypu, jak pokazują doświadczenia innych państw, potrzeba minimum trzech lat. Pierwszy z okrętów może więc pojawić się w służbie najszybciej pod koniec 2018 roku, a bardziej realna ocena mówi o roku kolejnym.         

6.5 Okręt podwodny Orka

   Przyjęty pod koniec 2012 roku PMT zakładał pozyskanie dla MW trzech okrętów podwodnych, z których dwa pierwsze miały trafić do służby do 2022 roku, a trzeci do 2030 roku. Zgodnie z ówczesnymi planami umowa na pozyskanie okrętów miała zostać podpisana w 2013 roku. Szybko się jednak okazało, że nie będzie to możliwe. W ramach rozpoczętej fazy analityczno-koncepcyjnej w grudniu 2013 roku ogłoszono chęć przeprowadzenia dialogu technicznego, a samą jego procedurę, do której zgłosiło się osiem firm i konsorcjów przeprowadzono wiosną 2014 roku. W dniu 1 kwietnia 2014 roku, podczas spotkania stałej podkomisji sejmowej do spraw polskiego przemysłu obronnego oraz modernizacji technicznej Sił Zbrojnych poinformowano, że efektem prowadzonego dialogu było między innymi podjęcie decyzji o zmianie harmonogramu pozyskania Orki. Według zmienionych planów odbiór ostatniego, trzeciego okrętu miał zakończyć się do 2025 roku (a nie jak wcześniej zakładano do 2030 roku). Podczas spotkania wiceminister Czesław Mroczek poinformował także, że „w wymaganiach operacyjnych nie ma wymagania związanego z pociskami rakietowymi [manewrującymi – przyp. Dziennik Zbrojny], natomiast rozpoznaliśmy ten temat w ramach dialogu technicznego, który prowadzimy”. Według ówczesnych deklaracji MON rozpoczęcie postępowania na wybór wykonawcy Orki, miało nastąpić w trzecim kwartale 2014 roku.

  Kolejną okazją do publicznej prezentacji stanu realizacji programu było posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Wojska Polskiego, które odbyło się we wrześniu 2014 roku. W jego trakcie poinformowano, że zakończono już fazę analityczno-koncepcyjną programu Orka, w ramach której między innymi zaktualizowano WZTT. Jak się okazało, po aktualizacji zakładały one już konieczność zaimplementowania na nowych jednostkach możliwości przenoszenia manewrujących pocisków rakietowych dalekiego zasięgu, ale same pociski miały zostać pozyskane w ramach odrębnego postępowania, w późniejszym terminie. Po raz kolejny zmieniono także harmonogram pozyskania okrętów zgodnie z którym, przekazanie MW wszystkich trzech jednostek powinno nastąpić w latach 2022-23. Podczas spotkania poinformowano również, że zadanie dotyczące Orki uznano za istotne z punktu występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa, co wynika z dążenia do maksymalnego zaangażowania polskiego przemysłu zbrojeniowego oraz konieczności utworzenia centrum serwisowania na bazie przedsiębiorstw o znaczeniu gospodarczo-obronnym. Konsekwencją podjętej decyzji będzie przeprowadzenie planowanego postępowania na podstawie decyzji nr 118/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 kwietnia 2013 roku, z pominięciem ustawy – Prawo zamówień publicznych. Przetarg prowadzony będzie w trybie zamówienia otwartego, z zachowaniem równego traktowania wszystkich wykonawców. Pod koniec września 2014 roku do uruchomienia postępowania brakowało już tylko opracowania założeń offsetowych, a podpisanie umowy z wykonawcą planowano na koniec 2015 roku.

  Resort obrony nie był jednak zadowolony z podjętych decyzji i nadal analizował możliwość pozyskania okrętów wraz z pociskami manewrującymi w ramach jednego postępowania, o czym informowaliśmy pod koniec 2014 roku. Formalnie jednak, jeszcze na początku stycznia 2015 w jednym z wywiadów wiceminister Mroczek twierdził, że: "wierzę też, że w 2015 roku uda się rozstrzygnąć postępowania związane z programem morskim – dostawą okrętów obrony wybrzeża i okrętów patrolowych. Uruchamiamy również - też z nadzieją na rozstrzygnięcie w tym roku - postępowanie dotyczące okrętów podwodnych z pociskami manewrującymi".

  Zgodnie z informacjami przekazanymi przez wiceministra Mroczka w dniu 18 stycznia 2015 roku, postępowanie na Orkę planuje się ogłosić w sierpniu bieżącego roku, a podpisanie umowy z wykonawcą ma być możliwe dopiero pod koniec 2016 lub na początku 2017 roku. Tymczasem w dniu 24 lutego br. MON udzieliło odpowiedzi na interpelację poselską nr 30891 w której poinformowano, że ogłoszenie postępowania nastąpić ma w IV kwartale 2015 roku. Zmiana planów wynika z zamiaru równoległego pozyskania zarówno okrętów podwodnych jak i pocisków manewrujących, prawdopodobnie początkowo w liczbie 24 egzemplarzy. Konsekwencją tej decyzji jest konieczność opracowania wymagań dla pocisków oraz poprawa dokumentacji niezbędnej do ogłoszenia postępowania. Ostatecznie, zgodnie z informacjami przedstawionymi w interpelacji i potwierdzonymi przez wicepremiera Tomasza Siemoniaka, dostawa pierwszych dwóch nowych okrętów podwodnych nastąpić ma do 2022 roku, a trzeciego w latach 2023-2030. Integratorem całego systemu ma być podmiot zagraniczny ze znacznym polskim udziałem przemysłowym.

  W zakresie wyboru systemu pocisków manewrujących istotna ma być możliwość autonomicznego ich użycia, bez każdorazowej zgody państwa-producenta. Wiadomo, że resort obrony pojął już działania związane z określeniem potencjalnych dostawców tego typu uzbrojenia. W dniu 12 marca 2015 roku poinformowano, że w tej sprawie zwrócono się z zapytaniem do producentów ze Stanów Zjednoczonych i Francji. Do pierwszego z tych państw wystosowano zapytanie o pociski manewrujące UGM-109 Tomahawk, natomiast Francja już wcześniej oferowała sprzedaż Polsce pocisków MdCN i teraz już tylko formalnie to potwierdziła.  

  Ostateczna decyzja o pozyskaniu nowych okrętów podwodnych wraz z pociskami manewrującymi spotkała się z akceptacją ze strony wielu osób zainteresowanych wzrostem możliwości Sił Zbrojnych RP -  będzie to istotne wzmocnienie tzw. "Polskich Kłów". Szkoda jednak, że na podjęcie decyzji resort obrony potrzebował aż tyle czasu.

Opóźnienia w realizacji budowy okrętów podwodnych nowego typu kryptonim Orka, już niedługo mogą doprowadzić do sytuacji, w której jedyną jednostką tej klasy w Marynarce Wojennej RP pozostanie ORP Orzeł (291). Fot. Łukasz Pacholski/Dziennik Zbrojny

6.6 Nadbrzeżny Dywizjon Rakietowy

   Jeden z najbardziej istotnych kontraktów 2014 roku, związany z modernizacją MW, nie dotyczył budowy okrętów, a dostawy drugiego Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego (NDR). Procedurę negocjacji w trybie zamkniętym z firmą Kongsberg Defence & Aerospace (KDA) prowadzono w okresie od 14 lipca do 9 grudnia 2014 roku. Kilka dni później, 19 grudnia miało miejsce uroczyste podpisanie umowy. Sprzęt przeznaczony dla drugiego dywizjonu ma zostać dostarczony w latach 2017-2018, a umowa powinna zostać zrealizowana do 29 maja 2018 roku.

  Konsekwencją zawartego kontraktu, było podzlecenie przez KDA wykonania jego części spółce PIT-RADWAR S.A. Stosowną umowę podpisano w dniu 27 lutego 2015 roku. Ostatecznie Kongsberg ma być odpowiedzialny za dostawy: sześciu samochodowych wyrzutni rakietowych, dwóch samochodów transportowo-załadowczych oraz 24 pocisków NSM, z dostawami po 12 sztuk w 2017 i 2018 roku. Polska firma ma natomiast dostarczyć: cztery mobilne centra łączności, cztery wozy dowodzenia, sześć wozów kierowania uzbrojeniem, jeden mobilny warsztat specjalistyczny, a także sprzęt łączności do instalacji w pojazdach dostarczanych przez KDA. Podpisana umowa zapewnia również PIT-RADWAR współudział w realizacji usług związanych z integracją, certyfikacją, szkoleniem i testowaniem drugiego NDR.

  Według aktualnych planów potwierdzonych przez IU, na potrzeby drugiego NDR nie planuje się zakupu stacji radiolokacyjnych i wbrew wcześniejszym informacjom, nie zostaną one także pozyskane w ramach umowy z 2013 roku z PIT-RADWAR S.A. dotyczącej zakupu ośmiu stacji TRS-15M Odra, o której już pisaliśmy w rozdziale dotyczącym programu obrony powietrznej. Zakupione w ramach umowy na pozyskanie pierwszego NDR dwie stacje TRS-15C Odra-C mają w pełni zabezpieczyć zadania operacyjne wykonywane przez oba dywizjony.

  Pierwszy dywizjon został przyjęty formalnie do służby w dniu 28 czerwca 2013 roku, a obecnie trwają jeszcze dostawy wchodzących na jego wyposażenie przeciwokrętowych pocisków rakietowych Kongsberg NSM. W minionym roku MW miała otrzymać kolejnych 12 rakiet i taka sama liczba ma zostać przekazana w 2015 roku, co zakończy proces dostaw przewidziany umową.

  Nowy dywizjon, podobnie jak pierwszy, stacjonować będzie w Siemirowicach, jednak jego zakup doprowadził do zmiany rangi tej jednostki. Z Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego od dnia 1 stycznia 2015 roku stała się ona Morską Jednostkę Rakietową.

6.7 Holowniki

  Jedyny przetarg na budowę okrętów, jaki udało się ogłosić w 2014 roku dotyczył pozyskania sześciu holowników dla Marynarki Wojennej. Jest on realizowany w ramach programu "Zabezpieczenie techniczne i prowadzenie działań ratowniczych na morzu o kryptonimie Holownik".

   Dialog techniczny dla tego zadania przeprowadzono w drugiej połowie 2013 roku, natomiast postępowanie przetargowe zostało ogłoszone 22 grudnia 2014 roku i jest prowadzone zgodnie z Prawem zamówień publicznych, w trybie negocjacji z ogłoszeniem. Na składanie ofert wykonawcy mieli czas do dnia 10 marca 2015 roku (po dwukrotnym sprostowaniu ogłoszenia przez IU). Po zakończeniu procedury przetargowej i podpisaniu umowy, wykonawca będzie miał 5 lat na realizację zamówienia. Jeżeli umowa zostanie zawarta jeszcze w tym roku, budowa holowników powinna zakończyć się do 2020 roku. Jest to pewne przyspieszenie planów, gdyż jeszcze w połowie ubiegłego roku zakładano, że trzy pierwsze jednostki trafią do służby do 2018 roku, a pozostałe trzy dopiero do 2025 roku.

6.8 System ochrony Ostryga

  Mimo zapowiedzi, w ubiegłym roku nie udało się ogłosić postępowania na pozyskanie systemu pod kryptonimem Ostryga, który zapewnić ma zdolności do ochrony sił morskich w portach, na redach i na kotwicowiskach. Rezultatem tego projektu ma być pozyskanie między innymi kilkunastu bezzałogowych platform nawodnych, które można będzie wykorzystać także na okrętach patrolowych z funkcją zwalczania min Czapla. Jego ogłoszenia możemy najprawdopodobniej spodziewać się w pierwszych miesiącach 2015 roku.

6.9 Jednostki logistyczne Transhol

  Także w tym roku planuje się uruchomienie postępowania na budowę jednostek służących do transportu środków zaopatrzenia oraz wykonywania prac holowniczych na redach i w portach pod kryptonimem Transhol. W ramach tego zadania planuje się nabycie jednostek następujących typów: kutra holowniczo-komunikacyjnego, kutra transportowo-pasażerskiego, motorówki transportowo-cumowniczej oraz motorówki sztabowej. Zawarcie umowy powinno nastąpić w IV kwartale 2015 roku. Procedurę drugiego dialogu technicznego dla tego zadania przeprowadzono wiosną ubiegłego roku.

6.10 Magneto, Ekotank, Supply i Bałtyk 

   W ubiegłym roku przeprowadzono także cztery dialogi techniczne dotyczące pozyskania okrętów pomocniczych dla MW: pływającej stacji demagnetyzującej kryptonim Magneto, jednostki do tankowania okrętów podwodnych i oczyszczania wód Ekotank, zbiornikowca paliwowego kryptonim Supplay oraz okrętu wsparcia logistycznego Bałtyk. Dialogi te cieszyły się dużym zainteresowaniem firm z całego świata. Do 2022 roku planuje się pozyskać po jednym okręcie każdego z wymienionych typów.

6.11 Delfin, Marlin, Ratownik, Hydrograf

  W ramach omawianego programu, do 2022 roku planuje się jeszcze pozyskanie okrętu rozpoznania radioelektronicznego Delfin, okrętu wsparcia działań połączonych Marlin, okrętu ratowniczego Ratownik oraz okrętu hydrograficznego Hydrograf. W ubiegłym roku nie podano żadnych informacji na temat rozpoczęcia prac analitycznych związanych z tymi zadaniami.

6.12 Remont fregaty ORP Gen. K. Pułaski

   Na podstawie umowy z dnia 29 października 2013 roku, w 2015 roku planuje się przeprowadzenie remontu fregaty rakietowej ORP Gen. K. Pułaski, jednej z dwóch polskich jednostek typu Oliver Hazard Perry. Podpisana umowa przewiduje zakończenie prac na początku 2016 roku, co pozwoli na dalszą eksploatację fregaty do czasu pozyskania jednostek Miecznik i Czapla.

   Pierwsze prace remontowe na okręcie przeprowadzono w grudniu 2013 roku. Kolejnym etapem będzie naprawa dokowa, która jest przedmiotem ogłoszonej w dniu 21 stycznia 2015 roku procedury przetargowej. Zainteresowane podmioty na złożenie ofert miały czas do dnia 23 lutego obecnego roku. Zakończenie tego etapu planuje się w ciągu czterech miesięcy od daty podpisania umowy. Następnie mają zostać wykonywane najistotniejsze prace remontowe, które winny się zakończyć do końca bieżącego roku. Na przełomie 2015 i 2016 roku przewiduje się jeszcze przeprowadzenie prób poremontowych, które będą ostatnim etapem tego zadania. Remont fregaty nie wchodzi w zakres 14 priorytetowych programów operacyjnych.

6.13 Morskie samoloty patrolowe i ZOP

   W minionym roku IU rozpoczął fazę analityczno-koncepcyjną programu pozyskania zdolności kompleksowego rozpoznania z powietrza oraz zwalczania okrętów podwodnych, którego głównym elementem będą morskie samoloty patrolowe zdolne do wykrywania i niszczenia okrętów podwodnych. W bieżącym roku w ramach tego zadania planuje się opracowanie WOT, a w dalszej kolejności także SW i WZTT. Zakłada się, że faza analityczno-koncepcyjna zostanie zakończona do końca obecnego roku, a ewentualne postępowanie zostanie przeprowadzone w 2016 roku. 

7. Rozpoznanie obrazowe i satelitarne

   Ten program operacyjny zakłada pozyskanie ponad 80 zestawów bezzałogowych systemów powietrznych (BSP) różnych klas, od najmniejszych platform rozpoznawczych o zasięgu kilku kilometrów, po duże samoloty bezzałogowe mogące prowadzić operacje rozpoznawczo-uderzeniowe na dużej przestrzeni, przy czym w skład poszczególnych zestawów wchodzić będzie od 3 do 5 platform powietrznych, co daje łącznie około 350 bezzałogowych samolotów i wiropłatów. Zakres programu i stan jego realizacji został obszernie opisany w niedawno opublikowanym artykule "Przyszłość bezzałogowych systemów powietrznych w Siłach Zbrojnych RP".

   W ubiegłym roku pierwsze deklaracje MON dotyczące rozpoczęcia przetargów na bezzałogowce padły pod koniec kwietnia, podczas wizyty sekretarza stanu w MON Czesława Mroczka w bazie lotniczej w Mirosławcu. Ogłoszono wówczas, że w wyniku podjętych decyzji o przyśpieszeniu niektórych programów modernizacji technicznej, szybciej pozyskane zostaną między innymi BSP w zakresie maszyn szczebla taktycznego kryptonim Gryf oraz szczebla operacyjnego kryptonim Zefir. Zadeklarowano także, że postępowanie przetargowe na zakup zestawów Gryf rozpocznie się w ciągu kilku tygodni, a do końca 2014 roku zostanie ogłoszony przetarg na zestawy Zefir. Kilka tygodni później, podczas obrad senackiej KON, szef IU gen. bryg. Sławomir Szczepaniak przedstawił informacje na temat stanu przygotowywanych przetargów. Powiedział, że: "IU sfinalizował fazę analityczno-koncepcyjną w obszarze czterech podstawowych systemów bezzałogowych, które będą podnosiły zdolność wojska w zakresie rozpoznania obrazowego oraz rażenia. Jesteśmy gotowi do uruchomienia procesu pozyskania systemów MALE uzbrojonych, systemów średniego zasięgu z możliwością uzbrojenia, systemów krótkiego zasięgu i systemów mini. [...] W tej chwili oczekuję tylko na jedną decyzję Ministra Obrony Narodowej, a mianowicie określenie istotności, znaczenia dla bezpieczeństwa państwa poszczególnych systemów".

  Mimo tych optymistycznych zapowiedzi, aż do końca 2014 roku żadnego postępowania na pozyskanie BSP nie ogłoszono. Dopiero na początku tego roku, po dwóch latach rozmów i przygotowań, w dniu 15 stycznia został ogłoszony przetarg na BSP klasy taktycznej krótkiego zasięgu Orlik oraz klasy mini Wizjer. Natomiast informacje dotyczące pozyskania BSP Zefir i Gryf przedstawione zostały dopiero w lutym tego roku, podczas spotkania wiceministra Czesława Mroczka z dziennikarzami. 

7.1 BSP Zefir

  W ramach PMT planuje się pozyskanie sześciu rodzajów BSP. Największe z nich to uzbrojone drony szczebla operacyjnego klasy MALE (średniego pułapu i dużego zasięgu) oznaczane kryptonimem Zefir, które będą posiadały możliwości wykonywania misji rozpoznawczo-uderzeniowych w promieniu kilkuset kilometrów od miejsca bazowania. Planuje się pozyskanie czterech takich zestawów, po trzy samoloty bezzałogowe w każdym zestawie. Uzbrojenie Zefirów mają stanowić kierowane pociski rakietowe „klasy Spike” oraz niekierowane pociski rakietowe, natomiast duży zasięg ma być możliwy dzięki uzyskaniu dostępu do naprowadzania za pomocą kanału satelitarnego, co jest jednym z warunków zamówienia. Pozyskanie Zefirów nastąpić ma na podstawie umowy międzyrządowej. Negocjacje w tej sprawie rozpoczęto w 2014 roku, a ich zakończenia można się spodziewać w kwietniu-maju 2015 roku. Na podstawie deklaracji wiceministra Mroczka wiadomo, że pozyskanie BSP Zefir planuje się od Stanów Zjednoczonych lub Izraela i od tych dwóch państw nasz kraj otrzymał już zgodę na sprzedaż uzbrojonych bezzałogowców tej klasy. Resort obrony nie zdecydował jednak jeszcze, z którym z dostawców prowadzić będzie ostateczne negocjacje. Decyzja ta ma zostać wypracowana po analizie trzech podstawowych kryteriów: taktyczno-technicznych, ceny oraz zakresu transferu technologii. Zgodnie z założeniami resortu obrony technologie pozyskane w ramach tego zadania będą mogły zostać wykorzystane między innymi do opracowania przez polski przemysł obronny BSP klasy taktycznej Orlik. Rozpoczęcie dostaw Zefirów planowane jest od 2019 roku.

Amerykański dron MQ-9 Reaper to jeden z głównych kandydatów na polskie uderzeniowe BSP kryptonim Zefir. Koszt pozyskania 12 bezzałogowców tej klasy jest zbliżony do ceny takiej samej liczby wielozadaniowych samolotów bojowych F-16. Decyzje prawdopodobnie już zapadły, ale być może warto jeszcze raz się zastanowić, czy efekt uzyskany z zakupu tak drogich BSP w przypadku zagrożeń mających wpływ na bezpieczeństwo Polski jest racjonalny. Fot. RAF

7.2 BSP Gryf

  Drugim rodzajem powietrznego bezzałogowca, które planuje się pozyskać są platformy klasy taktycznej średniego zasięgu kryptonim Gryf, przeznaczone dla związków szczebla operacyjnego. Przewiduje się zakup 12 takich zestawów, po cztery egzemplarze BSP w każdym. Bezzałogowce tego typu będą wykorzystywane głównie do celów rozpoznania, ale będą mogły zostać uzbrojone także w niekierowane pociski rakietowe, a promień taktyczny ich działania wynosić ma około 200 km. Podobnie jak dla Zefirów, BSP Gryf planuje się pozyskać od Stanów Zjednoczonych lub Izraela w ramach umowy międzyrządowej. Zakończenia prowadzonych negocjacji można się spodziewać w kwietniu-maju tego roku, a ich dostawy powinny rozpocząć się od 2017 roku.

7.3 BSP Orlik

   Dla oddziałów szczebla brygady planuje się pozyskanie BSP klasy taktycznej krótkiego zasięgu kryptonim Orlik. Potrzeby Sił Zbrojnych dla tego typu BSP określono na 12 zestawów, w każdym po 3 do 5 platform latających. Orliki mają być wykorzystywane do rozpoznania w promieniu do 100 km od miejsca startu. Zgodnie z zapowiedziami IU, ogłoszenie postępowania przetargowego dla tego zadania miało nastąpić w czwartym kwartale 2014 roku, ale ostatecznie doszło do tego dopiero w dniu 15 stycznia bieżącego roku. Postępowanie, którego przedmiotem są także BSP Wizjer, prowadzone jest na podstawie decyzji nr 118/MON Ministra Obrony Narodowej w trybie zamówienia otwartego, z wyłączeniem ustawy – Prawo zamówień publicznych i wedle planów ma się zakończyć na początku 2016 roku. Do udziału w przetargu zgłosiło się pięciu oferentów:

• konsorcjum: Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. w Warszawie (lider konsorcjum), PIT-RADWAR S.A. w Warszawie, Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 2 w Bydgoszczy, Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych w Warszawie;
• Wojskowy Instytut Łączności w Zegrzu;
• EADS PZL Warszawa-Okęcie S.A. w Warszawie;
• WB Electronics S.A. w Ożarowie Mazowieckim;
• Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia w Zielonce.

  Zgodnie z planami resortu obrony, dostawy Orlików powinny rozpocząć się od 2018 roku i jak przewidziano w ogłoszeniu, zakończą się w 2022 roku, przy czym przewiduje się możliwość opcjonalnych (dodatkowych) dostaw w latach 2022-26.

7.4 BSP Wizjer

  Bezzałogowce klasy mini od kilku lat są już z powodzeniem użytkowane przez polską armię (15 zestawów FlyEye i 15 zestawów Orbiter). W PMT otrzymały one kryptonim Wizjer. Łącznie w latach 2016-2017 roku planuje się pozyskanie 15 takich zestawów, każdy z 4-5 egzemplarzami BSP, ale w perspektywie do 2022 roku ich liczba ma ulec zwiększeniu o 21 zestawów. Zgodnie z przyjętą klasyfikacją powinny się one charakteryzować promieniem taktycznym do 30 km, a przeznaczone będą dla pododdziałów szczebla batalionu. Postępowanie przetargowe na pozyskanie Wizjerów planowano rozpocząć w czwartym kwartale ubiegłego roku, ale ostatecznie zostało ono ogłoszone w dniu 15 stycznia 2015 roku, w ramach wspomnianej już, wspólnej procedury z BSP Orlik. Warto także wspomnieć, że w ubiegłym roku bezprzetargowo pozyskano od WB Electronics jeden zestaw BSP klasy mini typu FlyEye.

7.5 BSP Ważka

   Kolejne BSP planowane do zakupu to aparaty mini pionowego startu i lądowania kryptonim Ważka. Ich masa startowa ma nie przekraczać 5 kilogramów. Bezzałogowce tego typu przeznaczone będą dla zespołów bojowych lub szturmowych, działających głównie w terenie zurbanizowanym. Wstępne szacunki mówiły o potrzebie pozyskania 15 zestawów tego typu. W ubiegłym roku, w dniu 25 września ogłoszono chęć ponownego przeprowadzenia dialogu technicznego (pierwszy przeprowadzono w 2013 roku) dla tego zadania. Zgłoszenia do udziału w tej procedurze przesłało 17 firm, które zwrotnie otrzymały treść pełnego zapytania o informację (RFI), z prośbą o przesłanie odpowiedzi do końca grudnia 2014 roku. Finał dialogu miał nastąpić do końca lutego tego roku. Ogłoszenie powtórnej procedury dialogu może nieco dziwić. Zapytany o przyczyny takiej decyzji IU poinformował, że "dialog techniczny prowadzony w 2013 roku wykazał, że wstępnie zdefiniowane potrzeby Sił Zbrojnych nie są aktualnie możliwe do spełnienia. Dlatego też podjęto decyzję o przeprowadzeniu procesu redefiniowania Wymagania Operacyjnego dla tego projektu. Podstawą dla aktualnie uruchomionego dialogu technicznego są redefiniowane Wymagania Operacyjne". Zgodnie z aktualnymi planami dostawy BSP Ważka powinny rozpocząć się od 2017 roku.

7.6 BSP klasy mikro

  Najmniejsze bezzałogowce, które planuje się nabyć należą do klasy mikro. Podobnie jak Ważki, będą to systemy pionowego startu i lądowania, przeznaczone dla zespołów bojowych lub szturmowych działających głównie w terenie zurbanizowanym, ale o jeszcze mniejszych wymiarach i masie startowej nie większej niż 2 kilogramy. W wyniku przyjęcia uchwały nr 123 Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 2014 roku w sprawie ustanowienia programu wieloletniego "Priorytetowe Zadania Modernizacji Technicznej SZ RP w ramach programów operacyjnych", BSP klasy mikro dołączone zostały do zadań o charakterze priorytetowym. W ubiegłym roku rozpoczęto fazę analityczno-koncepcyjną tego zadania, w tym procedurę dialogu technicznego, którą  ogłoszono 27 października 2014 roku, do udziału w której zgłosiło się 12 podmiotów. Zakończenie dialogu powinno nastąpić w terminie do końca pierwszego kwartału 2015 roku.

7.7 Rozpoznanie satelitarne

   Dostęp do danych satelitarnych umożliwić ma między innymi porozumienie podpisane w marcu ubiegłego roku, na mocy którego Siły Zbrojne RP uzyskały dostęp do włoskiego satelitarnego systemu rozpoznania obrazowego COSMO-SkyMed Seconda Generazione (CSG). Docelowo jednak, rozważa się wystrzelenie własnego satelity wojskowego. W dniu 17 kwietnia 2014 roku konsorcjum na czele z Wojskową Akademią Techniczną podpisało z NCBiR umowę dotyczącą opracowania Studium Wykonalności programu strategicznego „Satelitarny system optoelektronicznej obserwacji Ziemi”. W skład konsorcjum poza WAT wchodzą także następujące podmioty: Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, Politechnika Warszawska, ASTRIUM SAS, Polski Holding Obronny Sp. z o.o. oraz WB Electronics S.A. Wynikiem prac, które miały zakończyć się do końca lutego 2015 roku, miała być analiza możliwości i zasadności realizacji programu strategicznego ze względu na potrzeby użytkownika, określenie zakresu przedsięwzięcia oraz jego kluczowych parametrów, wybór najkorzystniejszego wariantu wykonania programu strategicznego oraz oszacowanie nakładów inwestycyjnych, harmonogramu i finansowania inwestycji. Założenia programu strategicznego zakładają umieszczenie do 2020 roku w kosmosie dwóch różnych satelitów obserwacyjnych, w tym jednego na potrzeby Sił Zbrojnych RP. Koszt budowy obu satelitów i naziemnego centrum kontroli ma wynosić od 0,6 do 1,2 mld PLN.

7.8 Alliance Ground Surveillance

  Uzyskanie dostępu do rozpoznawczych danych obrazowych zapewnić ma Polsce także udział w NATO-wskim systemie rozpoznawczym Alliance Ground Surveillance (AGS). Architektura tego systemu ma być oparta na pięciu bezzałogowych statkach powietrznych RQ-4B Global Hawk klasy HALE (High Altitude, Long Endurance), zdolnych do długotrwałych lotów na dużych wysokościach, wyposażonych w radar o dużej rozdzielczości. Uzyskane dane będą przekazywane w czasie rzeczywistym do głównej bazy operacyjnej we Włoszech, sojuszniczych stanowisk dowodzenia różnych szczebli oraz do narodowych systemów dowodzenia i rozpoznania. Osiągnięcie wstępnej gotowości operacyjnej systemu planowane jest w 2017 roku, a pełnej po kolejnym roku. Polska uczestniczyła w programie AGS już w jego początkowej fazie, ale wycofała się z niego w kwietniu 2009 roku. W ubiegłym roku zweryfikowano tę decyzję i po pięciu latach, w dniu 2 kwietnia 2014 roku ponownie złożono dokument akcesyjny, który ostatecznie 19 czerwca zatwierdzono. W programie uczestniczy łącznie 15 państw należących do NATO.

7.9 Ośrodek Rozpoznania Obrazowego

  Poza opisanymi zadaniami program rozpoznania obrazowego i satelitarnego przewiduje także sformowanie na szczeblu centralnym Ośrodka Rozpoznania Obrazowego w Białobrzegach. Ma on być zdolny do pozyskiwania, integracji, zarządzania i analizy danych obrazowych pozyskanych z różnych źródeł (BSP, zasobników rozpoznawczych samolotów F-16, systemów satelitarnych, AGS, itd.) oraz wykonywania i dystrybucji produktów rozpoznawczych. W minionym roku prowadzono prace przy jego tworzeniu. Ośrodek ma uzyskać pełną gotowość operacyjną do 2018 roku.

8. Indywidualne wyposażenie i uzbrojenie żołnierza – TYTAN

  W ubiegłym roku zapadły kluczowe decyzje dotyczące tego programu operacyjnego - w dniu 26 czerwca podpisano umowę na realizację w latach 2014-2017 pracy rozwojowej pt. „Zaawansowane Indywidualne Systemy Walki kryptonim (ZISW) Tytan" oraz umowę ramową na dostawy elementów systemu w latach 2018-2022. Wykonawcą systemu Tytan zostało konsorcjum 13 firm, którego liderem jest Przemysłowe Centrum Optyki S.A., a pozostałymi jego członkami są wyłącznie polskie podmioty: Polski Holding Obronny Sp. z o.o., Bumar Elektronika S.A. (obecnie PIT-RADWAR S.A.), Fabryka Broni Łucznik-Radom Sp. z o.o., Maskpol S.A., WB Electronics S.A., MESKO S.A., ZM Dezamet S.A., RADMOR S.A., ZM Tarnów S.A, Wojskowa Akademia Techniczna, Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej oraz Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii. ZISW Tytan składać się będzie z sześciu podsystemów: systemu uzbrojenia, systemu system dowodzenia i łączności C4I, systemu obserwacji i rozpoznania, systemu ochrony, umundurowania i systemu przenoszenia. W sumie na Tytana składać się ma w pierwszej fazie 27 różnych elementów.

  Początki systemu Tytan sięgają 2006 roku, kiedy rozpoczęto wstępne prace koncepcyjne. W latach 2007-2008 roku ówczesny Departament Polityki Zbrojeniowej MON (DPZ) koordynował powstanie koncepcji i Studium Wykonalności Indywidualnego Systemu Walki (ISW). Wiosną 2009 roku ogłoszono postępowanie na opracowanie założeń do projektowania oraz Założeń Taktyczno-Technicznych. Zadanie to powierzono konsorcjum 13 polskich firm, którego skład nie zmienił się aż do dzisiaj. Wyniki prac w postaci projektu koncepcyjnego wraz z analizą techniczno-ekonomiczną i propozycją ZTT zostały przekazane do DPZ w listopadzie 2010 roku. W latach 2011-2013 opracowane dokumenty analizowane były przez IU, który rozpoczął funkcjonowanie od stycznia 2011 roku i przejął nadzór nad programem Tytan od DPZ MON. W latach tych pracowano także nad poszczególnymi elementami systemu. Przykładem mogą być prace rozwojowe zlecone przez NCBiR w ramach konkursu nr 3/2012 na wykonanie projektów na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. Podpisano wówczas umowy dotyczące sześciu projektów związanych z opracowaniem istotnych komponentów systemu Tytan. Kompleksowych decyzji dotyczących całego systemu jednak nie podjęto. Dopiero 13 lutego 2013 roku IU rozpoczął postępowanie na opracowanie systemu w trybie negocjacji z jednym wykonawcą, zapraszając do rozmów krajowe konsorcjum. Negocjacje z jego uczestnikami trwały ponad rok czasu, od kwietnia 2013 roku do maja 2014 roku. Wynikało to ze złożonej architektury systemu, liczby wykonawców z którymi prowadzono negocjacje oraz co chyba najważniejsze, konieczności ustalenia praw autorskich do własności intelektualnej oraz różnych źródeł finansowania programu. Ostatecznie do podpisania wspomnianych już umów doszło w dniu 26 czerwca 2014 roku. Decyzje te należy uznać za istotny krok do osiągnięcia celów programu.

  Zgodnie z przyjętym w umowie harmonogramem prac rozpoczęcie fazy badawczo-rozwojowej nastąpiło z dniem 1 lipca 2014 roku. W 2015 roku ma być gotowy model funkcjonalny systemu, po czym nastąpi jego weryfikacja i budowa zasadniczego prototypu ISW. Kolejnym etapem będą badania kwalifikacyjne, które mają być prowadzone również z udziałem żołnierzy 17. Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej. W 2017 roku przewiduje się zakończenie prac nad dokumentacją techniczną wyrobu. Jeśli praca rozwojowa zakończy się sukcesem, możliwe będzie rozpoczęcie realizacji drugiej z podpisanych umów, dotyczącej ramowych warunków dostaw. Zgonie z jej treścią, w latach 2018-2022 do Sił Zbrojnych RP, dostarczonych może zostać blisko 14 tysięcy kompletów ZISW Tytan. 

9. Modernizacja Wojsk Rakietowych i Artylerii

9.1 Dywizjonowy moduł ogniowy Regina/Krab

   Zadanie to przewiduje pozyskanie w latach 2012-2025 pięciu dywizjonowych modułów ogniowych Regina wraz z inteligentną amunicją kryptonim Szczerbiec, z których każdy ma się składać m.in. z 24 samobieżnych armatohaubic Krab oraz wozów: dowodzenia, amunicyjnych i remontowych. Opracowanie i wyprodukowanie elementów prototypowego modułu ogniowego Regina zostało zlecone Hucie Stalowa Wola S.A. w formie pracy wdrożeniowej na podstawie umowy z dnia 12 maja 2008 roku. Podwykonawcą podwozi armatohaubic zostały Zakłady Mechaniczne BUMAR-ŁABĘDY S.A., które na potrzeby Kraba opracowały jeszcze w latach 1999-2001 siedmiokołowe Uniwersalne Podwozie Gąsienicowe Nowej Generacji (UPG-NG), wykorzystujące elementy pojazdów MTS i SPG-1 oraz T-72. W pierwszym etapie wyprodukowano wybrane elementy dywizjonowego modułu ogniowego: osiem armatohaubic wyposażonych w licencyjne wieże AS-90/52 z działami kalibru 155 mm, trzy wozy dowodzenia, wóz amunicyjny i wóz remontu uzbrojenia i elektroniki, które po zakończeniu prób w dniu 30 listopada 2012 roku zostały uroczyście przekazane 2. dywizjonowi 11. Mazurskiego Pułku Artylerii. Nieco wcześniej, w dniu 29 czerwca 2012 roku IU podpisał z HSW S.A. aneks do umowy z 2008 roku, obejmujący dostarczenie przez Stalową Wolę do końca października 2015 roku kompletnego dywizjonu Regina, w skład którego miały wchodzić także wyprodukowane i przekazane już wojsku pojazdy. Pod koniec 2012 roku wydawało się więc, że problemy z Krabem dobiegły końca i w ciągu kilku lat potencjał Wojsk Rakietowych i Artylerii ulegnie znacznemu wzmocnieniu.

  Niestety, wiosną 2013 roku ujawniono publicznie mikropęknięcia stali powodowane zawodorowaniem struktury materiału wykorzystanego do budowy podwozi Kraba, który pochodził z początku lat dziewięćdziesiątych. Dodatkowo podczas badań pierwszych egzemplarzy Kraba rozpoczętych pod koniec 2012 roku stwierdzono kolejne, liczne usterki, w tym związane z przegrzewaniem się silnika z powodu niewydolnego układu chłodzenia, wycieki, nieszczelności w układzie paliwowym i wydechowym. W wyniku porozumienia podpisanego w październiku 2013 roku pomiędzy HSW S.A. i odpowiedzialnymi za podwozie Kraba spółkami ZM BUMAR-ŁABĘDY S.A. oraz OBRUM Sp. z o.o. ustalono, że do sierpnia 2014 roku zostaną zakończone próby poprawionego podwozia. W celu nadania tym uzgodnieniom statusu formalno-prawnego, HSW S.A. zawarła z MON stosowny aneks do umowy na realizację programu Regina, jednak ZM BUMAR-ŁABĘDY i OBRUM tego dokumentu nie podpisały.

  Zgodnie z ustaleniami, próby nowego, poprawionego podwozia rozpoczęto latem ubiegłego roku, jednak zostały one przerwane z powodu zatarcia silnika i nie zostały zakończone w określonym w porozumieniu terminie. W związku z tym, HSW S.A. w sierpniu 2014 roku skierowała do MON pismo informujące, że nie jest w stanie wywiązać się z podpisanych umów z wykorzystaniem podwozia UPG-NG. Opinia publiczna dowiedziała się o tym fakcie dopiero w dniu 6 listopada 2014 roku podczas 79. posiedzenia Sejmu RP. O szczegółach problemów z podwoziem informował także w swoim oświadczeniu Prezes Zarządu HSW S.A.

  W celu rozwiązania powstałego problemu, po analizach i rozmowach, HSW S.A. z aprobatą MON podjęła decyzję o wykorzystaniu do budowy Krabów importowanych podwozi. W dniu 17 grudnia 2014 roku doszło do podpisania umowy pomiędzy HSW S.A i południowokoreańską firmą Samsung Techwin na dostawy, produkcję i polonizację 120 gąsienicowych podwozi armatohaubicy K9 Thunder. Zgodnie z jej zapisami, w pierwszej fazie do końca 2017 roku Samsung dostarczyć ma 24 gotowe podwozia K9 zmodyfikowane zgodnie z polskimi wymaganiami. Pozwoli to na ukończenie kompletnego dywizjonu Regina zamówionego aneksem z 2012 roku. W nowej sytuacji planuje się, że pierwsze zmodyfikowane Kraby zostaną przekazane Siłom Zbrojnym w 2016 roku, a pełny dywizjon w terminie do 30 sierpnia 2017 roku, czyli około dwa lata później, niż zakładano na początku PMT. Stosowny aneks do umowy w tej sprawie HSW S.A. podpisała z MON w dniu 22 grudnia 2014 roku. Umowa z Samsungiem przewiduje także, że w latach 2018-2022 do Polski trafi jeszcze 12 gotowych podwozi, a kolejne 84 produkowane będą już w kraju na podstawie udzielonych licencji i transferu technologii. Integracje, montaż i testy wszystkich 120 Krabów na nowym podwoziu prowadzić mają zakłady ze Stalowej Woli. Natomiast nie podjęto jeszcze decyzji, kto będzie wykonawcą licencjonowanych podwozi. Ofertę takiej produkcji HSW S.A. złożyła w dniu 15 grudnia 2014 roku ZM BUMAR-ŁABĘDY S.A., które zgodnie z planami PGZ S.A. mają stać się centrum gąsienicowym Grupy.

9.2 Samobieżny moździerz Rak

  Jednym z istotnych zadań omawianego programu jest pozyskanie w latach 2015-2018 ośmiu modułów dywizjonowych 120-mm moździerzy samobieżnych kryptonim Rak na podwoziu KTO Rosomak. Zadanie to wykonywane jest w formie pracy rozwojowej na podstawie umowy z dnia 1 października 2009 roku zawartej z Hutą Stalowa Wola S.A. Jego przedmiotem jest wykonanie dwóch prototypów 120 mm moździerzy samobieżnych - gąsienicowego na bazie zmodernizowanego podwozia haubicy 2S1 Goździk (M120G) oraz kołowego w oparciu o podwozie KTO Rosomaka (M120K), a także wszystkich pojazdów, które mają wejść w skład kompanijnego modułu ogniowego. Mowa tu o wozach: dowodzenia, rozpoznawczym, amunicyjnym i remontu uzbrojenia.

  Pierwotnie zakończenie pracy rozwojowej miało nastąpić do listopada 2012 roku, ale termin ten wydłużono do grudnia 2013 roku. W wyniku przeprowadzonych badań kwalifikacyjnych poszczególnych elementów modułu ogniowego stwierdzono jednak uwagi i zastrzeżenia dotyczące prawidłowej pracy prototypów w całym zakresie wymagań środowiskowych określonych w ZTT – co jednak według IU było dopuszczalne na tym etapie pracy rozwojowej. Jednocześnie, zgodnie z pierwotnymi planami, po zakończeniu pracy rozwojowej, miał nastąpić etap pracy wdrożeniowej. W jej zakresie planowano opracowanie jednego z komponentów modułu – warsztatu remontowego uzbrojenia. Wprowadzenie Decyzji 72/MON z dnia 25 marca 2013 roku „w sprawie pozyskiwania sprzętu wojskowego i usług dla Sił Zbrojnych RP” spowodowało likwidację etapu pracy wdrożeniowej i zmieniło końcowy charakter dokumentacji technicznej będącej wynikiem pracy rozwojowej. W związku z tym, konieczne stało się opracowanie wozu remontowego już na obecnym etapie, a także opracowanie nowego rodzaju dokumentacji technicznej. Wykonanie tych prac oraz konieczność wyeliminowania wszelkich uwag i zastrzeżeń dotyczących elementów modułu, stały się przyczyną zmiany terminu zakończenia pracy rozwojowej z grudnia 2013 roku, na koniec września 2014 roku.

  Jednak ten termin także okazał się za krótki, bowiem jak poinformował redakcję IU "wykonawca do upływu terminu realizacji pracy [tj. 30 września 2014 roku - przyp. Dziennik Zbrojny] nie wywiązał się w pełni ze zobowiązań z niej wynikających, a mianowicie nie zakończył jeszcze badań kwalifikacyjnych poszczególnych składników, a co za tym idzie nie wprowadził zmian do dokumentacji technicznej wynikających z przeprowadzonych badań kwalifikacyjnych". Strony umowy zawarły ostatecznie porozumienie w celu dokończenia badań kwalifikacyjnych i opracowania dokumentacji technicznej, na mocy którego wykonawca na zakończenie pracy rozwojowej ma czas do maja 2015 roku.

Według pierwotnej wersji PMT zakończenie realizacji pracy rozwojowej na opracowanie kompanijnego modułu ogniowego 120 mm moździerzy samobieżnych Rak miało nastąpić w 2013 roku. O tym, czy wyznaczony na maj tego roku termin zakończenia badań kwalifikacyjnych modułu zostanie dotrzymany, przekonamy się już niedługo. Fot. Tomasz Kwasek/Dziennik Zbrojny

9.3 Dywizjonowy moduł rakietowy Homar

     Jednym z najważniejszych zadań modernizacji wojsk rakietowych i artylerii, planowanym do realizacji w ramach PMT jest pozyskanie dywizjonowego modułu ogniowego (DMO) wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych dalekiego zasięgu (tj. do 300 km) kryptonim Homar. Konieczność pozyskania systemu tego typu wskazywano już w 2006 roku, a w następnym roku rozpoczęto prace koncepcyjne. Formalnie zadanie rozpoczęto w 2010 roku, kiedy ogłoszono przetarg na opracowanie założeń do projektowania, który wygrało konsorcjum na czele z Hutą Stalowa Wola S.A. Procedurę pozyskania systemu początkowo planowano zrealizować w trybie pracy rozwojowej, a jej wykonawcą miała zostać HSW S.A. W 2013 roku dokonano jednak aktualizacji Oceny Projektu Koncepcyjnego (OPK) i opracowano projekt Założeń Taktyczno-Technicznych (ZTT), a komisja dokonująca oceny tych dokumentów zaproponowała zmianę trybu wykonania zadania z pracy rozwojowej na zakup z dostosowaniem.

  W 2014 roku, w związku z pogorszeniem bezpieczeństwa w regionie Europy Wschodniej dokonano przeglądu obowiązującego PMT, kierując się przy tym zasadą zwiększenia zdolności do rażenia oraz zwiększenia potencjału odstraszania. Jednym z wniosków tej analizy było uznanie pozyskania DMO Homar za zadanie priorytetowe. Podjęto decyzję o rezygnacji z procedury dialogu technicznego i zakwalifikowano Homara do kategorii zadań, których realizacja związana jest z wystąpieniem podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa. Zgodnie z planami IU o których pisaliśmy w maju ubiegłego roku, ogłoszenie postępowania na pozyskanie systemu miało nastąpić w drugiej połowie 2014 roku, podpisanie umowy planowano na przełomie 2014 i 2015 roku, a pierwsze dostawy miały rozpocząć się od 2017 roku.

   Jak poinformował redakcję IU, od tego czasu, do końca 2014 roku zakończono etap Określenia Założeń do Projektowania DMO Homar, którego wynikiem było opracowanie ZTT i OPK, a w dniu 20 października 2014 roku Minister Obrony Narodowej wydał decyzję nr 410/MON w sprawie sposobu pozyskania tego systemu. W dniu 3 marca br. resort obrony przesłał do Huty Stalowa Wola S.A. zaproszenie do wzięcia udziału w negocjacjach w sprawie Homara, a ich rozpoczęcie planuje się w czerwcu. Podpisanie umowy powinno nastąpić w czwartym kwartale tego roku, a dostawy mają rozpocząć się od 2018 roku.

   Przewiduje się, że głównym wykonawcą tego zadania zostanie HSW S.A., która będzie współpracować z wybranym partnerem zagranicznym. Z nieoficjalnych informacji wynika, że wstępne rozmowy prowadzi się z firmami ze Stanów Zjednoczonych i Izraela. Mowa tu o amerykańskiej firmie Lockheed Martin oferującej system HIMARS (High Mobility Artillery Rocket System) z różnymi rodzajami pocisków kalibru 227 mm i taktycznymi pociskami balistycznymi ATACMS (Army Tactical Missile System) o zasięgu do 300 km oraz dwóch firmach z Izraela - Israel Military Industries i Isreal Aerospace Industries. Pierwsza z nich ma w swojej ofercie wyrzutnie LYNX z możliwością zastosowania różnych typów rakiet, w tym EXTRA o zasięgu do 150 km. Druga natomiast może zaoferować wyrzutnie taktycznych pocisków balistycznych LORA o zasięgu do 300 km.

9.4 Zestaw rozpoznania artyleryjskiego Liwiec

  Zakres omawianego programu obejmuje także pozyskanie siedmiu radiolokacyjnych zestawów rozpoznania artyleryjskiego Liwiec. Umowę na ich dostarczenie podpisano w dniu 21 stycznia 2013 roku. W 2015 roku planuje się dostarczenie pierwszego zestawu i przeprowadzenie jego badań poligonowych. Jeśli zakończą się one sukcesem, w latach 2016-2017 Siły Zbrojne mają otrzymać sześć pozostałych zestawów, które dołączą do trzech zakupionych już w poprzednich latach.

9.5 Dywizjonowy moduł ogniowy Kryl

   W 2014 roku dokonano istotnego postępu w opracowaniu dywizjonowego modułu ogniowego (DMO) 155 mm armatohaubic na podwoziu kołowym kryptonim Kryl. Zgodnie z założeniami, będzie się ona cechowała wysoką mobilnością, w tym możliwością transportu przy użyciu samolotów transportowych klasy C-130 Hercules.

   W ramach ogłoszonego w 2011 roku przez NCBiR konkursu nr 1/2011 na wykonanie projektów na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, rekomendowano do realizacji projekt złożony przez konsorcjum na czele z Hutą Stalowa Wola S.A. wraz z Wojskowy Instytutem Techniki Pancernej i Samochodowej, Wojskowym Instytutem Technicznym Uzbrojenia, Wojskową Akademią Techniczną, WB Electronics S.A., Jelcz Sp. z o.o. (wówczas Jelcz-Komponenty Sp. z o.o.) i AMZ-KUTNO Sp. z o.o. Stosowną umowę na pracę rozwojową podpisano w dniu 28 grudnia 2011 roku. W planach wojska znajduje się zakup do 2025 roku siedmiu dywizjonów Kryli (w każdym po 24 armatohaubice), które wspólnie z Krabami tworzyć mają podstawę komponentu artyleryjskiego Wojsk Rakietowych i Artylerii w kolejnych dekadach XXI wieku. Projekt przebiega zgodnie z planem, a we wrześniu 2014 roku, podczas kieleckich targów MSPO 2014 oficjalnie zaprezentowano prototyp. Jego konstrukcja bazuje na nowo opracowanym podwoziu terenowym Jelcz 663.32 w układzie 6x6 (prezentacja prototypu miała miejsce w dniu 17 lipca 2014 roku) i armatohaubicy Atmos 2000 kalibru 155 mm o lufie długości 52 kalibrów opracowanej przez izraelski koncern Elbit Systems Ltd. Zgodnie z przyjętym harmonogramem w 2015 roku powinny zostać przeprowadzone badania wstępne i kwalifikacyjne, a także ma zostać opracowana dokumentacja do produkcji seryjnej. Zakończenie projektu powinno nastąpić do dnia 27 grudnia 2015 roku. Zadanie pozyskania DMO Kryl nie wchodzi w zakres 14 priorytetowych programów operacyjnych.

  Dodatkowo w styczniu 2014 roku ruszyły prace nad opracowaniem zautomatyzowanego systemu dowodzenia i kierowania ogniem Kryla. Zadanie to o wartości blisko 100 mln PLN otrzymało dofinansowanie w wyniku postępowania konkursowego nr 4/2013 przeprowadzonego przez NCBiR. Opracowany system służyć ma również do zapewnienia dowodzenia i kierowania ogniem w dywizjonach artylerii rakietowej WR-40 Langusta, a w perspektywie także DMO Homar. Zakończenie prac nad opracowaniem systemu powinno nastąpić w 2017 roku. 

10. Samoloty transportowe

   W ramach tego programu zakładano pozyskanie pięciu samolotów transportowych CASA C-295M oraz ośmiu samolotów transportowych M28B/PT Bryza. Ich dostawy zakończono w 2013 roku. Natomiast w 2014 roku planowano jeszcze doposażenie wcześniej przyjętych trzech samolotów C-295M w wersji PO03 do wersji PO04 oraz uruchomienie kompleksowego symulatora lotów maszyn Bryza w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie. Prace związane z doposażeniem samolotów CASA wykonano zgodnie z planem do końca listopada 2014 roku. W drugim przypadku jednak to się nie udało i zadanie uruchomienia symulatora Bryzy zostało przesunięte na 2015 rok. 

Z 14 priorytetowych programów operacyjnych jeden praktycznie został już zrealizowany. Mowa tu o zakończonych w 2013 roku dostawach 5 samolotów transportowych C295M (na zdjęciu) oraz 8 samolotów transportowych M28B/PT Bryza. Fot. Tomasz Dmitruk/Dziennik Zbrojny

11. Samolot szkolno-treningowy AJT

   W ramach PMT przewidziano pozyskanie zintegrowanego systemu szkolenia zaawansowanego AJT (Advanced Jet Trainer). W celu wykonania tych planów, w dniu 25 lutego 2013 roku IU ogłosił przetarg, którego przedmiotem było pozyskanie ośmiu odrzutowych samolotów szkolnych klasy AJT (z opcją na cztery kolejne), systemu szkolenia (kompleksowy symulator lotu, symulator pilotażowy, symulator katapultowania, tzw. cyfrowa klasa, pakiet szkoleniowy) oraz pakietu logistycznego. Do udziału w postępowaniu zgłosiło się czterech oferentów, ale w trakcie prowadzonej procedury jeden z nich się wycofał, a oferty ostateczne w dniu 23 grudnia 2013 roku złożyły trzy podmioty. Najtańszą z nich przedstawiła włoska firma Alenia Aermacchi S.p.A, którą w dniu 3 stycznia 2014 roku IU zaprosił do praktycznego sprawdzenia oferowanego samolotu M346 Master. Stosowna weryfikacja została przeprowadzona w dniach od 3 do 5 lutego 2014 roku na lotnisku 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie. Komisja przetargowa na podstawie uzyskanych wyników testów stwierdziła, że oferowany samolot  spełnia polskie wymogi. Finałem postępowania było podpisanie umowy, które miało miejsce w dniu 27 lutego 2014 roku w Dęblinie. Na mocy podpisanej umowy do końca listopada 2016 roku, polskie Siły Zbrojne otrzymają dwa pierwsze samoloty M346 Master, a pozostałe sześć egzemplarzy oraz wyposażenie dodatkowe trafi do naszego kraju w 2017 roku. 

12. Kołowe Transportery Opancerzone ROSOMAK

12.1 Informacje ogólne

  Na podstawie umowy zawartej 15 kwietnia 2003 roku, na potrzeby Sił Zbrojnych RP do końca 2013 roku wyprodukowano ostatecznie 570 kołowych transporterów opancerzonych Rosomak, w tym 359 w wersji z wieżą Hitfist-30P oraz 211 w wersji bazowej. W dniu 27 lipca 2013 roku doszło do podpisania nowego kontraktu, który zapewnił możliwość produkcji Rosomaka w Polsce przez kolejne 10 lat. Następstwem przedłużenia licencji było podpisanie w dniu 24 października 2013 roku umowy z Wojskowymi Zakładami Mechanicznymi S.A. z Siemianowic Śląskich (obecnie ROSOMAK S.A.) na dostawę w latach 2014-2019 kolejnych 307 podwozi bazowych. W chwili podpisania nowej umowy zakładano wstępnie, że pojazdy w wersji bazowej (już wyprodukowane i planowane w ramach nowej umowy) posłużą do wyprodukowania następujących wersji specjalistycznych:

• 122 bojowych Rosomaków wyposażonych w wieżę bezzałogową ZSSW-30 z 30-mm armatą zintegrowaną z pociskami przeciwpancernymi Spike – w latach 2016-2017 (prototyp w 2015 roku),
• 27 pojazdów rozpoznawczych w wersji dowódczej R1, wyposażonych w ZSSW-30 – w latach 2016-2017 (prototyp w 2015 roku),
• 61 pojazdów rozpoznania ogólnowojskowego R2, wyposażonych w wieżę ZSSW-30 – w latach 2016-2019 (prototyp w 2015 roku),
• 80 moździerzy samobieżnych M120K Rak – w latach 2014-2018,
• 43 wozy dowodzenia wchodzących w skład kompanijnych modułów ogniowych (KMO) Rak – w latach 2014-2015,
• 3 wozy dowodzenia OPL Łowcza – w latach 2014-2015,
• 9 wozów dowodzenia OPL Rega – w latach 2014-2015,
• 33 wozy rozpoznania technicznego Rosomak-WRT – w latach 2015-2018 (prototyp w 2014 roku),
• 17 wozów pomocy technicznej Rosomak-WPT – w latach 2015-2017 (prototypy w 2013 i 2014 roku),
• 11 pojazdów rozpoznania skażeń Rosomak-RSK – w 2019 roku (prototyp w 2018 roku).

  W 2014 roku wyprodukowano 65 sztuk bazowych KTO Rosomak. O opóźnieniach w pracach przy Rosomakach w wersji dotyczącej moździerzy samobieżnych M120K Rak oraz związanych z nimi wozów dowodzenia pisaliśmy już w części dotyczącej programu operacyjnego Modernizacji Wojsk Rakietowych i Artylerii. Poniżej przedstawiono natomiast, jak przebiega opracowanie pozostałych wersji specjalistycznych.

12.2 Rosomak z wieżą ZSSW-30

   W celu wyposażenia Rosomaków w wieże bezzałogowe z 30-mm armatą i rakietami Spike, w dniu 29 marca 2013 roku IU podpisał dwie umowy z konsorcjum HSW S.A. i WB Electronics S.A. Pierwsza z nich dotyczyła wykonania pracy rozwojowej, w ramach której przewiduje się m.in. opracowanie prototypu i dokumentacji produkcyjnej nowej wieży, która otrzymała oznaczenie ZSSW-30. Druga umowa określa ramowe warunki udzielenia zamówień wykonawczych na dostawy 206 sztuk wież ZSSW-30, jakie mogą zostać udzielone przez MON w trakcie obowiązywania umowy, w terminie 7 lat od dnia jej podpisania. Model wieży został zaprezentowany po raz pierwszy podczas ubiegłorocznego MSPO w Kielcach. Zgodnie z zapisami kontraktu pięć pierwszych wież ma powstać do jesieni 2015 roku, a w przyszłym roku ma być możliwe rozpoczęcie ich produkcji seryjnej. Podstawowe uzbrojenie wieży stanowić będzie armata automatyczna ATK Mk44 Bushmaster II kalibru 30 mm. Dodatkowo wieża uzbrojona zostanie w karabin maszynowy UKM-2000C kalibru 7,62 mm oraz zdwojoną wyrzutnię pocisków Rafael Spike-LR. Opracowane dla Rosomaka wieże w przyszłości mają stanowić także uzbrojenie nowych bwp Borsuk.

12.3 Rosomak-WRT

   W minionym roku, w dniu 20 czerwca podpisano umowę z WZM S.A. z Siemianowic Śląskich (obecnie ROSOMAK S.A.) dotyczącą budowy drugiego prototypu (a w praktyce kolejnej przebudowy istniejącego prototypu) Rosomaka-WRT, czyli wersji Wozu Rozpoznania Technicznego oraz dostawy 33 pojazdów seryjnych tego typu w latach 2016-2018. Postępowanie prowadzono w ramach negocjacji z jednym oferentem. Prawa własności do wersji Rosomak-WRT należą do ROSOMAK S.A., a ich podwykonawcą są WZM S.A. z Poznania.

   Pierwszy prototyp Rosomaka-WRT powstał na zlecenie resortu obrony w ramach umowy na pracę rozwojową z dnia 28 września 2009 roku. Opracowany pojazd zaprezentowano po raz pierwszy na kieleckim salonie obronnym w 2011 roku. Przeprowadzone następnie badania kwalifikacyjne spowodowały opracowanie protokołu z uwagami i zaleceniami. W ich wyniku producent wprowadził niezbędne zmiany, a wojsko zgodziło się na pewne modyfikacje wymagań. Istniejący prototyp przebudowano i zaprezentowano w kwietniu 2014 roku, a następnie w czerwcu był on testowany na poligon w Orzyszu, w ramach ćwiczeń Gepard-14, w których uczestniczyła 17. Wielkopolska Brygada Zmechanizowana.

   W ramach podpisanej umowy wykonano drugi prototyp Rosomaka-WRT, który powstał w wyniku przebudowy wcześniej opracowanego pojazdu. Aktualnie trwają już jego badania zakładowe. Po ich zakończeniu z wynikiem pozytywnym, MON przeprowadzi badania kwalifikacyjne, które będą stanowić podstawę do zakończenia pracy rozwojowej i rozpoczęcia od 2016 roku produkcji seryjnej. Pojazdy seryjne powstaną na bazie podwozi bazowych przekazanych wykonawcy przez MON.

 Rosomaki-WRT zapewnią podstawowe zabezpieczenie techniczne pododdziałów zmotoryzowanych i są przeznaczone do prowadzenia szybkich napraw wozów bojowych w rejonie walk. Na wyposażeniu pojazdów znajdzie się żuraw o udźwigu jednej tony oraz wyposażenie specjalistyczne, narzędzia do napraw, wyposażenie diagnostyczne oraz namiot remontowy. Do samoobrony WRT zostaną uzbrojone w bezzałogowe stanowisko ZSMU-1276 C1 Kobuz z 7,62-mm UKM-2000C.

12.4 Rosomak-WPT

   Po przeprowadzeniu postępowania w trybie negocjacji z jednym oferentem, w dniu 23 grudnia 2014 roku IU podpisał z zakładami ROSOMAK S.A. umowę na wykonanie pracy rozwojowej i dostawy 18 egzemplarzy KTO Rosomak w wersji Wozu Pomocy Technicznej (WPT). Zgodnie z zapisami umowy w ramach pracy rozwojowej ma powstać prototyp, którego badania kwalifikacyjne powinny się zakończyć do końca 2017 roku. Jeśli uzyska on pozytywny wynik testów, w 2018 roku przewiduje się przeprowadzenie dostaw wszystkich zamówionych pojazdów, które powstaną w oparciu o podwozia bazowe przekazane wykonawcy przez MON.

  Planowane do pozyskania wozy pomocy technicznej z wyposażeniem pokładowym oraz wynośnym powinny zapewniać możliwość prowadzenia obserwacji i rozpoznania technicznego pojazdów działających w ugrupowaniu kompanii lub batalionu zmotoryzowanego. Jednocześnie mają posiadać zdolność do wykonywania diagnostyki i obsługi zespołów oraz systemów KTO w warunkach polowych, udzielania pierwszej pomocy technicznej, ewakuacji uszkodzonych pojazdów z miejsca uszkodzenia do najbliższego ukrycia, a także wykonywania doraźnych napraw uszkodzonych pojazdów, w celu przywrócenia im możliwości dalszego działania lub samodzielnego poruszania się.

  Rosomaki-WPT planuje się wyposażyć w uzbrojenie pokładowe w postaci zdalnie sterowanego modułu wieżowego z karabinem maszynowym kalibru 7,62 mm (najprawdopodobniej ZSMU-1276 C1 Kobuz z UKM-2000C). Wiadomo także, że w ramach wyposażenia specjalistycznego pojazdy mają posiadać między innymi: przyrządy obserwacyjne do prowadzenia obserwacji okrężnej w dzień i w nocy, żuraw hydrauliczny umożliwiający wymontowanie silnika (power-packa) i wieży Hitfist-30 z KTO Rosomak oraz zespół wyciągarek do ewakuacji uszkodzonych pojazdów i do samoewakuacji.

12.6 Rosomak-RSK

  W ubiegłym roku prowadzono także prace związane z przygotowaniem postępowania przetargowego na pracę rozwojową i dostawy Rosomaka-RSK, czyli Wozu Rozpoznania Skażeń. Jego ogłoszenie powinno nastąpić w pierwszym kwartale 2015 roku. Zakończenie postępowania i podpisanie umowy z wykonawcą planowane jest do końca 2015 roku.

12.7 Wozy dowodzenia Łowcza i Rega

  W ramach planów dotyczących opracowania wozów specjalistycznych na podwoziu KTO Rosomak w latach 2014-2015 miały powstać także wozy dowodzenia Obrony Przeciwlotniczej Łowcza (3 sztuki) i Rega (9 sztuk), wyposażone w elementy systemów automatyzacji dowodzenia środkami ogniowymi szczebla baterii i dywizjonu przeciwlotniczego. Jak do tej pory nie podpisano umów w tym zakresie, jednak jak informuje IU, powinno to nastąpić w 2016 roku.

13. Przeciwpancerne pociski kierowane SPIKE 

  Realizacja podpisanej w 2003 roku umowy na dostawy 264 wyrzutni i 2675 przeciwpancernych pocisków kierowanych (ppk) Spike-LR izraelskiej firmy Rafael zakończona została w 2013 roku. W ubiegłym roku, zgodnie z zapowiedziami MON, nie zawarto nowego zamówienia na ich produkcję. W sierpniu 2014 roku szef "Solidarności" w MESKO, Stanisław Głowacki, informował media, że firma przedstawiła MON projekt dotyczący nowej produkcji dwóch typów pocisków. Pierwszy, w wersji Spike-LR ma być montowany z wieżami Hitfist-30P i ZSSW-30 na KTO Rosomak, a drugi o wydłużonym zasięgu [Spike-ER – przyp. Dziennik Zbrojny] ma być przeznaczony dla śmigłowców. Zgodnie z tymi deklaracjami umowa miała zostać podpisana jeszcze w 2014 roku, a produkcja miała rozpocząć się w tym roku i potrwać przez cztery kolejne lata. Pod koniec ubiegłego roku Głowacki ponownie informował, że rozmowy na temat podpisania nowej umowy przebiegają obiecująco, ale jeszcze się nie zakończyły, a dotyczą liczby i wariantów ppk planowanych do zamówienia. Wiele wskazuje jednak na to, że nadzieje na podpisanie nowej umowy szybko nie doczekają się realizacji. W uchwale Rady Ministrów dotyczącej finansowania PMT, środki na dalsze finansowanie programu Spike zapisano bowiem dopiero od 2016 roku i termin ten związany jest z planowanym rozpoczęciem produkcji bezzałogowej wieży ZSSW-30. Plany te potwierdził także IU informując redakcję, że w tym roku nie przewiduje się podpisania nowej umowy na produkcję ppk Spike. Natomiast na podstawie informacji uzyskanej z Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych wiadomo, że w 2015 roku powinny rozpocząć się negocjacje dotyczące integracji ppk Spike z KTO Rosomak wyposażonymi w wieżą Hitfist-30P.

Produkowane od 2004 roku w zakładach MESKO S.A. izraelskie pociski kierowane Rafael Spike-LR stanowią jeden z filarów obrony przeciwpancernej Wojsk Lądowych. Niestety, jak do tej pory nie udało się doprowadzić do ich integracji z KTO Rosomak. Dopóki to nie nastąpi, zdolności przeciwpancerne batalionów piechoty zmotoryzowanej wyposażonych w KTO będą znacząco ograniczone. Fot. Łukasz Pacholski/Dziennik Zbrojny

   W minionym roku zakłady MESKO S.A. kończyły jeszcze wykonanie dwóch wcześniejszych umów dotyczących ppk Spike. Pierwsza z nich, podpisana 15 listopada 2012 roku dotyczyła modernizacji 26 wyrzutni pocisków Spike i 20 urządzeń treningowych. Modernizacja polegała na dostosowaniu wyrzutni i urządzeń treningowych dostarczonych w latach 2004-2005 do standardów sprzętu dostarczanego od początku 2006 roku. Druga umowa, podpisana 2 lipca 2013 roku zakładała dostawę 62 urządzeń treningowych. 

14. Rozpoznanie patrolowe

  Program ten znajduje się jeszcze we wstępnej fazie realizacji, a zgodnie z planami wydatków zawartymi w uchwale o programach wieloletnich, jego istotne finansowanie rozpocznie się dopiero po 2016 roku.

14.1 Lekkie opancerzone transportery rozpoznawcze

  W dniu 12 grudnia 2013 roku NCBiR w ramach konkursu 4/2013 na wykonanie projektów na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, udzieliło rekomendacji wnioskowi przygotowanemu przez firmę AMZ-KUTNO Sp. z o.o., którego przedmiotem było opracowanie nowego lekkiego opancerzonego transportera rozpoznawczego (LOTR). W dniu 23 grudnia 2013 roku podpisano stosowną umowę, zgodnie z którą prototyp powinien zostać opracowany do grudnia 2015 roku, a cały projekt ma się zakończyć do grudnia roku przyszłego. Nowe transportery mają w przyszłości zastąpić eksploatowane obecnie samochody rozpoznawcze z rodziny BRDM-2, których Siły Zbrojne RP posiadają na stanie około 240 egzemplarzy. Zlecenie wykonania pracy rozwojowej poprzedziła analiza rynku przeprowadzona przez IU w 2013 roku.

14.2 Mobilne bezzałogowe pojazdy rozpoznawcze

  W dniu 10 października 2014 roku IU ogłosił postępowanie przetargowe prowadzone w trybie negocjacji z ogłoszeniem, dotyczące pozyskania mobilnych bezzałogowych pojazdów rozpoznawczych kryptonim Tarantula. W latach 2015-2016 planuje się pozyskanie 50 kompletów takich robotów, które stanowić mają wyposażenie plutonów rozpoznawczych. Ogłoszony przetarg prowadzony jest zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych. Do udziału w nim zgłosiły się trzy podmioty z zagranicy: OTO Melara S.p.A, Robosynthesis Ltd i Nexter Robotics oraz siedmiu oferentów krajowych: Przemysłowy Instytut Automatyki Pomiarów, Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, REAGO GROUP Sp. z o.o., IBCOL Polska Sp. z o.o., konsorcjum KENBIT Koeing i wspólnicy Sp.J. i Robosklep Marcin Lipiński, konsorcjum Siltec Sp. z o.o. i  Unitronex Poland Sp. z o.o., a także wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: Enigma Systemy Ochrony Informacji Sp. z o.o., Firma Inżynierska Mechatronika Paweł Woliński oraz Salus Taktyka i Technika dla Bezpieczeństwa Bożena Mazurkiewicz.

  Do dalszej części postępowania zakwalifikowały się jednak tylko polscy wykonawcy, bowiem wszystkie podmioty zagraniczne nie spełniły warunków udziału w postępowaniu i zostały z niego wykluczone. Finału przetargu spodziewać się można w pierwszej połowie 2015 roku. Analiza rynku dotycząca tego zadania przeprowadzona została przez IU w 2013 roku.

14.3 Informatyczny system zbierania, analizy i dystrybucji informacji od wszystkich elementów ISTAR (rozpoznania patrolowego, dalekiego, elektronicznego, obrazowego i osobowego)

  W ubiegłym roku rozpoczęto fazę analityczno-koncepcyjną tego zadania. W dniu 15 kwietnia 2014 roku ogłoszono, a w miesiącach czerwiec-lipiec 2014 roku przeprowadzono procedurę dialogu technicznego.

14.4 Zautomatyzowany system zbierania, gromadzenia, przetwarzania i dystrybucji wiadomości rozpoznawczych otrzymywanych od elementów dalekiego rozpoznania

  Podobnie jak dla poprzedniego zadania, w minionym roku rozpoczęto fazę analityczno-koncepcyjną drugiego z planowanych do pozyskania systemów rozpoznawczych, przeznaczonego do wsparcia działań dalekiego rozpoznania i w dniu 15 kwietnia 2014 roku ogłoszono, a w miesiącach czerwiec-lipiec 2014 roku przeprowadzono procedurę dialogu technicznego. 

15. Inne zamówienia

  Poza zadaniami przewidzianymi w ramach 14 priorytetowych programów operacyjnych, w 2014 roku realizowano także wiele innych związanych z modernizacją techniczną Sił Zbrojnych. Poniżej opisane zostały tylko wybrane z nich.

15.1    Pociski manewrujące JASSM i modyfikacja samolotów F-16

   Jednym z najważniejszych wydarzeń 2014 roku związanych z realizacją PMT było podpisanie umowy na pozyskanie pocisków manewrujących klasy powietrze-ziemia AGM-158A JASSM oraz przeprowadzenie modernizacji oprogramowania użytkowanych w Siłach Powietrznych wielozadaniowych samolotów F-16. Zakup pocisków manewrujących przeznaczonych dla Jastrzębi jest jednym z elementów tzw. „Polskich Kłów”, rozumianych także jako zdolność do strategicznego odstraszania. O planach pozyskania pocisków tego typu wspominano już w grudniu 2012 roku podczas publicznej prezentacji założeń PMT, jednak dopiero w minionym roku znacząco przyśpieszono procedurę ich zakupu. Ponieważ sprzedaż eksportowa tego typu uzbrojenia wymaga uzyskania zgody amerykańskiej administracji, także Polska musiała o nią wystąpić. W dniu 19 września 2014 roku amerykański Departament Stanu rekomendował wydanie takiej zgody, a Kongres Stanów Zjednoczonych 2 października 2014 roku ostatecznie ją zatwierdził. Zakup przeprowadzony został na warunkach i zgodnie z procedurą programu Foreign Military Sales. Ostatecznie do uroczystego podpisania umowy LOA (Letter of Acceptance) doszło w dniu 11 grudnia 2014 roku na lotnisku 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Krzesinach. Przedmiotem podpisanej umowy, o ostatecznie wynegocjowanej wartości 250 mln USD, jest dostawa 40 pocisków AGM-158A JASSM, integracja ich z nosicielem wraz z testami, modernizacja urządzeń pokładowych i oprogramowania wszystkich 48 polskich samolotów F-16 z obecnej wersji OFP (Operational Flight Program) M4.3, do najnowszej dostępnej dla europejskich sojuszników Stanów Zjednoczonych wersji M6.5, a także modernizacja zasobników celowniczych Sniper oraz szkolenie personelu latającego i technicznego. Nowe oprogramowanie umożliwi wykorzystanie najnowszych systemów uzbrojenia, w tym pocisków JASSM, a także modernizację i rozszerzenie możliwości między innymi systemu wymiany danych Link 16, systemu identyfikacji swój-obcy, systemu symulacji bojowej oraz systemu walki radioelektronicznej AIDEWS. Harmonogram umowy przewiduje, iż w latach 2015-2016 pierwsze polskie Jastrzębie zostaną wysłane do Stanów Zjednoczonych, gdzie przejdą proces integracji z nowym oprogramowaniem oraz samymi pociskami AGM-158A. Etap ten mają zakończyć próby w locie. W drugiej połowie 2016 roku już w Polsce, w bazach lotniczych Sił Powietrznych rozpocząć się ma proces instalowania zestawów modernizacyjnych i nowego oprogramowania na pozostałych samolotach. W tym samym czasie Polska otrzymać ma pierwszą partię pocisków. Wstępną gotowość operacyjną do wykorzystania pocisków JASSM przez samoloty F-16 Siły Zbrojne RP mają uzyskać do końca marca 2017 roku, natomiast cała umowa ma być zakończona do 2019 roku. Zakup 40 pocisków w wersji AGM-158A ma być tylko pierwszym etapem wzmacniania możliwości uderzeniowych samolotów F-16. Dzięki wykonaniu tego zamówienia polskie F-16 będą posiadały zdolność do precyzyjnego rażenia celów naziemnych z odległości do 370 km. W przyszłości MON planuje jednak pozyskanie także pocisków w wersji JASSM-ER o zasięgu zwiększonym do około 1000 km. Podczas uroczystego podpisania umowy w Krzesinach wiceminister Mroczek oświadczył, że wniosek dotyczący takiego zakupu został już złożony do amerykańskiego rządu.

Dzięki umowie podpisanej w grudniu 2014 roku samoloty wielozadaniowe F-16C/D Jastrząb już w marcu 2017 roku mają uzyskać wstępną gotowość operacyjną do użycia pocisków manewrujących AGM-158A JASSM o zasięgu do 370 km. Fot. Łukasz Pacholski/Dziennik Zbrojny

15.2    Utrzymanie w służbie samolotów Su-22

   Choć wydarzenie to nie jest bezpośrednio związane z realizacją PMT, to podsumowując miniony rok warto o nim przypomnieć. W dniu 12 lutego 2014 roku szef resortu obrony Tomasz Siemoniak poinformował o planach przedłużenia eksploatacji części szturmowo-bombowych samolotów Su-22 użytkowanych w świdwińskiej 21. Bazie Lotnictwa Taktycznego. W następstwie tej deklaracji, w dniu 2 kwietnia 2014 roku MON poinformowało o podjęciu decyzji na mocy której, po dokonaniu przeglądów i niewielkich modyfikacji nastąpić ma wydłużenie o 10 lat resursów 18 samolotów Su-22, w tym 12 jednomiejscowych Su-22M4 (z 27 posiadanych) oraz 6 dwumiejscowych Su-22UM3K (czyli wszystkich znajdujących się obecnie na stanie). Dalsza eksploatacja tych samolotów ma być prowadzona według stanu technicznego pod nadzorem bydgoskich Wojskowych Zakładów Lotniczych nr 2 S.A. z udziałem innych firm krajowego sektora obronnego. Brak informacji o podpisanym porozumieniu w tej sprawie. O aktualnym potencjale samolotów Su-22, wprowadzonych do służby w polskim lotnictwie ponad 30 lat temu można przeczytać na stronach Dziennika Zbrojnego.

15.3 Samoloty MRTT

  Po przeprowadzeniu w pierwszym kwartale 2014 roku procedury dialogu technicznego dotyczącego pozyskania zdolności do zapewnienia powietrznego transportu o zasięgu strategicznym, ewakuacji medycznej i tankowania w powietrzu, które realizują tzw. samoloty MRTT (Multi Role Tanker Transport), resort obrony podją decyzję, że polskie potrzeby w tym zakresie zaspokoić ma program realizowany pod auspicjami Europejskiej Agencji Obrony (European Defence Agency). Zgodnie z informacją opublikowaną 19 grudnia 2014 roku przez EDA, Polska, Holandia i Norwegia planują wspólnie dokonanie zakupu czterech samolotów Airbus A330 MRTT. Podpisanie kontraktu spodziewane jest w 2016 roku, a uzyskanie wstępnej gotowości operacyjnej spodziewane jest w 2019 roku.

15.4 Samoloty pasażerskie dla VIP

  W dniu 7 marca 2014 roku IU ogłosił postępowanie w trybie przetargu ograniczonego na usługę czarteru dwóch małych samolotów pasażerskich dla najważniejszych osób w państwie. Pod pojęciem samoloty małe MON rozumiał samoloty o liczbie miejsc pasażerskich od 15 do 19 i zasięgu co najmniej 5000 km, umożliwiających loty transatlantyckie z minimum 8 pasażerami. Ze względu na zbyt małą liczbę ofert postępowanie to zostało jednak unieważnione w dniu 10 kwietnia 2014 roku. Była to już druga próba pozyskania usługi czarteru tego typu samolotów. Pierwsza przeprowadzona w 2013 roku także zakończyła się niepowodzeniem. W związku z problemami pozyskania usługi czarteru oraz wobec rosnącego przekonania, że model usługowy nie jest jednak najlepszym rozwiązaniem transportu najważniejszych osób w państwie, podjęto decyzję o zakupie dwóch małych, używanych samolotów umożliwiających zabranie na pokład 8-12 pasażerów (w zależności o dystansu na jaki będą wykonywać lot). Postępowanie w tej sprawie planuje się ogłosić w najbliższych miesiącach, umowa powinna zostać podpisana do końca tego roku, a dostawy samolotów należy spodziewać się w 2016 roku. Kolejnym krokiem ma być zakup także dwóch samolotów średnich, które zastąpią obecnie czarterowane od LOT-u Embraery EMB-175. Ponieważ umowa czarteru kończy się w 2017 roku, postępowanie w sprawie zakupu tej klasy samolotów zostanie ogłoszone prawdopodobnie w 2016 roku.

15.5 Doposażenie samolotów MiG-29

  Kolejne zadanie związane z Siłami Powietrznymi dotyczyło doposażenia samolotów myśliwskich MiG-29. W dniu 12 sierpnia 2011 roku MON i bydgoskie Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 S.A. podpisały umowę na modyfikację awioniki 13 jednomiejscowych samolotów MiG-29A i 3 dwumiejscowych MiG-29UB stacjonujących w 23. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim, dostawę pakietu logistycznego, agregatów i przeprowadzenie szkoleń. Pierwszy zmodernizowany MiG-29A wojsko odebrało w lipcu 2013 roku, natomiast uroczystość przekazania ostatniego doposażonego samolotu MiG-29UB, a zarazem zakończenia umowy miała miejsce w dniu 4 listopada ubiegłego roku. Wykonany zakres prac ma pozwolić na przedłużenie eksploatacji mińskich MiG-ów do 2028-2030 roku.

15.6 Modernizacja śmigłowców W-3 Sokół

  Na początku kwietnia 2014 roku IU poinformował o podpisaniu z WSK PZL-Świdnik S.A. dwóch umów związanych z modernizacją śmigłowców W-3 Sokół. Przedmiotem pierwszej z nich było wykonanie w latach 2014-2015 modernizacji trzech śmigłowców W-3 Sokół należących do Sił Powietrznych wraz z doposażeniem do wersji SAR. Druga umowa dotyczyła modyfikacji, w terminie do 30 kwietnia 2016 roku, pięciu śmigłowców Sokół należących do Marynarki Wojennej, tj. dwóch w wersji W-3T i trzech w wersji W-3RM, do jednolitej wersji W-3WA RM.

15.7 Modernizacja samolotów An-28E Bryza

   W ubiegłym roku zakończono modernizację samolotów monitoringu ekologicznego An-28E Bryza eksploatowanych przez Brygadę Lotnictwa Marynarki Wojennej. Prace prowadzono na podstawie dwóch umów z 2013 roku. Pierwsza z nich, podpisana 23 kwietnia 2013 roku, dotyczyła zabudowy na obu eksploatowanych ekologicznych Bryzach (o numerach bocznych 0404 i 0405) pięciołopatowych śmigieł Hartzell i silników PZL-10S oraz stosownej modyfikacji instalacji pokładowej samolotów. Zmodernizowane samoloty przekazano MW w marcu (0404) i wrześniu 2014 roku (0405). Pierwsza z maszyn (0404), na podstawie umowy z 27 grudnia 2013 roku została dodatkowo doposażona w system automatycznej identyfikacji jednostek pływających AIS, który na drugim samolocie (0405) został zainstalowany już w 2008 roku.

15.8 Samochody ciężarowe

  W minionym roku rozpoczęły się dostawy samochodów ciężarowych średniej ładowności i wysokiej mobilności, prowadzone na podstawie umowy podpisanej 29 listopada 2013 roku. Zgodnie z jej  treścią, w latach 2014-2018 Siły Zbrojne RP mają otrzymać 910 sztuk ciężarówek Jelcz 442.32, w tym w 2014 roku 18 sztuk, w 2015 roku – 194 sztuki, po 203 sztuki w latach 2016-2017 i 162 sztuki w 2018 roku.

  Realizowano także dostawy cystern, dystrybutorów paliwowych na samochodzie typów CND-10, CND-27 oraz CN-33. Były one dostarczane na podstawie dwóch umów podpisanych w dniu 14 lutego 2013 roku. Pierwsza z nich dotyczyła dostawy 32 cystern CND-10 i 10 CND-27, a druga 37 cystern CN-33D. W ubiegłym roku podpisano również kolejne umowy dotyczące zakupu samochodów ciężarowych, o czym poniżej.

  W dniu 9 kwietnia 2014 roku IU podpisał umowę z firmą Cargotec Poland Sp. z o.o. na dostawę 49 samochodów ciężarowych Jelcz 862D.43 wyposażonych w systemy samozaładowcze Multilift oraz przyczepę PK 2-24t. Umowa przewiduje wykonanie dostaw w latach 2014-2015. Postępowanie prowadzone było zgodnie z Prawem zamówień publicznych w trybie zamówienia z wolnej ręki.

  W samym końcu ubiegłego roku, w dniu 22 grudnia udzielono także zamówienia na dostawy 160 podwozi samochodów dużej ładowności powiększonej mobilności Jelcz P662D.43 pod Mobilne Moduły Stanowisk Dowodzenia szczebla oddział/pododdział (o przetargu na pozyskanie samych MMSD wspomniano w opisie programu dotyczącego systemu C4ISR). Dostawy planuje się przeprowadzić w latach 2015-2022. Zamówienie przewiduje także warunkowe dostawy w latach 2015-2018 Węzłów Teleinformatycznych w wersji kontenerowej (WTI-K) w ilości 24 sztuk oraz 18 aparatowni ADR-K. Postępowanie prowadzone było zgodnie z Prawem zamówień publicznych w trybie zamówienia z wolnej ręki.

Zakup pierwszej partii średnich ciężarówek Jelcz 442.32 ma być wstępem do generacyjnej wymiany parku samochodowego SZ RP. Fot. Tomasz Kwasek/Dziennik Zbrojny.

 Również pod koniec 2014 roku, w dniu 26 listopada, IU ogłosił zaproszenie do dialogu technicznego w sprawie pozyskania nowych zestawów drogowych przeznaczonych do transportu ciężkiego sprzętu o masie dochodzącej do 70 ton. Zakłada się, że do dialogu zgłoszą się wykonawcy mogący zaoferować dostawy ciągników w układzie 8x8 z opancerzoną kabiną dla co najmniej czterech członków załogi. Podmioty zainteresowane udziałem w dialogu miały czas na składanie zgłoszeń do dnia 16 stycznia br., a samą jego procedurę planuje się zakończyć do końca marca 2015 roku.

  Kolejne zadanie które rozpoczęto w minionym roku dotyczyło pozyskania Ciężkich Kołowych Wozów Ewakuacji i Ratownictwa Technicznego. W ramach ogłoszonego w dniu 14 stycznia 2014 roku postępowania planuje się  w latach 2014-2018 zakup 27 opancerzonych pojazdów z napędem na wszystkie koła jezdne w układzie 8x8. Pojazdy tego typu przeznaczone będą głównie do holowania pojazdów kołowych o masie całkowitej dochodzącej do 26 ton, w tym KTO Rosomak oraz wsparcia ich napraw. Wykonanie tego ostatniego zadania ułatwić ma żuraw o udźwigu minimum 8 ton, którego instalację na pojeździe jest jednym z wymagań specyfikacji. Postępowanie prowadzone jest zgodnie z Prawem zamówień publicznych w trybie negocjacji z ogłoszeniem. Choć termin składania wniosków do udziału w postępowaniu inął już w dniu 20 marca 2014 roku, to do końca minionego roku nie udało się zakończyć prowadzonej procedury i wyłonić wykonawcy.

15.9 Mosty towarzyszące i szturmowe

  Wprowadzenie do użytku w Siłach Zbrojnych RP czołgów Leopard 2 i plany ich modernizacji spowodowały konieczność pozyskania nowych mostów towarzyszących i szturmowych o odpowiedniej nośności. W ostatnich latach firma  OBRUM Sp. z o.o., na zlecenie MON, opracowała prototypy samochodowego mostu towarzyszącego MS-20 Daglezja-S oraz mostu szturmowego na podwoziu gąsienicowym MG-20 Daglezja-G. Oba zestawy są nośnikiem przęsła mostu o długości 23 m i nośność MLC70 dla pojazdów gąsienicowych oraz MLC110 dla zestawów kołowych.

  W ubiegłym roku podjęto dwie próby związane z zamówieniem mostów MS-20 Daglezja-S. Pierwsze postępowanie na pozyskanie siedmiu zestawów prowadzone zgodnie z Prawem zamówień publicznych w trybie przetargu ograniczonego ogłoszono w dniu 23 stycznia 2014 roku, jednak na początku kwietnia zostało ono unieważnione z powodu złożenia tylko jednej oferty – właśnie przez OBRUM Sp. z o.o. Powtórne postępowanie (w tym samym trybie) ogłoszono w dniu 16 października, ale tym razem już na pozyskanie 10 zestawów MS-20. W chwili ogłoszenia przetargu zakładano, że 7 mostów zostanie dostarczonych w 2015 roku, a 3 pozostałe w 2016 roku. Jednak ze względu na wydłużenie procedury, w grudniu zmieniono wymagania i obecnie zamawiający wymaga jedynie wykonania całości zamówienia w latach 2015-2016. W postępowaniu złożona została tylko jedna oferta przez konsorcjum OBRUM Sp. z o.o. i ZM BUMAR-ŁABĘDY S.A. i to ona w dniu 18 lutego tego roku została uznana za najkorzystniejszą. 

  W przypadku mostu szturmowego MG-20 Daglezja-G w dniu 17 października 2014 roku IU ogłosił postępowanie w trybie przetargu ograniczonego na wyłonienie wykonawcy pracy wdrożeniowej, której przedmiotem jest wykonanie w terminie do dnia 17 listopada 2016 roku partii próbnej dwóch egzemplarzy mostów, przeprowadzenie badań oraz opracowanie dokumentacji technicznej do produkcji seryjnej. Niestety, w tym przypadku przetarg został unieważniony w dniu 20 lutego bieżącego roku, ponieważ cena najkorzystniejszej oferty przewyższała kwotę, którą zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. Warto dodać, że w opracowaniu znajduje się trzeci element rodziny Daglezja – most samochodowy MS-40 Daglezja-S o długości przęsła mostu 40 m.

15.10. Transportery Inżynieryjne KTRI, KTWI

  W ubiegłym roku prowadzono prace analityczno-koncepcyjne związane z planami pozyskania Kołowych Transporterów Rozpoznania Inżynieryjnego (KTRI) kryptonim Jodła oraz Kołowych Transporterów Wsparcia Inżynieryjnego (KTWI). Dla obu tych zadań przewidziano przeprowadzenie dialogów technicznych. Dla KTRI stosowną procedurę ogłoszono w dniu 14 lutego i zakończono 5 maja 2014 roku. W przypadku KTWI ogłoszenie dialogu nastąpiło dopiero w dniu 22 grudnia 2014 roku, a jego zakończenie zaplanowano w lutym tego roku. Choć oba rodzaje pojazdów powinny ze sobą współpracować i będą stanowiły wyposażenie pododdziałów inżynieryjnych, to stawia się im odmienne zadania. Pierwszy z nich - KTRI, ma być pojazdem lżejszym niż KTWI, posiadającym zdolność do pływania i zgodnie z nazwą przeznaczony ma być do realizacji zadań związanych z rozpoznaniem inżynieryjnym, czyli prowadzenia obserwacji; pomiarów: nośności gruntu, stanu dróg, stanów mostów i możliwości ich odbudowy, przeszkód wodnych i wyboru miejsc przepraw, obiektów hydrotechnicznych; lokalizacji sprzętu zatopionego; lokalizacji i rozpoznania rodzajów zapór inżynieryjnych, oznakowania przejść w terenie rozminowanym, czy w końcu oceny jakości źródeł wody. Natomiast dla KTWI, głównie ze względu na przewidywany większy ciężar zabieranego wyposażenia nie postawiono wymogu zachowania pływalności. Pojazdy tego typu mają zapewnić zdolność do wykonywanie zadań wsparcia inżynieryjnego, w tym: prowadzenia obserwacji, lokalizacji i rozpoznania rodzajów zapór inżynieryjnych, budowy zapór inżynieryjnych, wykonywania przejść w zaporach inżynieryjnych, rozminowywania terenu i oznakowania przejść w terenie rozminowanym, wykonywania prac minerskich i niszczenia obiektów, przygotowywania i utrzymania dróg, rozbudowy fortyfikacji, a także przygotowywania rejonów przepraw.

15.11 Wóz zabezpieczenia technicznego Bergepanzer 2 PL

   W pierwszym kwartale 2014 roku IU przeprowadził procedurę dialogu technicznego dotyczącego modernizacji 28 „ciągników pancernych” Bergepanzer 2 (BPz 2) do wersji wozu zabezpieczenia technicznego ”WZT-BPz (PL)”. Ogłoszenie zostało opublikowane 27 listopada 2013 roku, a w styczniu 2014 roku poinformowano, że do dialogu przystąpiły dwa podmioty: Polski Holding Obronny i ZM BUMAR-ŁABĘDY S.A. wraz z partnerem strategicznym w postaci FFG Flensburger Fahrzeugbau GmbH, a także Rheinmetall Landsysteme GmbH. Głównym celem programu jest uzyskanie możliwości do ewakuacji ciężkich pojazdów pancernych o masie do 65 ton. W ramach planowanego zakresu prac przewiduje się: modernizację jednostki napędowej oraz wyciągarki głównej, instalację żurawia o udźwigu minimum 30 ton, przystosowanie pojazdu do przewozu jednostek napędowych czołgów Leopard 2A4 i A5, instalację systemu do ewakuacji uszkodzonego pojazdu bez konieczności opuszczania WZT przez załogę, dopancerzenie pojazdu oraz instalację systemu przeciwybuchowego i modernizację układu przeciwpożarowego. 

15.12 Wóz minowania narzutowego Baobab-K

  Realizacja zadania związanego z opracowaniem pojazdu minowania narzutowego PMN Baobab-K na początku minionego roku rozpoczęła się z problemami. Ogłoszone w listopadzie 2013 roku postępowanie na opracowanie dokumentacji etapu Określenie Założeń do Projektowania Pracy Rozwojowej Baobab-K, w dniu 25 lutego 2014 roku zostało zakończone, bez wyłonienia wykonawcy. Jedyna złożona oferta, z powodów błędów formalnych została odrzucona. Dokładnie miesiąc później, w dniu 25 marca postępowanie zostało ponownie ogłoszone. Jedyną ofertę złożyło to samo konsorcjum polskich firm na czele z Hutą Salowa Wola S.A. co w pierwszym ogłoszeniu, ale tym razem oferta okazała się prawidłowa i w dniu 30 czerwca 2014 roku doszło do podpisania umowy.

  Zgodnie z treścią ogłoszenia, zakończenie pracy miało nastąpić w terminie do 28 listopada 2014 roku. Przedmiot zamówienia przewidywał opracowanie analiz techniczno-ekonomicznych, koncepcji wyrobu oraz projektu ZTT. Baobab-K służyć ma do ustawiania narzutowych pół minowych. Najważniejszym jego elementem mają być cztery miotacze min po 20 luf każdy, w sumie z 400 minami, posadowione na samochodzie ciężarowym o ładowności minimum 10 ton. W opracowanym przez HSW S.A. pojeździe koncepcyjnym zastosowano podwozie Jelcz P662.D35/G34.

15.13 Moździerze kalibru 60 mm

  Na podstawie zamówienia udzielonego w dniu 26 marca 2014 roku Zakładom Mechanicznym Tarnów S.A. Siły Zbrojne w latach 2014-2017 pozyskają 108 kompletów 60-mm moździerzy LM-60D Pluton, po 27 sztuk rocznie. Postępowanie w tej sprawie prowadzone było przez IU w I kwartale 2014 roku w trybie negocjacyjnym bez publikacji ogłoszenia. W 2013 roku na stanie Sił Zbrojnych RP znajdowało się 268 sztuk moździerzy LM-60D i około 20 moździerzy w wersji LM-60K dla pododdziałów rozpoznawczych i specjalnych.

15.14 Samochody minoodporne M-ATV

   W 2014 roku Stany Zjednoczone w ramach programu Excess Defense Articles (EDA) nieodpłatnie przekazały Polsce 45 używanych pojazdów typu MRAP (Mine Resistant Ambush Protected) w wersji M1240A1 (M-ATV UI) firmy Oshkosh. Pierwsze pojazdy wycofane z Afganistanu zostały dostarczone do naszego kraju w pod koniec 2014 roku, a ich dostawy zakończyły się w styczniu tego roku. Zgodnie z deklaracjami MON przekazane pojazdy były całkowicie sprawne, z przebiegiem nie większym niż 8000 km. Pozyskane M-ATV w większości trafić mają do gliwickiej jednostki Wojsk Specjalnych AGAT. Uroczyste przekazanie pojazdów miało miejsce w Krakowie w dniu 25 lutego 2015 roku.

15.15 Amunicja

  Choć w niniejszym artykule piszmy głównie o sprzęcie wojskowym, to zasadniczym elementem zdolności bojowych uzbrojenia jest odpowiednia amunicja. W ubiegłym roku w tym zakresie podpisano kilka kontraktów o znacznej wartości dotyczących między innymi pozyskania:

• 2 tysięcy pocisków odłamkowo-burzących kalibru 155 mm dla armatohaubic Krab i Kryl, w tym tysiąc pocisków o zwiększonym zasięgu wyposażonych w gazogeneratory denne,
• 14 tysięcy pocisków odłamkowo-burzących kalibru 120 mm przeznaczonych dla czołgów Leopard 2,
• 13 tysięcy pocisków podkalibrowych kalibru 120 mm przeznaczonych dla czołgów Leopard 2,
• 8,6 tysięcy niekierowanych pocisków rakietowych kalibru 57 mm S-5KO z głowicą kumulacyjno-odłamkową oraz 8,6 tysięcy S-5MO z głowicą odłamkowo-burzącą o wymuszonej fragmentacji, a także 17,2 tysięcy zapalników W-5K przeznaczonych samolotów i śmigłowców znajdujących się na wyposażeniu Sił Zbrojnych RP,
• 21,4 tysięcy pocisków odłamkowo-burzących dla moździerzy kalibru 98 mm,
• 12 tysięcy naboi odłamkowych NGO-N1 do granatników kalibru 40 mm.

  Szczegółowe dane dotyczące poszczególnych umów opisano w drugiej części artykułu.

 15.16 Radiolokacyjny system lądowania GCA-2000

   Ostatnim zadaniem o którym chcieliśmy przypomnieć, jest dostawa i instalacja dziewięciu kompletów radiolokacyjnych systemów lądowania Ground Control Approach GCA-2000. Zgodnie z planami MON, mają one zostać zainstalowane na lotniskach w: Inowrocławiu, Gdyni, Darłowie, Siemirowicach, Łasku, Świdwinie, Malborku, Dęblinie oraz Krakowie-Balicach. Zadanie to wykonywane jest na podstawie umowy podpisanej w ramach programu Foreign Military Sales w dniu 6 grudnia 2012 roku pomiędzy rządami Polski i Stanów Zjednoczonych, a w jej następstwie, także umowy z dnia 24 grudnia 2013 roku podpisanej przez Departament Obrony Stanów Zjednoczonych z amerykańską firmą Exelis Ins., której przedmiotem jest produkcja i dostawa do Polski systemów GCA. W minionym roku na polskich lotniskach rozpoczęto prace przygotowawcze do ich instalacji. Dostawy rozpoczną się w drugiej połowie tego roku i zakończą do listopada 2018 roku.

Tomasz Dmitruk

Autor pragnie podziękować Ministerstwu Obrony Narodowej za udzielone informacje.

• Tweet